Αγρότης, τεύχος 483

Οργανική Ουσία Πατατόσπορος Μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Τ Ο Υ Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Υ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Α Σ , Α Γ Ρ Ο Τ Ι Κ Η Σ Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η Σ Κ Α Ι Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Ο Σ A Γ Ρ Ο Τ Η Σ TΕΥΧΟΣ 483 ΕΤΟΣ 77 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 www.agrokypros.gov.cy Νέα ΚΓΠ: Μετάβαση σε μια πιο πράσινη και φιλική προς το κλίμα γεωργία

Ο Κύπερος ο Κύπριος, Cyperus cyprius συν. C. longus var. cyprius, είναι ενδημικό φυτό της Κύπρου και ανήκει στα μονοκοτυλήδονα, στην οικογένεια των Κυπερίδων (Cyperaceae). Φύεται σε ρυάκια, υγρότοπους, λιμνάζοντα νερά, όχθες λιμνών και αλλού, σε νερό μέχρι και μισό μέτρο, αφού εξαρτάται απόλυτα από την παρουσία νερού. Είναι πολυετές, ποώδες φυτό με έρπον ρίζωμα που καλύπτεται με πορφυρά λέπια. Είναι χαρακτηριστική η τριγωνική διατομή των βλαστών του και το γραμμοειδές έλασμα των φύλλων του. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. σελ. 67 (Aναφορά σε ένα από τα κυπριακά φυτά). Κύπερος ο Κύπριος, Cyperus cyprius

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 3 Περιεχόμενα ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ 6 Η νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική ΓΕΩΡΓIΑ 10 Η καλλιέργεια της δάφνης 12 Εχθροί και ασθένειες στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού 15 Ανάγκη για αναβάθμιση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών λαχανικών στην Κύπρο 17 Η καλλιέργεια και η χρήση του δενδρολίβανου 19 Η οργανική ουσία και η σημασία της στη γεωργία 21 Συστήματα αποθήκευσης κοπριάς για μείωση των εκπομπών αμμωνίας 24 Ασθένειες του ξύλου - Μια νέα πρόκληση για τον κυπριακό αμπελώνα 27 Πιστοποίηση ντόπιου πατατόσπορου 28 Προμήθεια και χειρισμός πατατόσπορου για παραγωγή βρώσιμων πατατών ΝEΑ ΓΙΑ ΤΑ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 31 Τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ 32 Επίσημοι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στις ζωοτροφές στην Κύπρο (Είδος - Κίνδυνοι - Στατιστικά) 35 Πληροφορίες που πρέπει να αναγράφονται στο φύλλο οδηγιών χρήσης, στην εξωτερική συσκευασία και στη στοιχειώδη συσκευασία ενός κτηνιατρικού φαρμακευτικού προϊόντος 36 Προδιαγραφές εμπορίας για τα αυγά 40 Εποχικές κτηνοτροφικές ασχολίες ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 42 Εφαρμογή της Οδηγίας 1991/676/ΕΟΚ για τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Αποτελέσματα παρακολούθησης για την τετραετία 2016-2019 45 Μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (Οδηγία 2019/904/ΕΕ) 47 Θεματικοί κήποι στο Μουσείο Δασικής Κληρονομιάς 49 Τα χωροκατακτητικά ξένα είδη στην Κύπρο με ειδική αναφορά στα φυτά 52 Έντονα καιρικά φαινόμενα που επηρέασαν την Κύπρο το 2020 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ 54 Θρέψη και άρδευση φασολιάς σε υδροπονικά συστήματα 56 Χρήση ελαιοπλακούντα στη διατροφή των μηρυκαστικών ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΑΠ 57 Το Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών και η χρήση του στον επανακαθορισμό των μειονεκτικών περιοχών 58 Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης του Αμπελοοινικού Τομέα Μέτρο ΕΠΣΑ 1γ - Πράσινος Τρύγος σε Αμπελώνες Οινοπαραγωγής 2019 - 2020 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ ...συνέχεια

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 4 Διεύθυνση και στοιχεία επικοινωνίας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Αμφιπόλεως 6, 2025, Στρόβολος Λευκωσία www.agrokypros.gov.cy Τηλ.: 22408599/8, Φαξ: 22771385 Email: agrokypros@moa.gov.cy ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Απελλή, 1080 Λευκωσία www.pio.gov.cy Υπεύθυνος Έκδοσης Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Τμήμα Γεωργίας Κλάδος Γεωργικών Εφαρμογών - Δημοσιότητα Επιμέλεια Έκδοσης Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Email: enicolaou@pio.moi.gov.cy Καλλιτεχνική επιμέλεια - Σχεδιασμός Design for Life Ltd - www.dforlife.com Φωτογραφίες Αρχείο ΥΓΑΑΠ, αρχεία Τμημάτων/Υπηρεσιών/Οργανισμών του ΥΓΑΑΠ και προσωπικά αρχεία συγγραφέων, www.shutterstock. com Εκτύπωση Κώνος Λτδ Γ.Τ.Π. 273/2021 - 5.000 ISSN 0256-8519 Εκδόθηκε από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Το περιοδικό διανέμεται δωρεάν από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Διατίθεται, επίσης, ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: www.agrokypros.gov.cy Εναλλακτικά, σαρώστε με το κινητό σας το εικονίδιο για πρόσβαση στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού. Συνδρομές: Για θέματα που αφορούν τη συνδρομή σας στο περιοδικό (όπως εγγραφή, διαγραφή, αλλαγή διεύθυνσης κ.λπ.) επικοινωνήστε με το: agrokypros@moa.gov.cy ή με το φάξ: 22771385. Σημείωση Εκδότη: Απαγορεύεται αυστηρά η πώληση ή οποιαδήποτε άλλη εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους της παρούσας έκδοσης. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση αποσπασμάτων με την προϋπόθεση αναφοράς της πηγής. Τεύχος 483, Έτος 77, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2021 • Το τετραμηνιαίο περιοδικό του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ) το οποίο εκδίδεται από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών του Υπουργείου Εσωτερικών. Περιεχόμενα (συνέχεια) ΝΕΑ ΕΑΔ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΣΚΚ 59 Νέα Εθνικού Αγροτικού Δικτύου ΓΕΩΡΓΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 60 «Στήριξη για την Τοπική Ανάπτυξη LEADER: Τοπική ανάπτυξη με την πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων» ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΝΕΑ 63 Η μελισσοκομία στην Κύπρο: Δυνατότητες και προοπτικές ΟΙΝΩΝ ΝΕΑ 66 Η κουμανδαρία ως Στοιχείο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου και η προσπάθεια εγγραφής στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΦΥΤΑ 67 Κύπερος ο Κύπριος Cyperus cyprius συν. C. longus var. cyprius ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ 68 Η περιοχή της Μόρφου έναν αιώνα πριν ΓΕΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ 70 Χωριάτικο ψωμί και άρτος 70 Κουλούρι (Δαχτυλιά) ΤΟ ΜΕΛΙ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΜΑΣ 71 Μελομακάρονα με ελαιόλαδο

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 5 Αγαπητοί αναγνώστες, αγαπητές αναγνώστριες, Το φθινοπωρινό αεράκι και τα πρωτοβρόχια σημαίνουν το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου που για τους περισσότερους από εμάς φέρνει την επιστροφή σε μια διαφορετική καθημερινότητα και ένα νέο ξεκίνημα. Οι ετοιμασίες για τις νέες καλλιέργειες της περιόδου και οι φροντίδες των ζώων πριν τον χειμώνα δίνουν και παίρνουν, ενώ η συγκομιδή φθινοπωρινών φρούτων φέρει την ευδοκίμηση των κόπων μιας ολόκληρης χρονιάς. Η περίοδος αυτή μπορεί να αποτελέσει, λοιπόν, μια ευκαιρία ανασυγκρότησης και περισυλλογής μετά από ένα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, καυτό καλοκαίρι. Ανασυγκρότησης, αφού η λαβωμένη από τις φωτιές φύση χρειάζεται να επουλώσει τις πληγές της, οι γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις, οι οικονομικές δραστηριότητες και η καθημερινότητα στις κοινότητες που έχουν πληγεί σοβαρά από τις πυρκαγιές να αποκατασταθούν. Η κινητοποίηση σύσσωμου του κρατικού μηχανισμού για τη λήψη ανακουφιστικών μέτρων στην κατεύθυνση της αποζημίωσης των πληγέντων, της αποκατάστασης των απωλειών και της κατά το δυνατόν ταχύτερης επαναδραστηριοποίησης γεωργών και επιχειρήσεων στην περιοχή, ήταν άμεση. Το κράτος στάθηκε αρωγός στους πληγέντες, στηρίζοντας με οικονομικά μέσα και υλικοτεχνικές υποδομές τις πληγείσες περιοχές. Χρειάζεται, όμως, και περισυλλογή. Σίγουρα η κλιματική αλλαγή έχει, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, συμβάλει στα ακραία καιρικά φαινόμενα του καλοκαιριού στον τόπο μας και διεθνώς. Οι ενέργειες πλέον όλων μας πρέπει να στοχεύουν και να έχουν ως γνώμονα την προστασία του πλανήτη που μας φιλοξενεί. Στο τεύχος, λοιπόν, που κρατάτε στα χέρια σας η θεματολογία αγγίζει τα επίκαιρα αυτά ζητήματα. Η νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική για την προγραμματική περίοδο που ξεκινά έχει ξεκάθαρους και φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους και συνδέει άμεσα την οικονομική στήριξη στον αγροτοδιατροφικό τομέα με περιβαλλοντικά επωφελείς ενέργειες. Η επαναχρησιμοποίηση υλικών όπως η κοπριά και τα απόβλητα μονάδων ελαιουργίας στη διατροφή των ζώων, αλλά και η ανακύκλωση και χρήση ανακυκλώσιμων υλικών και ο περιορισμός της νιτρορύπανσης, είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία της κυκλικής οικονομίας. Η αποτίμηση των έντονων καιρικών φαινομένων της προηγούμενης χρονιάς εξάλλου μας θυμίζει τους κινδύνους που ελλοχεύουν αν δεν κάνουμε στροφή 180 μοιρών σε ό,τι αφορά τον σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτά και άλλα πολλά στις ενότητες και τις μόνιμες στήλες του περιοδικού «Αγρότης». Σας ευχόμαστε μια επωφελή και ευχάριστη ανάγνωση. Αναμένουμε τα δικά σας σχόλια και διαπιστώσεις για τη συνεχή μας βελτίωση. Μέχρι το επόμενο τεύχος, Με εκτίμηση, η συντακτική ομάδα *Διόρθωση: Σημειώνεται ότι η εικόνα στο πάνω αριστερά μέρος της σελίδας 24 του τεύχους Αγρότης 482, η οποία περιγράφεται με τη λεζάντα «Έλλειψη καλίου», είναι λανθασμένη. A Γ Ρ Ο Τ Η Σ

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 6 Μετά από τρία έτη εντατικών διαβουλεύσεων και διαπραγματεύσεων, το Συμβούλιο της ΕΕ, το ΕυρωκοινοβούλιοκαιηΕυρωπαϊκήΕπιτροπήπροχώρησαν σε πολιτική συμφωνία επί του πακέτου Κανονισμών της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Η συμφωνία επί της ιστορικότερης ίσως Κοινής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο, στις 28 και 29 Ιουλίου 2021. Μετά από επίπονες και εντατικές διαπραγματεύσεις, παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και προτάσεις από το Ευρωκοινοβούλιο, την Πορτογαλική Προεδρία και εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωκοινοβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για το κείμενο των Κανονισμών που απαρτίζουν τη νέα ΚΓΠ. Η νέα ΚΓΠ υποστηρίζει τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη και φιλική προς το κλίμα γεωργία, ενώ παράλληλα διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα των γεωργών. Από τον Ιανουάριο του 2023 και για περίοδο πέντε χρόνων η νέα ΚΓΠ, μεταξύ άλλων, θα διασφαλίζει τη δικαιότερη κατανομή στήριξης, ιδίως προς τις μικρές και μεσαίες οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, που είναι και η πλειονότητα των καλλιεργητών στην Κύπρο, και θα προσφέρει νέα καθεστώτα για νέους γεωργούς. Ο προϋπολογισμός της νέας ΚΓΠ και η Κύπρος Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Μάιο του 2020, αναγνωρίζοντας τα νέα προβλήματα και τις νέες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η ΕΕ τα επόμενα έτη, όπως είναι η πανδημία της COVID-19 και οι συνέπειές της σε όλους τους τομείς της οικονομίας, η Πράσινη Συμφωνία, αλλά και ο κρίσιμος ρόλος της γεωργίας στη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας του πληθυσμού, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων, προχώρησε στην αύξηση του προϋπολογισμού για τη γεωργία, από €365 δις σε περίπου €390 δις, προϋπολογισμός ο οποίος αγγίζει τα επίπεδα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Η διατήρηση του προϋπολογισμού της ΚΓΠ τουλάχιστον στα επίπεδα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου αποτελούσε πάγια θέση της Κύπρου. Όσον αφορά τον προϋπολογισμό της ΚΓΠ για την περίοδο 2021-2027, η Κύπρος αναμένεται να λάβει από αμιγώς ευρωπαϊκούς πόρους για τις Άμεσες Ενισχύσεις περί τα €333,53 εκατομμύρια για την επταετία 2021-2027 (ποσό €47,6 εκατομμυρίων ανά έτος). Για την αγροτική ανάπτυξη, με βάση τα ίδια δεδομένα, η συνδρομή της ΕΕ ανέρχεται στα €183,3 εκατομμύρια για την περίοδο 2021-2027. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τη μεταβατική περίοδο 2021-2022, θα κατανεμηθούν συνολικά στον αγροτικό κόσμο μέσω της ΚΓΠ €202 εκατομμύρια, ενώ για την περίοδο 2023-2027 το συνολικό ποσό που θα κατανεμηθεί στην Κύπρο ανέρχεται σε €380 εκατομμύρια, στο οποίο θα προστεθεί η εθνική συνεισφορά ύψους €86 εκατομμυρίων. Το ΥΓΑΑΠ, στη βάση της συμφωνίας για την ΚΓΠ, θα προχωρήσει άμεσα στην ολοκλήρωση της ετοιμασίας του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου και των προγραμμάτων στήριξης των αγροτών, αφού ολοκληρωθεί πρώτα η ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ Η νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική «Ανάγκη στήριξης της μετάβασης σε μια πιο πράσινη και φιλική προς το κλίμα γεωργία» Άρθρο του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κ. Κώστα Καδή

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 7 τις άμεσες ενισχύσεις, καλύπτοντας τουλάχιστον ποσοστό 25% του προϋπολογισμού για τις άμεσες ενισχύσεις. Εν ολίγοις, η «εκταρική ενίσχυση», όπως έχει επικρατήσει να ονομάζεται, δεν θα διατίθεται στο έπακρο σε όλους τους δυνητικά δικαιούχους αλλά για την πλήρη λήψη της θα πρέπει να υλοποιούνται από τους αγρότες συγκεκριμένες περιβαλλοντικές δράσεις που θα καθοριστούν από το κάθε κράτος μέλος. Εκτός από τις ρυθμίσεις που αφορούν τον πυλώνα των άμεσων ενισχύσεων, τίθενται περιβαλλοντικοί στόχοι και στον πυλώνα που αφορά στην αγροτική ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, τίθεται ως προϋπόθεση ότι, το 35% του προϋπολογισμού της θα διατίθεται για την υλοποίηση παρεμβάσεων που συμβάλλουν στους στόχους της ΚΓΠ για το περιβάλλον. Με σκοπό την ομαλή μετάβαση και την υλοποίηση των υποχρεώσεων για την πράσινη αρχιτεκτονική που αφορούν σε χρηματοδοτικές δεσμεύσεις, παρέχεται μεταβατική περίοδος στην οποία τα κράτη μέλη μπορούν να μειώσουν το ποσοστό του 25% επί του προϋπολογισμού των άμεσων ενισχύσεων σε 20% σε περίπτωση που έχουν εξαντλήσει κάθε περιθώριο για την επίτευξη του 25% για τα ecoschemes. Επιπρόσθετα, για όλη την περίοδο 2023-2027 παρέχεται υπό προϋποθέσεις δυνατότητα περαιτέρω μείωσης του ποσοστού συμβολής σε περίπτωση που οι χρηματοδοτικές δεσμεύσεις για τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα υπερβαίνουν το 35% του προϋπολογισμού για την αγροτική ανάπτυξη. Επισημαίνεται ότι στο πλαίσιο της αγροτικής ανάπτυξης οι παρεμβάσεις που αφορούν σε πράσινες επενδύσεις συνυπολογίζονται κατά 100% στο υποχρεωτικό ποσοστό του 35% επί του προϋπολογισμού, που συμβάλλει στους στόχους για το περιβάλλον, ενώ για τις παρεμβάσεις για περιοχές με φυσικούς περιορισμούς το ποσοστό συνυπολογισμού περιορίζεται στο 50%. Η νέα κοινωνική αιρεσιμότητα Η προσθήκη της κοινωνικής αιρεσιμότητας στις υποχρεώσεις της ΚΓΠ αποτέλεσε αίτημα και ισχυρή θέση του Ευρωκοινοβουλίου κατά τις διαπραγματεύσεις. Στόχο έχει την ενημέρωση των γεωργών και τη συμμόρφωσή τους με τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σχέση εργοδότη και εργοδοτουμένου. Σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας, από το 2025 η συμμόρφωση αυτή θα ελέγχεται στο πλαίσιο εφαρμογής της αιρεσιμότητας. Η συνεισφορά της Κύπρου Η κυπριακή πλευρά τα τελευταία δυόμιση χρόνια ήταν δυναμικά παρούσα σε όλες τις συζητήσεις για τη νέα ΚΓΠ, τόσο σε τεχνοκρατικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Οι νέες και φιλόδοξες πολιτικές για το περιβάλλον και το κλίμα εκ των πραγμάτων απορροφούν ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της ΚΓΠ, ενώ από την άλλη, οι πολύ δύσκολες συνθήκες που έχουν να αντιμετωπίσουν οι γεωργοί της ΕΕ, όπως έχουν διαμορφωθεί από την κλιματική αλλαγή και τον διεθνή ανταγωνισμό, καθιστούν την ανάγκη στήριξής τους πιο επιτακτική από ποτέ. Η προσπάθεια αλλά και οι προτάσεις της Κύπρου καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ήταν η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των αυξημένων και φιλόδοξων απαιτήσεων της ΚΓΠ για το περιβάλλον και το κλίμα και της διατήρησης του επιπέδου στήριξης των αγροτών. Συγκεκριμένα, σταθερή θέση της Κύπρου ήταν ότι συμφωνούσε με την υιοθέτηση φιλόδοξων σχετική διαβούλευση με το αγροτικό κίνημα και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με στόχο την έγκαιρη παρουσίασή τους στον αγροτικό κόσμο, επιτρέποντας την κατάλληλη προετοιμασία για μέγιστη αξιοποίησή τους. Η φιλοσοφία της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και το Στρατηγικό Σχέδιο Η νέα ΚΓΠ βασίζεται στη φιλοσοφία επίτευξης μετρήσιμων αποτελεσμάτων και διαφέρει από το υφιστάμενο πλαίσιο πολιτικής που στηριζόταν στην αυστηρή συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οι βασικές αλλαγές που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποσκοπούσαν στην ικανοποίηση σημαντικών πολιτικών και δεσμεύσεων της ΕΕ, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας, μέσω της εισαγωγής νέων τεχνολογιών και της εφαρμογής καινοτομιών, αλλά και οι προτεραιότητες που θέτουν οι πολίτες της ΕΕ όσον αφορά το περιβάλλον και την ασφάλεια τροφίμων. Βασικό χαρακτηριστικό των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η εισαγωγή ενός πλαισίου που θα παρέχει στα κράτη μέλη αυξημένες ελευθερίες αλλά και ευθύνες για την επίτευξη μετρήσιμων αποτελεσμάτων που υλοποιούν τους στόχους που έχουν τεθεί σε επίπεδο Ένωσης. Δημιουργείται, δηλαδή, μια νέα σχέση με τα κράτη μέλη μέσα από την οποία παρέχεται στα κράτη μέλη η απαραίτητη ευελιξία ώστε να καθορίζουν τα ίδια τις πολιτικές τους, προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες και ανάγκες, υπό την προϋπόθεση ότι υλοποιούν τους στόχους που έχουν τεθεί εξαρχής σε επίπεδο ΕΕ και αντανακλώνται στο Στρατηγικό Σχέδιο κάθε κράτους μέλους. Στο νέο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου, τα κράτη μέλη οφείλουν να επιδείξουν αυξημένη φιλοδοξία, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους περιβαλλοντικούς τους στόχους, την επίτευξη περισσότερων αποτελεσμάτων με λιγότερα μέσα αλλά και τη χρήση νέων τεχνολογιών, τονίζοντας την ανάγκη της εισαγωγής της ψηφιοποίησης στη γεωργία. Αν και το τρίπτυχο οικονομία-αγροτική κοινωνία-περιβάλλον που χαρακτήριζε και τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους διατηρείται, μέσω της νέας ΚΓΠ δίδεται αυξημένη προτεραιότητα στον τομέα του περιβάλλοντος. Η νέα πράσινη αρχιτεκτονική ως κύριο στοιχείο του Στρατηγικού Σχεδίου Οι στόχοι που έχουν τεθεί για την Ευρώπη με την υιοθέτηση της Πράσινης Συμφωνίας, με στόχο μια κλιματικά ουδέτερη ήπειρο μέχρι το 2050, αντικατοπτρίζονται και στο συμφωνημένο κείμενο για τη νέα ΚΓΠ. Η προτεραιότητα στους τομείς«περιβάλλον-κλίμα»είναι εμφανώςενισχυμένη με την εισαγωγή μιας νέας πράσινης αρχιτεκτονικής για την ΚΓΠ, στην οποία περιλαμβάνονται υποχρεωτικές δεσμεύσεις για τους γεωργούς και τις εθνικές διοικήσεις στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου. Ένα νέο στοιχείο που εισάγεται στο πλαίσιο της νέας πράσινης αρχιτεκτονικής είναι η υποχρεωτική εφαρμογή οικολογικών προγραμμάτων για το κλίμα και το περιβάλλον (χρησιμοποιείται ο όρος «eco-schemes») ως παρεμβάσεων υπό τη μορφή ετήσιων μέτρων τα οποία θα χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό του πρώτου πυλώνα της ΚΓΠ για ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 8 στόχων για το κλίμα και το περιβάλλον, ωστόσο, για την επίτευξη των στόχων αυτών οι αγρότες θα έπρεπε να είχαν και την ανάλογη στήριξη. Οι τελικές διαπραγματεύσεις στο Λουξεμβούργο Στο Λουξεμβούργο, οι Υπουργοί Γεωργίας των κρατών μελών της ΕΕ, υπό την προεδρία της Υπουργού Γεωργίας της Πορτογαλίας, διαμόρφωσαν απόψεις, συγκρότησαν συμμαχίες και προχώρησαν σε αμοιβαίες παραχωρήσεις για την επίτευξη ενός συναινετικού κειμένου που θα αφορά στην περίοδο 2023-2027. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η Κύπρος είχε ουσιαστικό ρόλο υποβάλλοντας εποικοδομητικές και συμβιβαστικές προτάσεις για γεφύρωση διαφορών που υπήρχαν ανάμεσα σε χώρες με διαφορετικά χαρακτηριστικά ως προς τον αγροτικό τους τομέα, ορισμένες εκ των οποίων αποτυπώθηκαν και στα τελικά κείμενα των Κανονισμών. Σε αυτές τις διαπραγματεύσεις κατέστη δυνατό να διατηρηθεί η ευελιξία για τα κράτη μέλη σε σχέση με την εφαρμογή των περιβαλλοντικών υποχρεώσεων της ΚΓΠ. Ιδιαιτέρα αξιοσημείωτη είναι η ενσωμάτωση στο τελικό κείμενο της εισήγησης της κυπριακής πλευράς, η οποία έτυχε ευρείας αποδοχής από τα κράτη μέλη, με βάση την οποία συνυπολογίζονται δαπάνες σε φιλικές προς το περιβάλλον (πράσινες) επενδύσεις. Εξαιρετικής σημασίας θεωρείται και η ελάφρυνση των υποχρεώσεων για τους «μικρούς» γεωργούς, ενισχύοντας παράλληλα την απλοποίηση και τη μείωση του κόστους της εφαρμογής του νέου μοντέλου λειτουργίας της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Έγινε, επίσης, κατορθωτό να διατηρηθεί η δυνατότητα της Κύπρου για παροχή εθνικών μεταβατικών ενισχύσεων από εθνικούς πόρους σε συγκεκριμένους παραγωγικούς κλάδους της κυπριακής γεωργίας και να διατηρηθεί, επίσης, το ποσοστό της δυνατότητας παροχής συνδεδεμένων ενισχύσεων από ευρωπαϊκούς πόρους σε προκαθορισμένους κλάδους παραγωγής, υπό προϋποθέσεις. Στο πλαίσιο των άμεσων ενισχύσεων για στήριξη των μικρών γεωργών, θετική θεωρείται η δυνατότητα παροχής ευελιξίας για την υλοποίηση του στόχου της αναδιανομής αξιοποιώντας σειρά παρεμβάσεων με βάση και τη διάρθρωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στα κράτη μέλη. Θετικά στοιχεία για την Κύπρο Για την Κύπρο η ευρύτερη συμφωνία για τη νέα ΚΓΠ μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτυχής. Το ευρύτερο πλαίσιο εφαρμογής της νέας ΚΓΠ χαρακτηρίζεται γενικότερα από πιο απλοποιημένες διαδικασίες καθώς και από μεγαλύτερη ευελιξία προς τα κράτη μέλη, επιτρέποντάς τους να σχεδιάσουν τις δράσεις που θα εφαρμόσουν, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το κάθε κράτος μέλος. Τα χαρακτηριστικά αυτά αποτελούσαν πάγιες επιδιώξεις της Κύπρου, ο αγροτικός τομέας της οποίας χαρακτηρίζεται από πολλές ιδιαιτερότητες. Από πλευράς δημοσιονομικών πόρων έγινε κατορθωτό, παρά τις πιέσεις που δέχθηκε ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ, τόσο από τις υπόλοιπες πολιτικές της ΕΕ όσο και από τα κράτη μέλη που διεκδικούσαν αυξημένες ενισχύσεις, να περιοριστούν στο ελάχιστο οι απώλειες ευρωπαϊκών πόρων για τους Κύπριους αγρότες. Επιπλέον, η ισορροπία που επιτεύχθηκε μεταξύ των φιλόδοξων περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της νέας ΚΓΠ σε σχέση με τον βαθμό στήριξης των γεωργών, είναι δυνητικά εφαρμόσιμη για τα δεδομένα της κυπριακής γεωργίας. Με τα δεδομένα που δημιουργούνται είναι βέβαιο ότι τόσο οι άμεσες πληρωμές όσο και τα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης θα χρειαστεί να επανασχεδιαστούν με νέες και καινοτόμες προσεγγίσεις. Σημαντική για την Κύπρο θεωρείται και η ένταξη των «πράσινων» επενδύσεων του Πυλώνα ΙΙ στην εξίσωση του ποσοστού της τήρησης των οικολογικών προγραμμάτων για το κλίμα και το περιβάλλον (eco-schemes) για τον Πυλώνα Ι της ΚΓΠ. Η τροποποίηση αυτή θα παρέχει τη δυνατότητα στην Κύπρο να προχωρήσει ή ακόμη και να ενισχύσει το πρόγραμμα της παροχής ενισχύσεων για εγκατάσταση συστημάτων παροχής ενέργειας από εναλλακτικές πηγές για χρήση στη γεωργική παραγωγή, αλλά και το σχέδιο της παροχής κινήτρων για επεξεργασία των (αυξανόμενων) κτηνοτροφικών λυμάτων. Στα θετικά συγκαταλέγεται και η «ελάφρυνση» των «μικρών» γεωργών, οι οποίοι αποτελούν και την πλειοψηφία στην κυπριακή γεωργία, από μια σειρά εκτεταμένων υποχρεώσεων, ο έλεγχος των οποίων θα αύξανε σημαντικά το κόστος της εφαρμογής του νέου μοντέλου λειτουργίας της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Τέλος, η συνέχιση της δυνατότητας της Κύπρου για παροχή εθνικών μεταβατικών ενισχύσεων από εθνικούς πόρους σε συγκεκριμένους παραγωγικούς κλάδους, έστω και με μειούμενα ποσοστά και η διατήρηση του ποσοστού της παροχής συνδεδεμένων ενισχύσεων, από ευρωπαϊκούς πόρους σε προκαθορισμένους κλάδους παραγωγής υπό προϋποθέσεις, παρέχουν την απαραίτητη ευελιξία για τη στοχευμένη παροχή ενισχύσεων. Τι ακολουθεί Οι λεπτομέρειες που αφορούν στο τελικό κείμενο των Κανονισμών για την Κοινή Γεωργική Πολιτική θα διαμορφωθούν επί Σλοβενικής Προεδρίας σφραγίζοντας το πολιτικό πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ Συμβουλίου, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωκοινοβουλίου. Ακολουθεί η ανταλλαγή σχετικών επιστολών μεταξύ Ευρωκοινοβουλίου και Συμβουλίου της ΕΕ για επίτευξη συμφωνίας σε πρώτη ανάγνωση και κατόπιν βάσει διαδικασιών να δημοσιοποιηθεί στην εφημερίδα της ΕΕ το τελικό κείμενο των Κανονισμών για την ΚΓΠ 20232027. Τα κράτη μέλη εντός του 2021 θα προχωρήσουν με εντατικούς ρυθμούς στην ολοκλήρωση της ετοιμασίας των Εθνικών Στρατηγικών Σχεδίων ώστε να λάβουν σχετική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να είναι έτοιμα για την εφαρμογή της ΚΓΠ από την 1/1/2023 υπό το νέο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού. ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 9 ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ©European Communities, 2009 ©European Communities, 2020

10 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 ΓΕΩΡΓIΑ Η καλλιέργεια της δάφνης ανάπτυξη. Προτιμάται, όμως, η φύτευσή της σε δροσερά και γόνιμα εδάφη που παρουσιάζουν καλή αποστράγγιση. Η δάφνη είναι ανθεκτική στην ξηρασία, στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στην αλατότητα, γι’ αυτό και είναι κατάλληλη τόσο για φύτευση σε δρόμους των πόλεων όσο και σε παραθαλάσσιες φυτεύσεις. Προσαρμόζεται το ίδιο καλά σε ηλιοφανείς και σε σκιερές θέσεις, ενώ αντέχει και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Τρόπος πολλαπλασιασμού και σύστημα φύτευσης Ο πολλαπλασιασμός της δάφνης γίνεται με σπόρους και μοσχεύματα. Ο σπόρος της δάφνης συλλέγεται το φθινόπωρο. Σπέρνεται σε μίγμα τύρφης και περλίτη και βλαστάνει σε δυο μήνες περίπου. Τα προερχόμενα από το σπορείο φυτά μεταφυτεύονται στα 4 πρώτα φύλλα μέχρι να μεγαλώσουν αρκετά και να μεταφυτευθούν στο χωράφι. Όσον αφορά στον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα, επιλέγονται τμήματα βλαστών μήκους περίπου 15 εκ., κατά την περίοδο Αυγούστου - Σεπτεμβρίου, και τοποθετούνται σε μίγμα τύρφης, άμμου και περλίτη, σε ζεστό και υγρό περιβάλλον. Η προσθήκη ορμόνης ριζοβολίας είναι απαραίτητη για να σχηματιστεί ικανοποιητικό ριζικό σύστημα. Μετά την παρέλευση 2-3 μηνών μπορεί να γίνει μεταφύτευση των νέων φυτών δάφνης σε μεγαλύτερη γλάστρα. Τα φυτά τοποθετούνται στην οριστική τους θέση στο χωράφι, προτιμότερο την άνοιξη. Σε συστηματική καλλιέργεια συστήνεται το σύστημα φύτευσης σε ρόμβους, με αποστάσεις φύτευσης στις πλευρές τα 3-4 μέτρα. Στη φυτεία είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται όλες οι καλλιεργητικές φροντίδες όπως η καταπολέμηση ζιζανίων, η φυτοπροστασία, η λίπανση και η άρδευση. Ανάγκες σε νερό Η δάφνη έχει σημαντικές απαιτήσεις σε άρδευση για να έχει καλή ανάπτυξη και ανθοφορία. Μετά τη μεταφύτευση, εφαρμόζονται μικρές και συχνές αρδεύσεις για την καλύτερη εγκατάσταση των φυτών, 2-3 φορές την εβδομάδα κατά τον πρώτο χρόνο, ενώ, στη συνέχεια, λόγω του ριζικού συστήματος που τα φυτά αναπτύσσουν, τα ποτίσματα εφαρμόζονται αραιότερα. Συγκεκριμένα, την περίοδο της άνοιξης αρκεί άρδευση μια φορά την εβδομάδα και δυο φορές την εβδομάδα τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι ακριβείς ποσότητες νερού μπορούν να καθοριστούν με τη βοήθεια ενός τενσιομέτρου για μέτρηση της εδαφικής υγρασίας. Ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία H δάφνη δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία. Ένα πλήρες λίπασμα αζώτου, φωσφόρου και καλίου, με αυξημένη περιεκτικότητα σε άζωτο στις αρχές της άνοιξης, στις αρχές του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου ενισχύει ικανοποιητικά την ανάπτυξή της. Η συμπληρωματική προσθήκη σιδήρου την άνοιξη βοηθά στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται ελλείψεις (μεσονεύριες χλωρώσεις στα καινούρια φύλλα) και βοηθά να διατηρείται καταπράσινο το φύλλωμά της. Για τα φυτά δάφνης που είναι φυτεμένα σε γλάστρα, αξιοποιείται υγρό λίπασμα μία Βικτώρια Χριστοδουλίδου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Η δάφνη (Laurus nobilis) είναι θάμνος που ευδοκιμεί σε όλη την περιοχή της Μεσογείου και χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους για διάφορους σκοπούς εδώ και αιώνες. Μυθολογία Στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται ότι η Δάφνη ήταν μια νύμφη, κόρη του ποταμού Πηνειού. Ζούσε στα δάση, ήταν κυνηγός και είχε αφιερωθεί στη θεά Άρτεμη. Το μεγάλο της κάλλος προκαλούσε τον θαυμασμό, αλλά αυτή απέρριπτε όλους τους θαυμαστές της. Ένας από αυτούς, ο θεός Απόλλωνας, ερωτεύτηκε τη Δάφνη και την κυνήγησε. Αυτή τότε παρακάλεσε τον πατέρα της να την προστατέψει. Ο Πηνειός τη μεταμόρφωσε σε φυτό και η Δάφνη ρίζωσε στις όχθες του. Ο Απόλλωνας βλέποντας την αγαπημένη του ως δέντρο, έκοψε από τα κλαδιά για να πλέξει ένα στεφάνι στη μνήμη της. Η δάφνη ήταν ιερό φυτό για τους αρχαίους Έλληνες και ο κότινος, το δάφνινο στεφάνι, καθιερώθηκε ως έπαθλο για τους πρωταθλητές. Καλλιέργεια Η δάφνη είναι αειθαλές μικρό δέντρο ή ψηλός θάμνος που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 3 μέτρα, στενόφυλλη ή πλατύφυλλη. Είναι φυτό δίοικο, δηλαδή τα αρσενικά και θηλυκά άνθη βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά. Τα φύλλα είναι εναλλασσόμενα, ακέραια, λογχοειδή, βαθυπράσινα με μικρό μίσχο και με ελαφρά κυματοειδή μορφή. Ο καρπός είναι δρύπη με σαρκώδες περικάρπιο και μεγάλο σπέρμα. Εδαφοκλιματικές συνθήκες Η δάφνη είναι ανθεκτικό φυτό και ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών (pH=4.5-8.2). Ακόμη και σε ξερά ασβεστούχα εδάφη η δάφνη παρουσιάζει σχετικά γρήγορη Η δάφνη Laurus nobilis

11 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 ΓΕΩΡΓIΑ φορά τον μήνα από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου. Πάντως, χρειάζεται προσοχή στις ποσότητες θρεπτικών γιατί υπερβολική λίπανση μπορεί να προκαλέσει απότομη φυλλόπτωση ή μαύρισμα στις άκρες των φύλλων. Σε συστηματικές φυτείες συστήνεται να προηγηθεί ανάλυση εδάφους ώστε να καθοριστούν οι ακριβείς ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που χρειάζονται. Κλάδεμα Η δάφνη κλαδεύεται στις αρχές της άνοιξης αφού παρέλθει ο κίνδυνος παγετών. Γίνεται κλαδοκάθαρος, δηλαδή αφαιρούνται οι παλιοί και αδύναμοι βλαστοί και βράχυνση σε εκείνους τους βλαστούς που ξεφεύγουν από το γενικό σχήμα του φυτού. Για αδύναμα ή γερασμένα φυτά δάφνης γίνεται βαθύτερο κλάδεμα ανανέωσης, αφαιρώντας το 1/3 του ύψους των βλαστών για βελτίωση της ανάπτυξής τους. Επίσης, στα τέλη του καλοκαιριού, απομακρύνονται τα ξεραμένα άνθη, και μπορεί να γίνεται συμπληρωματικό ελαφρύ κλάδεμα στους βλαστούς. Συγκομιδή Τα φύλλα συλλέγονται Αύγουστο-Σεπτέμβριο με κλάδεμα των κορυφών των βλαστών. Ακολουθεί αποφύλλωση και ξήρανση (φυσική ή τεχνητή). Η επιτρεπόμενη υγρασία στο τελικό προϊόν είναι ≤13%. Ο καρπός συλλέγεται περίπου γύρω στα τέλη Νοεμβρίου και με έκθλιψή του (περίπου όπως αυτή του ελαιολάδου) λαμβάνεται το δαφνέλαιο, το οποίο έχει τη δική του εμπορική αξία. Αποδόσεις Παραγωγή ξηρού προϊόντος: Η αναλογία ξηρών προς χλωρά δαφνόφυλλα είναι 40% περίπου. Σε αιθέριο έλαιο: Τα χλωρά φύλλα αποδίδουν 1%, τα ξηρά 2% και οι καρποί 3%. Ασθένειες και εχθροί που προσβάλλουν τη δάφνη Λόγωτηςέντονηςμυρωδιάςτωνφύλλωντηςδάφνηςταέντομα απωθούνται. Ως εκ τούτου, θεωρείται ένα ανθεκτικό φυτό στις ασθένειες. Η δάφνη προσβάλλεται από μυκητολογικές ασθένειες όπως η ανθράκνωση που προκαλεί μαύρες κηλίδες και σταδιακό στρίψιμο και ξήρανση των φύλλων. Επίσης, προσβάλλεται από το ωίδιο που προκαλεί κίτρινες ακανόνιστες κηλίδες στα φύλλα. Οι εχθροί που την προσβάλλουν είναι οι αφίδες (ψώρα) και κάποια είδη κοκκοειδών. Χρήσεις Τα σκούρα πράσινα φύλλα της δάφνης έχουν εξαιρετικό άρωμα, ειδικά όταν αποξηρανθούν. Χρησιμοποιείται, κυρίως, στη μαγειρική ως άρτυμα και στην κονσερβοποιία ψαριών και κρεάτων. Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, σαπωνοποιία και στη βιομηχανία τροφίμων. Είναι, επίσης, φαρμακευτικό φυτό, αφού έχει αντιρρευματικές ιδιότητες και διευκολύνει την πέψη. Η ομορφιά και η ανθεκτικότητα της δάφνης επιτρέπει τη χρήση της και ως καλλωπιστικού φυτού. Άνθη του φυτού δάφνη Τα αποξηραμένα φύλλα της δάφνης χρησιμοποιούνται ως άρτυμα Ο καρπός δάφνης από τον οποίο προκύπτει το δαφνέλαιο

Made with FlippingBook

RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==