19 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 ΓΕΩΡΓIΑ Η οργανική ουσία και η σημασία της στη γεωργία Παράγοντες που επηρεάζουν τη μείωσή της στο έδαφος Αλέκος Νικολάου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Η χρήση της οργανικής ουσίας με σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας του εδάφους ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων και αποτελούσε τον κύριο και μοναδικό τρόπο βελτίωσης της εδαφικής γονιμότητας με θρεπτικά στοιχεία. Η παραγωγή γεωργικών προϊόντων εξαρτάται, κατά κύριο λόγο, από τη γονιμότητα και παραγωγικότητα των εδαφών τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Πρέπει, επομένως, να βασίζεται στην προσθήκη των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων στις ποσότητες που χρειάζεται η κάθε φυτεία. H οργανική ουσία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γεωργικούς σκοπούς βελτιώνοντας τις φυσικοχημικές ιδιότητες του εδάφους και συνεισφέροντας με θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος (άζωτο, φωσφόρο, κάλιο), παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν θετικά στη βελτίωση της γονιμότητας και παραγωγικότητας των εδαφών. Οργανική ουσία και εφαρμογής της Ως οργανική ουσία ορίζονται τα υπολείμματα φυτικής και ζωικής προέλευσης, δηλαδή κυρίως φρέσκα μέχρι και πλήρως αποσυνθεμένα φυτικά μέρη, ζωικές κοπριές και ζωντανοί και νεκροί μικροοργανισμοί του εδάφους. H οργανική ουσία εφαρμόζεται ευρέως από τους γεωργούς σε συνδυασμό με τη χρήση των ανόργανων χημικών λιπασμάτων στο έδαφος. Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται αυξημένο ενδιαφέρον για χρήση της οργανικής ουσίας. Η σημασία της οργανικής ουσίας στο έδαφος Τα οφέλη από τη χρήση της οργανικής ουσίας μπορεί να διαχωριστούν σε έμμεσα και άμεσα. Ως άμεση ωφέλεια θεωρείται η προσφορά θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος. Η έμμεση επίδραση της οργανικής ουσίας είναι η βελτίωση της γονιμότητας και παραγωγικότητας του εδάφους, η οποία είναι πολλαπλή και μπορεί να συνοψιστεί ως ακολούθως: (1) Αύξηση της υδατοϊκανότητας: Η οργανική ουσία έχει την ικανότητα να συγκρατεί μεγάλες ποσότητες υγρασίας και η προσθήκη της στο έδαφος αυξάνει τη διαθέσιμη υγρασία στις ρίζες. Αυτό σημαίνει ότι όταν προστεθεί σε ελαφρά αμμώδη εδάφη, αυτά συγκρατούν μεγαλύτερη ποσότητα νερού περιορίζοντας στο ελάχιστο τις οποιεσδήποτε απώλειες. Σε βαριά αργιλώδη εδάφη προκαλεί αύξηση του πορώδους και της διαπερατότητας βελτιώνοντας έτσι τη στράγγιση και τον αερισμό του εδάφους. (2) Επίδραση στο pΗ: Με την αποσύνθεση της οργανικής ουσίας παράγονται οργανικά οξέα με αποτέλεσμα να αυξάνεται η οξύτητα του εδάφους. Αυτό έχει σημαντική ωφέλεια, μιας και τα εδάφη της Κύπρου είναι ελαφρώς αλκαλικά, δηλαδή με pH μεγαλύτερο του 7, με αποτέλεσμα να γίνεται δυσκολότερα η πρόσληψη των διάφορων ιχνοστοιχείων, ιδιαίτερα του σιδήρου και του ψευδαργύρου. (3) Επίδραση στην εναλλακτική ικανότητα: Η εναλλακτική ικανότητα του εδάφους αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές χημικές ιδιότητές του. Εκφράζει την ικανότητα που έχει το έδαφος να συγκρατεί τα θρεπτικά στοιχεία σε αφομοιώσιμη μορφή. Η προσθήκη της οργανικής ουσίας στο έδαφος αυξάνει την εναλλακτική ικανότητά του, δηλαδή αυξάνεται η αποθηκευτική δυνατότητα του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία. Στην πράξη αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία στα αμμώδη από ό,τι στα αργιλώδη εδάφη, καθώς περιορίζεται το υπερβολικό ξέπλυμα των θρεπτικών στοιχείων. (4) Υπόστρωμα ανάπτυξης μικροοργανισμών: Η ορ- γανική ουσία προσφέρει το οργανικό υπόστρωμα για τη δράσηκαι πολλαπλασιασμόδιάφορωνμικροοργανισμών. Αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι η αποσύνθεση των οργανικών υπολειμμάτων και η απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων. Παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν μείωση της οργανικής ουσίας στο έδαφος Οι κύριοι παράγοντες οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν την περιεκτικότητα του εδάφους σε οργανική ουσία είναι οι κλιματολογικές συνθήκες, η σύνθεση του εδάφους, η στράγγιση εδάφους και η χρήση του εδάφους. Αναλυτικά αναπτύσσονται τα πιο κάτω:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==