Εγκυμοσύνη και ιονίζουσες ακτινοβολίες

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ / ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΙΟΝΙΖΟΥΣΕΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ Ι ΑΤΡ Ι ΚΕΣ ΠΡΑΞΕ Ι Σ ΜΕ Ι ΟΝ Ι ΖΟΥΣΕΣ ΑΚΤ Ι ΝΟΒΟΛ Ι ΕΣ Οι ιατρικές πράξεις με ιονίζουσες ακτινοβολίες αφορούν κυρίως: • Ακτινολογικές εξετάσεις (όπως ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία, μαστογραφία, ακτινοσκόπηση κ.ά.): Κατά τις εξετάσεις αυτές, δέσμη ακτίνων Χ προσπίπτει και διαπερνά την περιοχή ενδιαφέροντος, απεικονίζοντας την εσωτερική δομή του σώματος. Η περιοχή στην οποία προσπίπτει η κύρια δέσμη της ακτινοβολίας λαμβάνει το μεγαλύτερο ποσό της δόσης. Παράλληλα, ένα ποσοστό ακτινοβολίας σκεδάζεται και διαχέεται σε όλο το σώμα. Έτσι, για παράδειγμα, σε μια εξέταση αξονικής τομογραφίας θώρακα, την υψηλότερη δόση δέχεται ο θώρακας (30-50 mSv), ενώ στη περιοχή της κοιλιάς η δόση είναι κατά πολύ μικρότερη (0,1 mSv). Συνεπώς, μεγαλύτερη επικινδυνότητα για το έμβρυο έχουν οι εξετάσεις στις οποίες ακτινοβολείται η περιοχή της κοιλιακής χώρας (αξονική τομογραφία κοιλιάς, ακτινογραφία πυέλου, ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης, κ.λπ. ) και στις οποίες το έμβρυο εκτίθεται στην κύρια δέσμη ακτινοβολίας. Σημειώνεται ότι μετά από την ακτινολογική εξέταση, δεν παραμένει ακτινοβολία στο σώμα. • Εξετάσεις Πυρηνικής Ιατρικής: Κατά τις εξετάσεις αυτές, χορηγείται στον εξεταζόμενο ποσότητα ραδιοφαρμάκου που συγκεντρώνεται επιλεκτικά στο υπό εξέταση όργανο, αλλά και σε μικρότερο ποσοστό στους υπόλοιπους ιστούς. Η ακτινοβόληση του εμβρύου είναι αποτέλεσμα της εξωτερικής ακτινοβόλησής του από τα ραδιοφάρμακα που υπάρχουν στα όργανα και στους ιστούς της μητέρας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, της μεταφοράς του ραδιοφαρμάκου μέσω του πλακούντα σε αυτό. Μετά την εξέταση, το ραδιοφάρμακο (και συνεπώς και η ακτινοβολία) παραμένει στο σώμα της μητέρας για κάποιο χρονικό διάστημα που εξαρτάται από το είδος του ραδιοφαρμάκου, βιολογικούς παράγοντες και το είδος της εξέτασης. Τυπικές τιμές δόσης στο έμβρυο κατά τις συνηθέστερες εξετάσεις ακτινολογίας και πυρηνικής ιατρικής φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Εξέταση Δόση στο έμβρυο (τυπική τιμή) (mSv) Ακτινογραφία θώρακα < 0,01 Ακτινογραφία πυέλου 1,1 Ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης 1,7 Ακτινογραφία θωρακικής μοίρας σπονδυλικής στήλης <0,01 Ακτινογραφία κοιλιακής χώρας 1,7 Ενδοφλέβια ουρογραφία 1,7 Αξονική τομογραφία κοιλίας 8 Αξονική τομογραφία θώρακα 0,06 Αξονική τομογραφία κεφαλής < 0,01 Αξονική τομογραφία πυέλου 25 Σπινθηρογράφημα οστών Tc-99m 3,3 Σπινθηρογράφημα νεφρών Tc-99m 1,5 Σπινθηρογράφημα θυροειδούς Tc-99m 0,7 Σπινθηρογράφημα καρδιάς (δυναμικό) Tc-99m 3,4 Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου Tl-201 3,7 Σπινθηρογράφημα μεταστάσεων θυροειδούς I-131 22