AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 67 Στην έκθεση του διευθυντή του νηματουργείου για την πρώτη περίοδο λειτουργίας του7 τονίστηκε ότι το εργοστάσιο ξεκίνησε από το μηδέν με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου το νηματουργείο λειτουργούσε μόνο με μία οκτάωρη βάρδια εργατών, νεαρών γυναικών, με προοπτική αύξησης σε δύο οκτάωρες βάρδιες μέχρι το τέλος του Ιουνίου 1946. Παράλληλα, είχε ήδη ξεκινήσει η εκπαίδευση επιπλέον εργατών/ τριών που θα στελέχωναν τη δεύτερη βάρδια. Σύμφωνα με την έκθεση, τους πρώτους τρεις μήνες λειτουργίας του νηματουργείου ο συντελεστής αποδοτικότητας της παραγωγής (Standard of Production Efficiency) ήταν 50%. Τον Οκτώβριο του 1946 έφτασε στο 88%, με εβδομαδιαία παραγωγή 16000 λίβρες (περίπου 7,24 τόνους) καλής ποιότητας νήματος και σταθερή ζήτηση σε ολόκληρη την Κύπρο. Το νηματουργείο εργοδοτούσε 200 εργάτες και εργάτριες και το συνολικό εργατικό κόστος ήταν £420 τη βδομάδα. Το εργατικό προσωπικό ξεκινούσε να εργάζεται με τον κατώτατο μισθό και κάθε μήνα αξιολογούνταν και πληρωνόταν ανάλογα με την απόδοσή του. Η συγκεκριμένη πληροφορία που αντλήθηκε από την έκθεση του J.P.Hilton, διευθυντή του νηματουργείου, καταδεικνύει την άμεση σχέση μισθοδοσίας και παραγωγικότητας και τη φιλοσοφία των βρετανών σε θέματα διοίκησης εργατών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίσκεψη, στο νηματουργείο, ομάδας της Εμπορικής Αποστολής (Trade Mission) από τη Μεγάλη Βρετανία (Castlesmith και Wilkinson), τον Μάιο του 1946. Οι Castlesmith και Wilkinson θορυβήθηκαν από την πρωτοβουλία της αποικιακής κυβέρνησης να ενθαρρύνει την ενίσχυση και εκμηχάνιση της νηματουργίας στο νησί, εφόσον θα αποτελούσε ανταγωνιστή των αντίστοιχων εταιρειών στη Μεγάλη Βρετανία. Η επίσκεψη δεν απέδωσε για τους Βρετανούς επιχειρηματίες. Την ίδια περίοδο, το εργοστάσιο επισκέφθηκε και αντιπροσωπεία της Στις αρχές του 1945, όταν το Κυβερνητικό Νηματουργείο Βάμβακος στη Λευκωσία ξεκίνησε την παραγωγή, η δυναμικότητά του έφτανε τους οκτώ τόνους νήμα την εβδομάδα (18000 λίβρες)1. Την ίδια περίοδο συνεχίστηκαν με γοργούς ρυθμούς οι εργασίες ολοκλήρωσης και αναβάθμισης του νηματουργείου, με την προσθήκη αποθήκης και χώρου εστίασης των εργαζομένων, που περιλάμβανε καντίνα και τραπεζαρία, καθώς και την αγορά σημαντικού αριθμού κινητήρων2. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, τον Μάρτιο του 1945, ο Κυβερνήτης Sir Charles Campbell Woolley επισκέφθηκε το κυβερνητικό νηματουργείο. Διευθυντής ήταν ο J.P.Hilton, ο οποίος ξενάγησε τον Κυβερνήτη και του εξήγησε τη λειτουργία του εργοστασίου. Ο Hilton υπογράμμισε δε εμφαντικά τη σημασία του νηματουργείου για το νησί, το οποίο απορροφούσε όλη την ντόπια παραγωγή βάμβακος, και η ποσότητα του παραγόμενου νήματος επαρκούσε για τις ανάγκες της οικοτεχνίας ολόκληρης της υπαίθρου της Κύπρου3. Τα εγκαίνια του νηματουργείου πραγματοποιήθηκαν στις 23 Ιανουαρίου 19464, παρουσία του Αποικιακού Γραμματέα, υπηρεσιακών αξιωματούχων, εμπορικών αντιπροσώπων, εκπροσώπων των συντεχνιών, δημάρχων και εκπροσώπων του τύπου. Τα δημοσιεύματα στον τύπο της εποχής αμέσως μετά τα εγκαίνια ήταν πολύ θετικά και ενθαρρυντικά. Πέραν του γεγονότος ότι το κυβερνητικό νηματουργείο θα απορροφούσε όλη την κυπριακή παραγωγή βαμβακιού, ενδεχομένως να μείωνε και την τιμή αγοράς νημάτων στην ντόπια αγορά, εφόσον δεν θα υπήρχαν οι δασμοί εισαγωγής, τα μεταφορικά και άλλα έξοδα. Επιπλέον, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το νηματουργείο θα λειτουργούσε και ως κέντρο εκπαίδευσης για την ειδίκευση εργατριών στον τομέα της νηματουργίας, οι οποίες και θα αποτελούσαν τον πυρήνα μιας νέας βιομηχανίας5. Η Κύπρος θα επωφελούνταν από την λειτουργία του νηματουργείου, εφόσον δεν θα υπήρχε πλέον η ανάγκη αγοράς νημάτων από τη Μεγάλη Βρετανία, «..ιδρύεται μια βιομηχανία να θεραπεύσει μια πολεμική ανάγκη, που θα αποτελέσει μόνιμο όφελος για την Κύπρο…»6. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ Κυβερνητικό νηματουργείο βάμβακος στη Λευκωσία (Μέρος Β’) Στάλω Κωνσταντίνου Ανώτερος Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας 1 ΚΑΚ:SA1:783/1942/2, Επιστολή Ελεγκτή Προμηθειών προς Αποικιακό Γραμματέα, Λευκωσία 29 Ιανουαρίου 1945 2 ΚΑΚ:SA1:783/1942/2, Επιστολή Ελεγκτή Προμηθειών προς Αποικιακό Γραμματέα, Λευκωσία 23 Μαρτίου 1945 3 «Ο Κυβερνήτης εις το νηματουργείον», Κυπριακός Φύλαξ, 15 Μαρτίου 1945 4 ΚΑΚ:SA1:783/1942/2, Επιστολή Ελεγκτή Προμηθειών προς Αποικιακό Γραμματέα, Λευκωσία 1 Ιανουαρίου 1946 5 «Κυπριακή Νηματουργία», Νέος Κυπριακός Φύλαξ, Λευκωσία 7 Ιανουαρίου 1946 6 «Το Νηματουργείο», Εσπερινή, Λεμεσός 24 Ιανουαρίου 1946 7 ΚΑΚ:SA1:783/1942/2, Έκθεση Διευθυντή Κυβερνητικού Νηματουργείου, Λευκωσία 10 Οκτωβρίου 1946
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==