49 AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επιτροπή συμμετέχουν, επίσης, εκπρόσωποι του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, των Τμημάτων Δασών, Περιβάλλοντος, Αναπτύξεως Υδάτων, Επιθεώρησης Εργασίας και Πολεοδομίας και Οικήσεως, του Υφυπουργείου Τουρισμού και της Υπηρεσίας Μεταλλείων και Λατομείων, και εποπτεύεται από εξ Υπουργών Επιτροπή, υπό την Προεδρία του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Οι όροι εντολής της Τεχνικής Επιτροπής περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της κατάστασης στα εγκαταλειμμένα μεταλλεία και την υποβολή εισηγήσεων στην εξ Υπουργών Επιτροπή για την αντιμετώπισή τους, τον σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων σταθεροποίησης/ διαμόρφωσης και δενδροφύτευσης των σωρών στείρων και γενικότερα την αποκατάσταση των χώρων εγκαταλειμμένων μεταλλείων, τον σχεδιασμό και υλοποίηση έργων αντιμετώπισης προβλημάτων ρύπανσης του εδάφους και υπόγειων και επιφανειακών νερών από όξινες απορροές, και την παρακολούθηση και επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται γενικότερα με τα εγκαταλειμμένα μεταλλεία. Η ανάγκη για την ετοιμασία ενός σχεδίου, το οποίο θα αξιολογούσε την κάθε περίπτωση μεταλλείου ξεχωριστά, κατανέμοντας τον ανάλογο βαθμό επικινδυνότητας, θεωρήθηκε αναγκαία. Με εντολή της Τεχνικής Επιτροπής, το κράτος οδηγείται στην εκπόνηση ενός Σχέδιου Δράσης, το οποίο αφορά 26 εγκαταλειμμένα μεταλλεία, συμπεριλαμβανομένου και του μεταλλείου του Αμιάντου, και λαμβάνει υπόψη τα πιο κάτω: τις υποχρεώσεις του κράτους προς την εφαρμογή της οδηγίας για τα εξορυκτικά απόβλητα, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα για λήψη μέτρων σε εγκαταλειμμένα μεταλλεία απ’ όπου προκύπτει ρύπανση επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, και τις κατευθυντήριες γραμμές για την αποκατάσταση εγκαταλειμμένων μεταλλείων που έχει εκδώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το προτεινόμενο Σχέδιο αποσκοπεί στην παροχή ενός ορθολογικού πλαισίου για την προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση των χώρων σημαντικής γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς. Το Σχέδιο Δράσης παρουσιάστηκε το 2019 ενώπιον της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής, όπου και έτυχε σχετικής έγκρισης. Τον Μάρτιο του 2022 εγκρίθηκε και από την Περιβαλλοντική Αρχή, αφού αξιολογήθηκε η μελέτη ΣΜΠΕ που εκπονήθηκε για αυτό, δίνοντας σειρά προτεραιότητας επαναφοράς του περιβάλλοντος στους χώρους αυτούς. Τέλος, εκπονήθηκε και αξιολογήθηκε Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης. Πυλώνες Σχεδίου Δράσης Το Σχέδιο Δράσης αποτελείται από τέσσερεις πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας αφορά στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος στους χώρους των εγκαταλειμμένων μεταλλείων μικτών θειούχων (χαλκού), υλοποιώντας τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο 2ο Σχέδιο Διαχείρισης Απορροής Ποταμών της Κύπρου. Ο δεύτερος πυλώνας σχετίζεται με την επαναλειτουργία εγκαταλειμμένων μεταλλείων για ανάκτηση δευτερευόντων ορυκτών, στο πλαίσιο της εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας, με παράλληλη περιβαλλοντική αποκατάσταση. Η συνέχιση των δράσεων στον χώρο του Μεταλλείου Αμιάντου για πλήρη αποκατάστασή του αποτελεί τον τρίτο πυλώνα. Τέλος, η προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς είναι ο τέταρτος πυλώνας του Σχεδίου. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα των έργων του Σχεδίου Δράσης περιλαμβάνουν την ανάκτηση κρίσιμων ορυκτών που συμβάλλουν στην υλοποίηση της πράσινης ανάπτυξης και της ανάπτυξης της οικονομίας του τόπου, την αποκατάσταση του περιβάλλοντος παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα χρήσης της γης για άλλες δραστηριότητες, την προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση που προέρχεται από όξινες απορροές από τα εγκαταλειμμένα μεταλλεία, τη συντήρηση, προστασία και ανάδειξη της μεταλλευτικής κληρονομιάς, η οποία μπορεί να συμβάλει στον εμπλουτισμό του Γεωπάρκου Τροόδους και στην περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού στην ενδοχώρα. Το σχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, επαναξιολόγηση της ποιότητας των στείρων υλικών και επαναχρησιμοποίηση των χαμηλής περιεκτικότητας μεταλλευμάτων των εγκαταλειμμένων μεταλλείων, με παράλληλη αποκατάσταση των χώρων τους. Με τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας, γίνεται εφικτή η ανάκτηση δευτερευόντων ορυκτών από τα επί χρόνια αδρανή εγκαταλειμμένα μεταλλεία. Σύμφωνα με το καθοδηγητικό έγγραφο “Establishment of guidelines for the inspection of mining waste facilities, inventory and rehabilitarion of abandoned facilities and review of the BREF document No. 070307/2010/576108/ETU/C2”, που έχει εκδοθεί από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η επαναλειτουργία ενός εγκαταλειμμένου μεταλλείου αποτελεί τον βέλτιστο τρόπο αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου. Επιπλέον, στις προσπάθειες αυτές λαμβάνονται υπ' όψιν οι πρόνοιες του νέου Κανονισμού της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, που σκοπό έχει, μεταξύ άλλων, την ανάκτηση κρίσιμων πρώτων υλών από εξορυκτικά απόβλητα προηγούμενων εκμεταλλεύσεων, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της κυκλικότητας και της βιωσιμότητας στον τομέα αυτό. Κυριότερα έργα αποκατάστασης Τα κυριότερα έργα τα οποία υλοποιήθηκαν σε θέσεις εγκαταλειμμένων μεταλλείων και εξορυκτικών αποβλήτων είχαν ως αρχικό σκοπό την αντιμετώπιση έκτακτων προβλημάτων ρύπανσης και αποσταθεροποίησης λαμβάνοντας πάντα υπ' όψιν την προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς. Πραγματοποιούνται σε άμεση συνεργασία με όλα τα υπόλοιπα Τμήματα που συμμετέχουν στην Τεχνική Επιτροπή. Πιο κάτω αναφέρονται συνοπτικά κάποια από τα έργα που υλοποιήθηκαν σε μεταλλεία. • Μεταλλείο Αμιάντου: Οι εργασίες αποκατάστασης του μεταλλείου ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 1995. Σήμερα, πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση εργασίες σταθεροποίησης και εξορυκτικών αποβλήτων, αντιδιαβρωτικά έργα και διαχείριση των ομβρίων υδάτων με κατασκευή οχετών και εργασίες ανάπλασης, με φυτεύσεις δένδρων και θάμνων και υδροσπορά, τα οποία συντηρούνται επί ετήσια βάση από το Τμήμα Δασών. • Μεταλλείο Αγροκηπιάς: Σε ετήσια βάση διεξάγονται εργασίες ανάπλασης, που περιλαμβάνουν διαμόρφωση των μπάζων του μεταλλείου, την εξουδετέρωση της οξύτητάς τους και υλοποίηση έργων δημιουργίας αναβαθμίδων, επικάλυψη των μπάζων με επιφανειακό χώμα και φυτεύσεις δένδρων και θάμνων. Οι εργασίες δενδροφύτευσης των αναβαθμίδων ξεκίνησαν πιλοτικά το 2000 και συνεχίζονται έως σήμερα. Το
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==