26 AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 ΓΕΩΡΓIΑ Οι διακινούμενες ποσότητες πατατόσπορου κυμαίνονται περίπου στους 7500-9000 τόνους ετησίως και εξαρτώνται κυρίως από τη διαθεσιμότητα του νερού άρδευσης, καθώς και από τα προγράμματα εμπορίας. Οι ποσότητες πατατόσπορου που διακινούνται προς την Κύπρο τα τελευταία χρόνια αφορούν πιστοποιημένο πατατόσπορο (βασικός), ενώ διακινούνται και σημαντικές ποσότητες πατατόσπορου της κατηγορίας Elite, που προορίζεται κυρίως για την παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου αλλά και για την παραγωγή βρώσιμων πατατών, όπου οι παραγωγοί προτιμούν να προμηθεύονται πατατόσπορο ανώτερης κατηγορίας. Από την παραγωγή βρώσιμων πατατών ανοιξιάτικης εσοδείας, αρκετοί παραγωγοί διατηρούν τους μικρούς κονδύλους σε ψυκτικούς θαλάμους και τους χρησιμοποιούν ως πατατόσπορο (farm saved seed) για φύτευση την περίοδο Αυγούστου-Οκτωβρίου. Για την ίδια αυτή περίοδο φύτευσης παράγονται στην Κύπρο ποσότητες ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου. Τα τελευταία χρόνια κυπριακός πιστοποιημένος πατατόσπορος διακινείται και στην Ελλάδα. Τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών πατατών αφορούν ουσιαστικά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ποικιλιών, τα αγρονομικά χαρακτηριστικά, καθώς και την ανθεκτικότητα σε εχθρούς, ασθένειες, καλλιεργητικούς και μετασυλλεκτικούς χειρισμούς. Αναλυτικότερα, τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών αφορούν: Αγρονομικά χαρακτηριστικά: • Πρωιμότητα • Ανάπτυξη φυλλώματος • Άνθιση-καρπόδεση Ποιοτικά χαρακτηριστικά κονδύλων: • Χρώμα επιδερμίδας • Χρώμα σάρκας • Σχήμα • Βάθος οφθαλμών • Μέγεθος • Απόδοση • Ποσοστό ξηράς ουσίας • Τύπος μαγειρέματος, χρήση Ανθεκτικότητα σε: • Ιώσεις (Leaf roll, Virus A, Virus X, Virus Yn) • Περονόσπορο φυλλώματος (Leaf blight) • Περονόσπορο κονδύλων (tuber blight) • Καρκίνο της πατάτας (wart disease) • Κυστονηματώδεις (potato cyst nematodes) • Ακτινομύκωση (common scab) • Εσωτερικό μαύρισμα σάρκας (internal bruising) Οι παραγωγοί συνηθέστερα επιλέγουν πρωτίστως να καλλιεργήσουν τις ποικιλίες των πατατών που μπορούν να διαθέσουν ευκολότερα τόσο στην ντόπια αγορά όσο και στις αγορές του εξωτερικού. Ιδιαίτερη σημασία, επίσης, δίνεται από τους παραγωγούς στην απόδοση της ποικιλίας, καθώς και στις τιμές διάθεσης στην αγορά. Η πρωιμότητα μιας ποικιλίας είναι επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας στην επιλογή της, καθότι οι τιμές που απολαμβάνουν οι πρώιμες πατάτες εαρινής εσοδείας στις αγορές του εξωτερικού είναι σημαντικά υψηλότερες από των όψιμων. Η ανθεκτικότητα των ποικιλιών πατατών σε εχθρούς και ασθένειες είναι πολύ σημαντικός παράγοντας και θα πρέπει να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια για την επιλογή συγκεκριμένης ποικιλίας για καλλιέργεια. Για τα δεδομένα της Κύπρου και το πρόβλημα με τα μολυσμένα αγροτεμάχια από τους κυστονηματώδεις των πατατών, κυρίως στην περιοχή των Κοκκινοχωρίων, η φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών στους κυστονηματώδεις σε συνδυασμό με τα προγράμματα αμειψισποράς συντείνουν σημαντικά στην αειφορική διαχείριση της πατατοκαλλιέργειας. Σύμφωνα και με τον νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΕ) 2022/1192 και τους περί Μέτρων Προστασίας κατά της Εισαγωγής και Εξάπλωσης Οργανισμών Επιβλαβών για τα Φυτά και τα Φυτικά Προϊόντα (Καταπολέμηση των Κυστογόνων Νηματωδών της Πατάτας) Κανονισμούς Κ.Δ.Π. 148/2009, με βάση τους οποίους έγινε η ενσωμάτωση της Οδηγίας 2007/33/ΕΚ στο εθνικό δίκαιο, επιτρέπεται η φύτευση μόνο ανθεκτικών ποικιλιών πατατών για την παραγωγή βρώσιμων πατατών σε μολυσμένα με κυστονηματώδεις αγροτεμάχια, εφόσον βέβαια οι ποικιλίες αυτές των πατατών μπορούν να ικανοποιήσουν τις εμπορικές προδιαγραφές των αγορών για τις οποίες θα καλλιεργηθούν. Σε μολυσμένα με κυστονηματώδεις αγροτεμάχια απαγορεύεται η φύτευση πατατών για την παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου. Σε συμβατικές και βιολογικές φυτείες είναι επίσης σημαντικό να επιλέγονται ποικιλίες με ψηλή ανθεκτικότητα σε φυτοπαθογόνους οργανισμούς, έτσι ώστε να περιορίζεται σημαντικά η αναγκαιότητα χρήσης φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων. Ποικιλίες πατατών με ανθεκτικότητα στους ΚΝΠ Λόγω του προβλήματος των ΚΝΠ σε διεθνές επίπεδο, οι μεγάλοι σποροπαραγωγικοί οίκοι του εξωτερικού έχουν επιδοθεί τα τελευταία χρόνια σε έναν μακροχρόνιο αγώνα για τη δημιουργία νέων ποικιλιών πατάτας με ψηλή ανθεκτικότητα στους ΚΝΠ, που να μπορούν, παράλληλα, να αποδίδουν στους παραγωγούς ψηλές αποδόσεις και στις αγορές τα επιθυμητά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η ανθεκτικότητα των νέων αυτών ποικιλιών πατάτας προκύπτει από διασταυρώσεις καλλιεργούμενων ποικιλιών πατάτας με άγρια είδη πατάτας, τα οποία διαπιστώθηκε ότι φέρουν γονίδια ανθεκτικότητας στους ΚΝΠ. Οι ανθεκτικές ποικιλίες πατάτας, ενώ έχουν τη δυνατότητα να διεγείρουν την εκκόλαψη των κύστεων των ΚΝΠ, οι οποίοι στη συνέχεια παρασιτούν τις ρίζες των πατατών, εντούτοις δεν επιτρέπουν στους ΚΝΠ να ολοκληρώσουν το βιολογικό τους κύκλο και ως εκ του αποτελέσματος αυτού οι ΚΝΠ καταστρέφονται χωρίς να προλάβουν να αναπαραχθούν, οπότε και ο πληθυσμός των ΚΝΠ μειώνεται στα μολυσμένα αγροτεμάχια. Μέχρι πρόσφατα, στην αγορά διακινούνταν ποικιλίες πατατών με ψηλή ανθεκτικότητα μόνο στον G. Rostochiensis, ενώ παράλληλα είχαν παρουσιαστεί ανθεκτικές στους ΚΝΠ (G. rostochiensis και G. pallida) ποικιλίες πατατών, κυρίως για βιομηχανική χρήση (παραγωγή αμύλου). Τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται νέες ποικιλίες με πολύ ψηλή ανθεκτικότητα στους ΚΝΠ (G. rostochiensis και G. pallida), οι οποίες έχουν αρκετά καλά εμπορικά χαρακτηριστικά. Αυτές θα πρέπει να προωθηθούν μέσω των διεθνών δικτύων εμπορίας, ώστε να διασφαλιστεί η διάθεσή τους στις αγορές και να μπορέσουν να καλλιεργηθούν ευρέως. Ανθεκτικότητα (resistance) και ανεκτικότητα (tolerance) ποικιλιών πατάτας Η ανθεκτικότητα των ποικιλιών πατάτας καθορίζεται από τους σποροπαραγωγικούς οίκους οι οποίοι δημιούργησαν την ποικιλία, μέσω συγκεκριμένων επίσημων δοκιμών ανθεκτικότητας. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. είναι, επίσης, υποχρεωμένα να πραγματοποιούν δοκιμές ανθεκτικότητας, με σκοπό να διαπιστώνουν και να βαθμολογούν ανάλογα τις ποικιλίες πατάτας που φυτεύονται στην επικράτειά τους. Τα αποτελέσματα των επίσημων δοκιμών ανθεκτικότητας, τις οποίες πραγματοποιούν τα κράτη μέλη της Ένωσης, κοινοποιούνται προς την αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==