25 AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 ΓΕΩΡΓIΑ της παραγωγής. Ταυτόχρονα, οι ΚΝΠ κατατάσσονται ως επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας με βάση την Ενωσιακή Νομοθεσία αλλά και Διεθνείς Συμβάσεις φυτοπροστασίας, και η εμπορία μολυσμένων φορτίων πατατών με ΚΝΠ απαγορεύεται. Περισσότερες πληροφορίες που αφορούν στους ΚΝΠ περιλαμβάνονται στο ενημερωτικό έντυπο του Τμήματος Γεωργίας έκδοση 18/2012 με τίτλο «Οι κυστογόνοι νηματώδεις της πατάτας (Χρυσονηματώδεις) Globodera rostochiensis και Globodera pallida». Ιστορικό της εμφάνισης ΚΝΠ στην Κύπρο Φαίνεται ότι οι ΚΝΠ εισάχθηκαν στην Κύπρο τη δεκαετία του 1950 με μολυσμένο πατατόσπορο, ο οποίος εισάχθηκε στην περιοχή των Κοκκινοχωριών της Κύπρου από το Ηνωμένο Βασίλειο και χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Λόγω της εντατικής καλλιέργειας πατατών χωρίς την εφαρμογή συστημάτων αμειψισποράς, της συνήθους τότε πρακτικής για μεταφορά χωμάτων με σκοπό την επιχωμάτωση αγροτεμαχίων, της χρήσης μη πιστοποιημένου πατατόσπορου, κυρίως για τη φύτευση πατατών χειμερινής εσοδείας, καθώς και της ανεξέλεγκτης διακίνησης γεωργικών μηχανημάτων, το πρόβλημα των ΚΝΠ επεκτάθηκε σημαντικά στην περιοχή των Κοκκινοχωριών. Αποτέλεσμα αυτής της επέκτασης, βάσει των πρόσφατων αποτελεσμάτων των επίσημων επισκοπήσεων του Τμήματος Γεωργίας για την ανίχνευση των ΚΝΠ, πέραν του 50% των αγροτεμαχίων στις περιοχές Λιοπετρίου, Αυγόρου, Ξυλοφάγου, Ορμίδειας και Σωτήρας είναι μολυσμένα με ΚΝΠ. Τα τελευταία χρόνια βρέθηκαν μολυσμένα αγροτεμάχια με ΚΝΠ στις Επαρχίες Πάφου και Λευκωσίας, όπου λαμβάνονται φυτοϋγειονομικά μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης και την καταπολέμηση των ΚΝΠ. Στην Κύπρο εντοπίστηκαν και τα δύο είδη των ΚΝΠ, Globodera rostochiensis και Globodera pallida. Σε σχετική μελέτη, που έχει διεξαχθεί από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωργίας, διαφάνηκε ότι ο G. rostochiensis είναι επικρατέστερος του G. pallida, ενώ στα πλείστα μολυσμένα αγροτεμάχια παρατηρούνται μικτοί πληθυσμοί και των δύο ειδών (Christophorou et al, 2009). Τα αποτελέσματα μιας άλλης ερευνητικής μελέτης του ίδιου ερευνητικού προγράμματος κατέδειξαν ότι στην Κύπρο απαντώνται οι παθότυποι Ro1 του G. rostochiensis και Pa2/3 του G. pallida. Διαχείριση προβλήματος ΚΝΠ Το πρόβλημα των ΚΝΠ σε μολυσμένα αγροτεμάχια αντιμετωπίζεται σήμερα με την εφαρμογή προγραμμάτων τριετούς αμειψισποράς, όπου τη χρονιά φύτευσης πατατών διαδέχονται μία χρονιά όπου το αγροτεμάχιο μπαίνει σε αγρανάπαυση και την επόμενη χρονιά καλλιεργούνται σιτηρά. Κατά τη χρονιά φύτευσης πατατών, για την αντιμετώπιση των ΚΝΠ σε μολυσμένα αγροτεμάχια, χρησιμοποιούνται αδειοδοτημένα σκευάσματα νηματωδοκτόνων. Η φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών πατατών συνήθως αποτελεί τυχαία επιλογή από τους παραγωγούς, αφού προτεραιότητά τους αποτελεί η απόδοση μιας ποικιλίας και η εμπορευσιμότητα των ποικιλιών που επιλέγουν για φύτευση. Θηλυκά Globodera pallida (πηγή: CABI PlantwisePlus Knowledge Bank) Ποικιλίες πατατών που καλλιεργούνται στην Κύπρο Στην Κύπρο καλλιεργούνται περισσότερες από 50 ποικιλίες πατατών από πατατόσπορο, ο οποίος διακινείται κυρίως από την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Σκωτία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και τη Δανία. Από αυτές, η ποικιλία Spunta και η ποικιλία Annabelle αποτελούν το 71,6% της συνολικής διακινούμενης ποσότητας στην Κύπρο, με βάση δεδομένα της καλλιεργητικής περιόδου 2018-2019, ενώ οι ποικιλίες Nicola, Farida και Cara αφορούν ποσοστό 7,6% περίπου της υπό αναφορά διακινούμενης ποσότητας. Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται σε μικρότερες εκτάσεις είναι οι Asterix, Charlotte, Liseta, Hermes και Lady rosetta και αφορούν συνολικά το 7,4% της συνολικής ποσότητας του ενωσιακού πατατόσπορου, ενώ οι υπόλοιπες καλλιεργούνται σε μικρότερες ποσότητες. Οι περισσότερες ποικιλίες πατατών που διακινούνται στην κυπριακή αγορά αφορούν ποικιλίες πατατών οι οποίες έχουν παραχθεί σε πολύχρονα προγράμματα διασταυρώσεων και βελτιώσεων από μεγάλους σποροπαραγωγικούς οίκους της Ολλανδίας, οι οποίοι διατηρούν και τα πνευματικά δικαιώματα για την παραγωγή και εμπορία του πολλαπλασιαστικού υλικού. Globodera rostochiensis (πηγή: CABI PlantwisePlus Knowledge Bank)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==