AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 490 52 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ Κίνδυνος για τα εσπεριδοειδή από νέες ασθένειες Στην Κύπρο, μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί αρκετές σημαντικές ασθένειες στα εσπεριδοειδή, όπως ο ιός της τριστέζας, της ψώρωσης, τα ιοειδή, οι μύκητες της κορυφοξήρας και της κομμίωσης, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος εισαγωγής στο νησί και άλλων νέων επικίνδυνων ασθενειών. Στο παρόν άρθρο περιγράφονται οι σημαντικότερες από αυτές τις ασθένειες σε διεθνές επίπεδο, οι οποίες δεν υπάρχουν σήμερα στον τόπο μας. Ασθένεια Κίτρινου Δράκου των εσπεριδοειδών ή Πρασίνισμα των Εσπεριδοειδών (Citrus Greening) Το πρασίνισμα ή χλώρωση των Εσπεριδοειδών ή ασθένεια του Κίτρινου Δράκου των εσπεριδοειδών (Greening ή Huanglongbing) θεωρείται μια από τις σοβαρότερες ασθένειες των εσπεριδοειδών στην Ασία, την Αμερική, την Αφρική και την Ωκεανία. Παρότι προς το παρόν δεν εντοπίζεται στην Ευρώπη, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των φυτοϋγειονομικών αρχών της Ένωσης, καθώς η είσοδος του παθογόνου αναμένεται να προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην εσπεριδοειδοκαλλιέργεια των κρατών μελών. Τρία είδη βακτηρίων που ανήκουν στο γένος Candidatus Liberibacter βρέθηκε να σχετίζονται με την ασθένεια: τα είδη Candidatus Liberibacter asiaticus, Ca. L. africanus και Ca. L. americanus. Τα είδη του βακτηρίου παρουσιάζουν διαφορετικές ιδιότητες: Το είδος Ca. L. asiaticus αποτελεί τον πιο μολυσματικό τύπο του βακτηρίου και είναι ανθεκτικό σε θερμοκρασίες μέχρι 35°C. Το Ca. L. africanus αποτελεί ηπιότερο τύπο και δεν αντέχει σε θερμοκρασίες άνω των 32°C, ενώ το Ca. L. americanus που απαντάται στη Βραζιλία έχει υψηλή ομοιότητα με το Ca. L. africanus. Εικόνα 1: Πρασίνισμα των Εσπεριδοειδών. Τα φύλλα παρουσιάζουν χλώρωση και τα σπέρματα παρουσιάζονται κακοσχηματισμένα με καστανό χρώμα. (Πηγή: https://gd.eppo.int/taxon/LIBEAS/photos) Η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει απώλεια 30-100% της παραγωγής σε 7-10 χρόνια και έχει καταστρέψει εκατομμύρια δέντρα στις χώρες που ενδημεί. Τα προσβεβλημένα δέντρα παράγουν παραμορφωμένα, σκληρά και πικρά φρούτα και καταστρέφονται μετά από μερικά χρόνια. Τα σπέρματα έχουν καστανό χρώμα, ενώ τα φύλλα εμφανίζουν χλώρωση και παραμορφώσεις (Εικόνα 1). Τα δέντρα παρουσιάζουν καχεξία, νανισμό, αποφύλλωση, και ξήρανση κλαδίσκων. Τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιάζονται σε όλο το δέντρο ή σε τμήμα του. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει λανθάνουσα, ασυμπτωματική προσβολή. Η ασθένεια μεταδίδεται με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό και με δύο είδη ψύλλων: την Ασιατική ψύλλα των εσπεριδοειδών Diaphorina citri (Homoptera: Psyllidae) (Εικόνα 2) που είναι φορέας των Ca. L. asiaticus και Ca. L. africanus και την Αφρικανική ψύλλα των εσπεριδοειδών Trioza erytreae (Homoptera: Triozidae). Σημειώνεται ότι από το 2023 η ασιατική ψύλλα D. citri έχει εντοπιστεί στα εσπεριδοειδή της Κύπρου, χωρίς να υπάρχουν τα παθογόνα βακτήρια. Ο κίνδυνος εισαγωγής των βακτηρίων στον τόπο μας είναι ιδιαίτερα υψηλός, γι’ αυτό το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών και το Τμήμα Γεωργίας εφαρμόζουν ειδικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του εντόμου με συνεχείς ελέγχους και επισκοπήσεις. Εικόνα 2: Ασιατική ψύλλα των εσπεριδοειδών Diaphorina citri. (Πηγή: https://nathistoc.bio.uci.edu/ hemipt/Diaphorina%20citri/index. html) Ασθένεια του ξαφνικού θανάτου των εσπεριδοειδών (Citrus sudden death-associated virus) Η ασθένεια του ξαφνικού θανάτου των εσπεριδοειδών αναφέρθηκε το 1999 στη Βραζιλία, όπου προκάλεσε ταχεία παρακμή βλαστών εσπεριδοειδών που ήταν εμβολιασμένα σε Rangpur lime ή C. volkameriana. Αρχικά εκτιμήθηκε ότι η ασθένεια οφειλόταν σε κάποιο στέλεχος του ιού της τριστέζας (CTV), ωστόσο, με τη χρήση μοριακών τεχνικών, ταυτοποιήθηκε ο ιός Citrus sudden death-associated virus (CSDaV), που ανήκει στο γένος Marafivirus της οικογένειας Tymoviridae. Στη Βραζιλία, καταστράφηκαν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο δέντρα εμβολιασμένα στο υποκείμενο Rangpur lime. Αντίθετα, υποκείμενα όπως μανταρινιά Κλεοπάτρα και τρίφυλλη πορτοκαλιά ήταν ανθεκτικά στην ασθένεια. Τα ασθενή δέντρα παρουσιάζουν ωχροπράσινη εμφάνιση με βιαθμιαία αποφύλλωση και απουσία νέων βλαστών. Σε κάποιες περιπτώσεις προκαλείται καταστροφή του ριζικού συστήματος και παρουσιάζονται συμπτώματα αποπληξίας που σχετίζονται με εκφυλισμό του φλοιώματος του υποκειμένου κoντά στο σημείο εμβολιασμού. Τα συμπτώματα της ασθένειας εμφανίζονται ένα με δύο έτη μετά τη μόλυνση και δεν υπάρχει θεραπεία (Εικόνα 3). Εικόνα 3: Συμπτώματα που προκαλεί η ασθένεια του ξαφνικού θανάτου των εσπεριδοειδών. (Πηγή: https://edis.ifas.ufl.edu/publication/HS243) Θεοδώρα Καπαρή Ανώτερη Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Λάμπρος Παπαγιάννης Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Α’ Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==