16 στην κατεχόμενη γη μας ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Γραφείο Επιτρόπου Προεδρίας Λεωφ. Κυριάκου Μάτση 56, 1082 Λευκωσία T +357 22400102, 22400238 Φ +357 22400173 Ε cyprusdiaspora@presidency.gov.cy www.PresidentialCommissioner.gov.cy ΓΤΠ 175/2023 ISSN 1986-2407 Έκδοση: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Φωτογραφικό Υλικό: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. Η ειδυλλιακή παραλία Κόννος, μεταξύ Αγίας Νάπας και Πρωταρά. © Υφυπουργείου Τουρισμού. Άγης Αγησιλάου * Πηγή κειμένων και φωτογραφιών: Έκδοση ΓΤΠ 253/2019 Μνήμες Κατεχόμενης Γης- Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες Επιτροπή Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων Κύπρου www.presidentialcommisssioner.gov.cy Ο Άγιος Σέργιος είναι μια από τις μεγαλύτερες κοινότητες της επαρχίας Αμμοχώστου που βρίσκεται 10 περίπου χιλιόμετρα από την Αμμόχωστο. Πήρε το όνομά του από τους αξιωματικούς του ρωμαϊκού στρατού Σέργιο και Βάκχο. Οι Άγιοι Σέργιος και Βάκχος υπηρετούσαν στις στρατιωτικές τάξεις του αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Τους διέκρινε μεγάλη ανδρεία στα πεδία των μαχών, αλλά και σωφροσύνη στην καθημερινή τους ζωή. Γι' αυτό και ο αυτοκράτορας τους απένειμε τα αξιώματα του πριμικηρίου της σχολής των Kεντηλίων και του σεκουνδουκηρίου, αντίστοιχα. Υπολογίζεται ότι το 1960 το χωριό είχε περίπου 1.790 κατοίκους, με τον πληθυσμό του το 1973 να φτάνει τους 2.040 κατοίκους. Στην κοινότητα περιλαμβάνονται οι εκκλησίες των Αγίων Σεργίου και Βάκχου, πολιούχων Αγίων του χωριού, καθώς και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Στο χωριό υπάρχει, επίσης, η εκκλησία του Αγίου Σωζόμενου, όπου είναι και το κοιμητήριο, καθώς επίσης και το εξωκκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στο δημοτικό σχολείο που λειτουργούσε στο χωριό φοιτούσαν πριν την εισβολή 275 μαθητές. Το χωριό γειτονεύει με την αρχαία Σαλαμίνα, ιστορικό βασίλειο της Κύπρου και την ιερά μονή του Αποστόλου Βαρνάβα, προστάτη και ιδρυτή της εκκλησίας της Κύπρου. Οι κάτοικοι ασχολούνταν, κυρίως, με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Καλλιεργούσαν πατάτες, σιτάρι, κριθάρι, κρεμμύδια, καθώς και μαϊντανό, μαρούλια, σέλινα και κουλούμπρες. Στο χωριό υπήρχαν δύο αλευρόμυλοι όπου μαζεύονταν οι χωριανοί και οι κάτοικοι των γύρω χωριών για να αλέσουν τα σιτηρά τους. Στα τρία τυροκομεία που υπήρχαν στον Άγιο Σέργιο γινόταν παρασκευή γαλακτοκομικών προϊόντων με γάλα από τους βοσκούς του χωριού. Στο χωριό υπήρχαν, επίσης, δύο σινεμά, αλλά και αρκετές ταβέρνες και καφενεία στα οποία μαζεύονταν οι κάτοικοι. Όλα τα πιο πάνω δείχνουν την ανάπτυξη που γνώριζε ο Άγιος Σέργιος πριν το 1974, κάτι που διακόπηκε βάναυσα με την τουρκική εισβολή, που άφησε στο πέρασμά της ένα χωριό έρημο να περιμένει μέχρι σήμερα τους νόμιμούς του κατοίκους. Άγιος Σέργιος Αγκαστίνα Το χωριό βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαορίας, διοικητικά ανήκει στην επαρχία Αμμοχώστου και εκκλησιαστικά υπάγεται στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Όπως σημειώνει ο Νέαρχος Κληρίδης, το όνομά της είναι φράγκικο. Τη χέρσα γη που δεν μπορεί να καλλιεργηθεί, οι Κύπριοι τη λένε «καυκάλλαν», γη σκληρή σαν παξιμάδι και οι Γάλλοι τη λένε γκαστίνα. Ο Κληρίδης εικάζει ότι το χωριό πρωτοκτίσθηκε στα χρόνια των Φράγκων, οι οποίοι έλεγαν το μέρος Γκαστίνα, και οι Κύπριοι πρόσθεσαν το «Α» στην αρχή και το έκαναν Αγκαστίνα. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή της Αγκαστίνας μαρτυρείται από τη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1900-1050 π.Χ.). Το 1962 το Τμήμα Αρχαιοτήτων ανέσκαψε στην τοποθεσία Βουνός, δύο χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού τέσσερις προϊστορικούς τάφους κτερισμένους με κυπρομυκηναϊκά αγγεία και άλλα, με λευκό επίχρισμα και δακτυλιοειδή βάση. Στα χαρακτηριστικά αντικείμενα που βρέθηκαν περιλαμβάνονται ένας σφραγιδοκύλινδρος και πήλινο γυναικείο ειδώλιο. Η Αγκαστίνα, ήταν από τα λίγα χωριά της Μεσαορίας που διέθετε σχολείο από το 1887 και το οποίο κτίστηκε στην αυλή της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν, κυρίως, με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η Αγκαστίνα παρήγαγε δημητριακά και βαμβάκι. Βρισκόταν δίπλα στον κυβερνητικό σιδηρόδρομο που λειτούργησε από το 1905 μέχρι το 1951. Στο χωριό λειτούργησε και ταχυδρομείο ήδη από την εποχή της Αγγλοκρατίας. Στην Αγκαστίνα υπάρχουν σήμερα τρεις εκκλησίες: της Αγίας Παρασκευής, η οποία είναι η κεντρική, του Αγίου Θεράποντος που είναι η κοιμητηριακή και το εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, το οποίο μετά την τουρκική εισβολή του 1974 κατεδαφίστηκε.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==