52 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ υποβρύχια αλιεία νοείται η αλιεία με ελεύθερη κατάδυση, χωρίς τη χρήση οποιασδήποτε αναπνευστικής συσκευής ή βοηθήματος, κάτι το οποίο απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία. Η θαλάσσια ερασιτεχνική αλιεία από την ακτή είναι ο δημοφιλέστερος από τους τρεις αυτούς τύπους ερασιτεχνικής αλιείας, και παρόλο που δεν απαιτεί την κατοχή άδειας αλιείας και άρα δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των αλιέων που την ασκούν, πρόσφατες εκτιμήσεις του ΤΑΘΕ ανεβάζουν τον αριθμό αυτό σε περισσότερα από 20 χιλιάδες άτομα ή στο 2.5% περίπου του πληθυσμού σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Για τους άλλους δυο τύπους ερασιτεχνικής αλιείας, όπου απαιτείται η κατοχή ειδικής ερασιτεχνικής άδειας, οι αλιείς κυμαίνονται ετησίως σε περίπου 2.000 και 2.400 άτομα για την αλιεία από το σκάφος και την υποβρύχια αλιεία αντίστοιχα, ενώ υπάρχει και αρκετή αλληλοεπικάλυψη, με αριθμό αλιέων να ασκούν πέραν του ενός τύπου αλιείας. Σημειώνεται ότι από το 2020, έχει θεσπιστεί και μια νέα άδεια υποβρύχιας ερασιτεχνικής αλιείας, η οποία αφορά μόνο στη χρήση ψαροπαγίδων και τα άτομα που εμπλέκονται σε αυτή κυμαίνονται γύρω στα 350 κάθε έτος. Υπάρχει, επίσης, η θαλάσσια ερασιτεχνική αλιεία στα πλαίσια τουριστικής δραστηριότητας, δηλαδή ειδικά αδειοδοτημένα επαγγελματικά σκάφη που μεταφέρουν πολίτες, κυρίως τουρίστες, για να ψαρέψουν επί πληρωμή, η οποία ασφαλώς δεν αποτελεί καθαρά ερασιτεχνική αλιεία. Τέλος η αθλητική ερασιτεχνική αλιεία περιλαμβάνει αγώνες αλιείας είτε από την ακτή, είτε με σκάφος, κυρίως για μακρύπτερο τόνο, είτε με ψαροντούφεκο. Οι αγώνες, που διοργανώνονται κυρίως από αναγνωρισμένους συνδέσμους ερασιτεχνών αλιέων, λαμβάνουν ειδική έγκριση από το ΤΑΘΕ και ισχύουν ειδικοί όροι κατά περίπτωση. Οι ερασιτέχνες αλιείς στην Κύπρο, όπως και στα περισσότερα μέρη της Μεσογείου, χρησιμοποιούν μια μεγάλη ποικιλία μεθόδων και εργαλείων, στοχεύοντας σε ένα ευρύ φάσμα αλιευμάτων. Οι ερασιτέχνες αλιείς από σκάφος χρησιμοποιούν τεχνικές όπως οι ρηχές και βαθιές καθετές, περιλαμβανομένου και του ψαρέματος με ζόκα, κάθετες τεχνικές με πλάνους (vertical, slow και light jigging), σιλικόνες ή άλλα τεχνητά δολώματα, η συρτή βυθού ή επιφανείας με ζωντανά, νωπά ή τεχνητά δολώματα, το ψάρεμα χταποδιών με χταποδιέρες και καλαμαριών/ σουπιών με καλαμαριέρες, κ.λπ. Οι ερασιτέχνες αλιείς από την ακτή χρησιμοποιούν ως επί το πλείστο την τεχνική του απίκο (αντένα) με φελλό ή όχι, καθώς επίσης το casting (light, surf, heavy), το spinning, στην ουσία συρτή με τεχνητά δολώματα, το eging, δηλαδή ψάρεμα καλαμαριών, σουπιών και σουπιοκαλάμαρων με ειδικές καλαμαριέρες, το ψάρεμα με πλάνους (shore jigging) και άλλα. Ακόμη και οι ψαροντουφεκάδες χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνικές όπως το ρηχό ή βαθύ καρτέρι (ενέδρα), το πλανάρισμα, το κυνήγι στην τρύπα κ.λπ., με την κάθε μία να στοχεύει σε ένα διαφορετικό φάσμα ειδών. Σημαντικότερα είδη αλιευμάτων (κατά βάρος) για την ερασιτεχνική αλιεία από την ακτή, αλλά και για όλους τους τύπους ερασιτεχνικής αλιείας, είναι κατά σειρά τα δύο είδη κουρκούνας συνδυασμένα (Siganus luridus και S. rivulatus), το λαβράκι (Dicentrarchus labrax) και η τσιπούρα (Sparus aurata). Σημειώνεται ότι οι κουρκούνες είναι ξενικά Λεσσεψιανά είδη (μετανάστες από την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ), χαρακτηρισμένα ως εισβλητικά λόγω του μεγάλου περιβαλλοντικού αντίκτυπου που έχουν στο οικοσύστημα, κυρίως λόγω της υπερβόσκησης που ασκούν σε βενθικούς φυτικούς οργανισμούς, ως φυτοφάγα κυρίως είδη που είναι. Επίσης τα λαβράκια και οι τσιπούρες που αλιεύουν οι ερασιτέχνες αλιείς είναι ως επί το πλείστο ψάρια τα οποία διέφυγαν από εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας στη θάλασσα και όχι άγριοι πληθυσμοί των ειδών αυτών, οι οποίοι είναι ούτως ή άλλως πολύ περιορισμένοι. Άλλα σημαντικά είδη για την ερασιτεχνική αλιεία από την ακτή αποτελούν ο σκάρος (Sparisoma cretense), ο σορκός (Diplodus sargus), οι κέφαλοι (Mugilidae) και άλλα. Τα σημαντικότερα είδη για την ερασιτεχνική αλιεία από σκάφος είναι ο μακρύπτερος τόνος ή τονάκι (Thunnus alalunga), το μινέρι (Seriola dumerili), η συναγρίδα (Dentex dentex), το χταπόδι (Octopus vulgaris), το φαγκρί (Pagrus pagrus), τα καλαμάρια (Loligo spp.), ο χάννος (Serranus cabrilla) και άλλα. Τέλος, σημαντικότερα είδη της υποβρύχιας αλιείας με ψαροντούφεκο αποτελούν ο ορφός (Epinephelus marginatus), ο σορκός, το χταπόδι, το μινέρι, η συναγρίδα και άλλα. Δεν υπάρχουν στοιχεία για το αλίευμα της ερασιτεχνικής υποβρύχιας αλιείας με παγίδες, όμως κατά πάσα πιθανότητα αυτό αποτελείται ως επί το πλείστο από μικρά βυθόβια είδη όπως οι γύλοι (Coris julis και Thalassoma pavo), οι σκάροι, οι κουρκούνες, οι χαρατζίδες (Diplodus vulgaris), οι σορκοί, αλλά και μικροί ορφοί, στήρες (Epinephelus costae), κ.λπ. Εκτός από την έκδοση ετήσιων ερασιτεχνικών αδειών αλιείας έναντι σταθερής τιμής, η θαλάσσια ερασιτεχνική αλιεία στην Κύπρο ρυθμίζεται μεταξύ άλλων με περιορισμούς στη χρήση συγκεκριμένων αλιευτικών εργαλείων, όρια αλιευμάτων (bag limits), χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς, απαγορευμένα είδη (π.χ. μεγάλα πελαγικά είδη, ελασμοβράγχια), καθώς και πλήρη απαγόρευση της εμπορίας των αλιευμάτων. Η σχετική νομοθεσία καθώς και αναλυτικοί όροι χρήσης για κάθε τύπο άδειας ερασιτεχνικής αλιείας βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΤΑΘΕ. Πρόσφατα, ως προϊόν δημόσιας διαβούλευσης με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και κυρίως με τα οργανωμένα σύνολα ερασιτεχνών αλιέων στην Κύπρο, αλλά και ως υποχρέωση που πηγάζει από το ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο (Κατ’ εξουσιοδότηση απόφαση (ΕΕ) 2021/1167), μπήκαν σε εφαρμογή νέα μέτρα που αφορούν στην ερασιτεχνική αλιεία και κυρίως σε ότι έχει να κάνει με την πληρέστερη παρακολούθηση της δραστηριότητας αυτής. Για τον σκοπό αυτό το ΤΑΘΕ επιστράτευσε εφαρμογή για έξυπνες συσκευές (mobile app), μέσω της οποίας δηλώνονται τα στοιχεία του αλιέα, η έναρξη και η λήξη κάθε αλιευτικής εξόρμησης σε πραγματικό χρόνο, το συνολικό αλίευμα ανά είδος, καθώς και βιολογικά δεδομένα (π.χ. μήκος ατόμων) όπου και εφόσον ζητηθεί. Η χρήση της εφαρμογής είναι υποχρεωτική για όλους τους αδειούχους ερασιτέχνες αλιείς και για όλες τις εξορμήσεις και εθελοντική για την αλιεία από την ακτή, ενώ έχει προβλεφθεί και εναλλακτική μέθοδος με χρήση έντυπης δήλωσης σε συνδυασμό με τη διαδικτυακή έκδοση της εφαρμογής (ιστοσελίδα) για ερασιτέχνες αλιείς που για οποιοδήποτε λόγο δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν την εν λόγω εφαρμογή. Παράλληλα, θα διεξάγονται ανά διετία παγκύπριες τηλεφωνικές έρευνες για συλλογή στοιχείων από ερασιτέχνες αλιείς από την ακτή για τους οποίους η χρήση της εφαρμογής δεν είναι υποχρεωτική. Γενικά, αναμένεται ότι η συλλογή δεδομένων για τη θαλάσσια ερασιτεχνική αλιεία θα βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό τη γνώση για τη δραστηριότητα αυτή και θα επιτρέψει την ορθότερη διαχείρισή της με στόχο να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά της σε βάθος χρόνου, σε ισορροπία με τη βιωσιμότητα της εμπορικής αλιείας.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0