20 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΓΕΩΡΓIΑ Τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και τα διαρθρωτικά προβλήματα του χρηματοπιστωτικού τομέα επηρέασαν τη μικρή, ανοικτή οικονομία της Κύπρου με αποτέλεσμα την επιδείνωση των μακροοικονομικών επιδόσεων της χώρας κατά τα τελευταία χρόνια. Η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση επηρέασε την εγχώρια κατανάλωση οπωροκηπευτικών, με αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης, της πρόσβασης στις εξαγωγικές αγορές και στην πίστωση, την αύξηση του κόστους των εισροών και άλλους παράγοντες. Επιπρόσθετα, η σύγχρονη παραγωγή και εμπορία προϊόντων του πρωτογενούς τομέα χαρακτηρίζονται από ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον το οποίο διαμορφώθηκε εξαιτίας της συνεχούς πίεσης για μείωση του κόστους παραγωγής λόγω της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς και των προτιμησιακών συμφωνιών της Ένωσης με τρίτες χώρες. Τα πιο πρόσφατα χτυπήματα στον τομέα προήλθαν από την επιδημιολογική κρίση που επέφερε ο ιός COVID-19 καθώς και από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Υπό τις παραπάνω συνθήκες, όπως αυτές διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια, η κυπριακή γεωργία καλείται να συνεχίσει να υπηρετεί τον πολυδιάστατο ρόλο της. Ο ρόλος αυτός δεν περιορίζεται μόνο στην προμήθεια τροφίμων και στη συμβολή στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.). Η γεωργία αποτελεί για την Κύπρο μέσο συγκράτησης του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές, δημιουργίας θέσεων εργασίας και προστασίας του περιβάλλοντος. Έτσι, μέσα στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν λόγω των πιο πάνω προβλημάτων, της απουσίας οργάνωσης των παραγωγών σε ορισμένους τομείς, της ανάγκης στήριξης των υφιστάμενων Ορ.Π. του τομέα Οπωροκηπευτικών και με σκοπό την ενίσχυση της σύστασης και λειτουργίας των Ομ.Π./Ορ.Π., το Στρατηγικό Σχέδιο 2023-2027 της Κύπρου περιέχει πρόνοιες που αναμένεται να συμβάλλουν σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Παρεμβάσεις τομέα Οπωροκηπευτικών (5.2 Τομεακές παρεμβάσεις / Οπωροκηπευτικά) Οι Ορ.Π. διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στον τομέα των οπωροκηπευτικών της Ε.Ε. από το 1972, με τη δημιουργία της ΚΟΑ. Τα προβλήματα που προέκυψαν στην εμπορία των οπωροκηπευτικών, επιβάλλουν τη συσπείρωση των παραγωγών σε οργανωμένα σύνολα με σκοπό την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και νέων προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κόσμος. Η συμβολή των Ομ.Π./Ορ.Π. προς την κατεύθυνση αυτή σταδιακά γίνεται αντιληπτή από τους παραγωγούς, οι οποίοι εκφράζουν συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον οργάνωσης. Η συνέχιση της εφαρμογής Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Π.) αναμένεται να συμβάλλει θετικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Η πρώτη Εθνική Στρατηγική της Κύπρου για βιώσιμα Ε.Π. των Ορ.Π. Φρούτων και Λαχανικών τέθηκε σε ισχύ το 2007 με σκοπό να στηρίξει τις Ορ.Π. του τομέα αξιοποιώντας ευρωπαϊκά κονδύλια. Η Εθνική Στρατηγική αντικαταστάθηκε το 2017, με σκοπό τη συμμόρφωση με τις πρόνοιες του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, τη σχετική δευτερεύουσα νομοθεσία αλλά και τις νέες ανάγκες του τομέα με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίησή της από τις Ορ.Π. Στον νέο Κανονισμό της Ε.Ε. για τα Στρατηγικά Σχέδια (Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2021/2115) εντάσσονται, μεταξύ άλλων, οι πρόνοιες της ΚΟΑ που αφορούν στα Ε.Π. Βάσει του Κανονισμού καθορίζονται οι στόχοι που δυνατό να ενταχθούν στα Στρατηγικά Σχέδια των Κρατών Μελών (ΚΜ), όπως επίσης και τα είδη παρεμβάσεων που θα χρησιμοποιηθούν στην επίτευξη των στόχων. Επιπλέον, στον ίδιο Κανονισμό περιλαμβάνονται διατάξεις για τη χρηματοδότηση ενώ οι λεπτομέρειες έγκρισης των Ε.Π., καθώς και άλλες διαδικασίες αφήνονται στη διάθεση των ΚΜ να καθοριστούν. Με βάση τις διατάξεις του Καν. (ΕΕ) αριθ. 2021/2115, σχεδιάστηκε και το Στρατηγικό Σχέδιο της Κύπρου. Α) Τομεακοί στόχοι: Οι τομεακοί στόχοι που έχουν τεθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο της Κύπρου με σκοπό την άμβλυνση των προβλημάτων του τομέα Οπωροκηπευτικών είναι ο προγραμματισμός και οργάνωση της παραγωγής και προσαρμογή της στη ζήτηση, ιδίως όσον αφορά την ποιότητα και την ποσότητα, η συγκέντρωση της προσφοράς και διάθεση στην αγορά των προϊόντων, μεταξύ άλλων μέσω άμεσης εμπορικής προώθησης και η βελτίωση της μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας, ιδίως μέσω του εκσυγχρονισμού. Επιπλέον, ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι στόχοι που αφορούν στο περιβάλλον μέσω της προώθησης, ανάπτυξης και υλοποίησης μεθόδων και τεχνικών παραγωγής που σέβονται το περιβάλλον, μέσω και της βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων, καθώς και η συμβολή στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτή. Επίσης παραμένουν στόχοι που σχετίζονται με την ενίσχυση της εμπορικής αξίας και της ποιότητας των προϊόντων, προώθηση και εμπορία τους, καθώς και η πρόληψη κρίσεων και διαχείριση κινδύνων, με στόχο την αποφυγή και αντιμετώπιση διαταραχών στις αγορές. Τέλος, στον Κανονισμό εντάχθηκε ένας νέος στόχος, ο οποίος δεν προϋπήρχε στις Εθνικές Στρατηγικές και αφορά στην έρευνα περί των βιώσιμων μεθόδων παραγωγής και ανάπτυξή τους, συμπεριλαμβανομένων του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, των καινοτόμων πρακτικών και των τεχνικών παραγωγής που ενισχύουν την οικονομική ανταγωνιστικότητα και δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη αγορών. Από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), στο πλαίσιο της πολιτικής της βρίσκεται η προώθηση της συμμετοχής των παραγωγών σε οργανωμένα σύνολα και συγκεκριμένα σε Ομάδες Παραγωγών και Οργανώσεις Παραγωγών (Ομ.Π./Ορ.Π.). Βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών που αφορούσαν στην Κοινή Οργάνωση Αγοράς (ΚΟΑ) και τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης της Κύπρου συμπεριλήφθηκαν και πρόνοιες οικονομικής στήριξης που υιοθετήθηκαν ήδη από την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και συνεχίζουν να εφαρμόζονται μέχρι σήμερα με μικρές παραλλαγές. Ευκαιρίες χρηματοδότησης Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου 2023 - 2027 Ευθυμία Δεσποτάκη Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0