10 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΓΕΩΡΓIΑ Ολοκληρωμένη φυτοπροστασία Η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία επικεντρώνεται, κυρίως, στην αρχή της πρόληψης προσβολής από επιβλαβείς οργανισμούς, μέσω της εφαρμογής βιώσιμων γεωργικών πρακτικών. Αυτές μπορεί να είναι για παράδειγμα η εναλλαγή διαφορετικών καλλιεργειών και η επιλογή ποικιλιών ανθεκτικών σε εχθρούς και ασθένειες. Σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας έχει επίσης η παρακολούθηση των επιβλαβών οργανισμών και η θέσπιση τεκμηριωμένων ορίων οικονομικής ζημιάς. Τα όρια αυτά βοηθούν στη λήψη αποφάσεων ως προς το εάν και πότε απαιτείται η εφαρμογή χημικών ΦΠ. Σε αντίθεση με τη συμβατική εφαρμογή ΦΠ, η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία είναι ένα ολιστικό σύστημα, μια προσέγγιση φιλικότερη προς το περιβάλλον, η οποία συνδυάζει πρακτικές «κοινής λογικής». Πέρα από τους περιβαλλοντικούς και άλλους στόχους που επιτυγχάνονται, μέσω της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας ο γεωργός δύναται να επιτυγχάνει δραστική μείωση του κόστους παραγωγής στη γεωργική του εκμετάλλευση. Αυτό κυρίως συμβαίνει λόγω της αποφυγής άσκοπης χρήσης ΦΠ. Κατά την εφαρμογή ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, οι γεωργοί χρησιμοποιούν χημικά μόνον εάν είναι απαραίτητο μετά την εξάντληση των προληπτικών, φυσικών, βιολογικών ή άλλων μη χημικών μεθόδων ελέγχου των επιβλαβών οργανισμών. Γενικές αρχές ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας Προληπτικά μέτρα Η πρόληψη ή/και η εξάλειψη των επιβλαβών οργανισμών πρέπει να επιτυγχάνεται ή να υποστηρίζεται, μεταξύ άλλων, με κατάλληλα μέτρα όπως: • η αμειψισπορά/αγρανάπαυση, • η χρήση κατάλληλων τεχνικών καλλιέργειας, • η χρήση, όπου απαιτείται, ανθεκτικών/ανεκτικών ποικιλιών και τυποποιημένου ή πιστοποιημένου υλικού σποράς και φύτευσης, • ο κατάλληλος χρόνος σποράς-φύτευσης, • η εξασφάλιση ευνοϊκών συνθηκών ανάπτυξης των φυτών, • η καταστροφή αυτοφυών φυτών-ξενιστών, • η απομάκρυνση ασθενών φυτών ή τμημάτων τους, • η εφαρμογή ισορροπημένης άρδευσης/λίπανσης, • η παρεμπόδιση της διάδοσης επιβλαβών οργανισμών με μέτρα υγιεινής, • η προστασία και ενίσχυση σημαντικών ωφέλιμων οργανισμών, • η χρήση τροφικών, χρωματικών και λοιπών παγίδων σύλληψης εντόμων, • η ηλιοαπολύμανση εδάφους κ.ά. Οι εναλλακτικές τεχνικές καλλιέργειας, τις οποίες καλείται κατά προτεραιότητα να εφαρμόσει ο παραγωγός προτού καταλήξει στην εφαρμογή ΦΠ μπορεί να είναι μεταξύ άλλων η προετοιμασία σποροκλινής με σκοπό το σπάσιμο του λήθαργου των σπόρων των ζιζανίων και την καταπολέμησή τους πριν την εγκατάσταση της βασικής φυτείας ή ακόμα η επιλογή ημερομηνίας και πυκνότητας σποράς τέτοιας που να επιτρέπει την επικράτηση της βασικής φυτείας έναντι των ζιζανίων ή και να αποφεύγονται συνθήκες που μπορεί να ευνοούν την εξάπλωση εχθρών και ασθενειών. Ακόμα η συγκαλλιέργεια με φυτά εδαφοκάλυψης, εκτός από την κάλυψη αναγκών θρέψης και τη βελτίωση των ιδιοτήτων του εδάφους, προσφέρει και την ευκαιρία περιορισμού του ανταγωνισμού με τα ζιζάνια και εν τέλει την εφαρμογή μηχανικής ζιζανιοκτονίας κατά την ενσωμάτωσή τους. Άλλες τεχνικές καλλιέργειας προληπτικές της καταφυγής στη χρήση ΦΠ περιλαμβάνουν την άροση συντήρησης, το κατάλληλο κλάδεμα και την άμεση σπορά. Μέτρα υγιεινής που τηρούνται προληπτικά στις καλλιέργειες μπορεί να είναι, μεταξύ άλλων, ο τακτικός καθαρισμός των μηχανημάτων και του εξοπλισμού, η εγκατάσταση διπλών θυρών και προθάλαμου εισόδου στα θερμοκήπια, η χρήση δικτυών στα παράθυρα των θερμοκηπίων με σκοπό την παρεμπόδιση εισόδου εντόμων κ.ά. Οι ωφέλιμοι οργανισμοί παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη διάδοσης επιβλαβών οργανισμών. Ως εκ τούτου, η προστασία τους πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη χρήση μέτρων φυτοπροστασίας και να επιλέγονται τα πλέον κατάλληλα. Επιπλέον η χρήση οικολογικών υποδομών εντός και εκτός των χώρων παραγωγής προάγει την ανάπτυξη και ενίσχυσή τους προς όφελος των καλλιεργειών. Μέτρα παρακολούθησης Οι επιβλαβείς οργανισμοί πρέπει να παρακολουθούνται με κατάλληλες μεθόδους και εργαλεία, εφόσον υπάρχουν. Στα κατάλληλα αυτά εργαλεία πρέπει να περιλαμβάνονται επιτόπιες παρατηρήσεις καθώς και συστήματα επιστημονικώς ορθής προειδοποίησης, πρόβλεψης και έγκαιρης διάγνωσης, εφόσον είναι εφικτό, καθώς και η αξιοποίηση συμβουλών από συμβούλους με επαγγελματική κατάρτιση. Με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης, ο επαγγελματίας χρήστης πρέπει να αποφασίζει αν και πότε πρέπει να εφαρμόσει μέτρα φυτοπροστασίας. Για τους επιβλαβείς οργανισμούς, πριν από τις εφαρμογές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα όρια οικονομικά αποδεκτής ζημιάς που έχουν καθοριστεί για την καλλιέργεια, λαμβάνοντας υπόψη τον εχθρό/ ασθένεια, την ανθεκτικότητα των καλλιεργούμενων ποικιλιών, την περιοχή και τις ειδικές κλιματολογικές συνθήκες, το στάδιο της καλλιέργειας και άλλες σχετικές παραμέτρους. Χρήση εναλλακτικών μέτρων καταπολέμησης Ορθολογικές, βιολογικές, φυσικές και άλλες μέθοδοι χωρίς χημικά μέσα πρέπει να προτιμώνται κατά προτεραιότητα έναντι των μεθόδων με χημικά μέσα, εφόσον παρέχουν το επιδιωκόμενο επίπεδο ελέγχου των επιβλαβών οργανισμών. Χρήση ΦΠ ως τελευταία επιλογή Τα ΦΠ που εφαρμόζονται πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ειδικά για τον συγκεκριμένο στόχο και να έχουν τις λιγότερες παρενέργειες για την υγεία του ανθρώπου, τους οργανισμούς που δεν αποτελούν στόχο και το περιβάλλον. Ο επαγγελματίας χρήστης πρέπει απαραιτήτως να τηρεί τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα του ΦΠ. Εάν ο κίνδυνος να αναπτυχθεί ανθεκτικότητα σε ένα μέτρο φυτοπροστασίας είναι γνωστός και εάν το επίπεδο επιβλαβών οργανισμών απαιτεί επανειλημμένη εφαρμογή
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0