16 στην κατεχόμενη γη μας ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Γραφείο Επιτρόπου Προεδρίας Λεωφ. Κυριάκου Μάτση 56, 1082 Λευκωσία T +357 22400102, 22400238 Φ +357 22400173 Ε cyprusdiaspora@presidency.gov.cy www.PresidentialCommissioner.gov.cy ΓΤΠ 116/2023 ISSN 1986-2407 Έκδοση: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Φωτογραφικό Υλικό: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. Αλιευτικό καταφύγιο Αγίας Τριάδας, Πρωταράς * Πηγή κειμένων και φωτογραφιών: Έκδοση ΓΤΠ 253/2019 Μνήμες Κατεχόμενης Γης- Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες Επιτροπή Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων Κύπρου www.presidentialcommisssioner.gov.cy Το χωριό Άγιος Θεόδωρος Καρπασίας βρίσκεται στην είσοδο του διαμερίσματος Καρπασίας πάνω στον κύριο δρόμο Αμμοχώστου - Απόστολου Ανδρέα, και το όνομά του το πήρε από τον ομώνυμο Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη που είναι και ο πολιούχος Άγιος του χωριού. Το χωριό εμφανίζεται στο ιστορικό προσκήνιο από τα βυζαντινά χρόνια και ιστορικές μαρτυρίες βεβαιώνουν ότι ήταν σημαντικό γόνιμο χωριό της περιοχής τόσο κατά τα βυζαντινά χρόνια όσο και κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας. Οι πρώτοι κάτοικοί του ήλθαν από τους γειτονικούς οικισμούς και την πόλη Έλαια που άκμαζε στην περιοχή της Βάλιας νοτιότερα, μετά την καταστροφή της από σεισμούς και τις αραβικές επιδρομές που ανάγκασαν τους κατοίκους να καταφύγουν στο εσωτερικό του νησιού. Πράγματι, στα νότια του χωριού βρίσκεται το περίφημο δάσος της Βάλιας που καταλήγει στο μικρό ακρωτήρι Ελαίας, πάνω στο οποίο άκμασε κατά την αρχαιότητα η πόλη Ελαία, η οποία καταστράφηκε από τον μεγάλο σεισμό το 343 μ.Χ., που κατάστρεψε και τη Σαλαμίνα. Στα τέλη του 18ου αιώνα, ο Άγιος Θεόδωρος εμφανίζεται σε γραπτά έγγραφα και ιστορικές μαρτυρίες. Στα κατάστιχα της Αρχιεπισκοπής των ετών 1800, 1820 και 1825 υπάρχουν κατάλογοι Αγιοθεοδωρητών φορολογουμένων που πλήρωναν τους φόρους στην τουρκική διοίκηση μέσω της Αρχιεπισκοπής. Η κοινότητα Αγίου Θεοδώρου Καρπασίας παρουσίαζε πλούσια κοινωνική, πολιτική, εθνική και αθλητική δράση. Οι κάτοικοι ήταν πολύ εργατικοί, φιλοπρόοδοι, δραστήριοι, φιλόξενοι, και κοινωνικοί. Αγαπούσαν με πάθος το φυσικό περιβάλλον και ιδιαίτερα τη Βάλια που αποτελούσε αστείρευτη πηγή ζωής, οικονομικής ενίσχυσης και ψυχαγωγίας. Δυστυχώς, το 1974, οι περίπου 1.000 κάτοικοί του αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν λόγω της βάρβαρης τουρκικής εισβολής και να βρεθούν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Όμως, δεν λησμονούν ούτε εγκαταλείπουν το αγαπημένο χωριό τους. Έχουν κτίσει στην Ξυλότυμπου πανομοιότυπη εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη και στην αυλή της μνημείο αφιερωμένο στους δύο ήρωες του χωριού, Ιωάννη Κουμή Ανδρέα και Αναστάσιο Φωκά Πέτρου, που πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της ελευθερίας κατά την τουρκική εισβολή τον Ιούλιο 1974. Στις 7 Φεβρουαρίου οι κάτοικοι του χωριού τελούν τον εσπερινό προς τιμήν του αγίου τους και στις 20 Ιουλίου το εθνικό μνημόσυνο των δύο ηρώων του χωριού τους. Ο Σύνδεσμος Εκτοπισθέντων Αγίου Θεοδώρου και το Κοινοτικό Συμβούλιο του χωριού προσπαθούν να διατηρήσουν ενωμένους τους χωριανούς και να κρατήσουν άσβεστη τη φλόγα που φωτίζει τον δρόμο της επιστροφής. Άγιος Θεόδωρος Άγιος Νικόλαος Το χωριό Άγιος Νικόλαος Αμμοχώστου βρίσκεται στη νότια πλευρά στους πρόποδες του Πενταδακτύλου. Το όνομά του το πήρε από τον πολιούχο Άγιο Νικόλαο, στον οποίο είναι αφιερωμένη και η εκκλησία του χωριού. Οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν από το τουρκοκυπριακό χωριό Κνώδαρα, απόδειξη τούτου είναι η εικόνα της Παναγίας της Κνωδαρίτισσας, η οποία σήμερα βρίσκεται στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Εκτός από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου υπάρχουν άλλα δύο παρεκκλήσια του Αγίου Αντωνίου και του Αγίου Πολυχρονίου. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Την ημέρα του εκτοπισμού οι κάτοικοι της κοινότητας ήταν 250 και διασκορπίστηκαν σε διάφορα μέρη της Κύπρου. Με πρωτοβουλία ορισμένων κατοίκων διοργανώθηκε συνεστίαση στο Κέντρο Mary Rose στη Σκαρίνου το 1986 στην οποία λήφθηκε η απόφαση για ίδρυση προσφυγικού σωματείου με την ονομασία Ελεύθερος Άγιος Νικόλαος. Το σωματείο ανέλαβε τη διοργάνωση χοροεσπερίδων κάθε χρόνο για να συναντιούνται οι κάτοικοι μεταξύ τους και για διατήρηση της φλόγας της επιστροφής. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου αποφάσισε να αγοράσει γη στον Μαθιάτη και να κτίσει εκκλησία πανομοιότυπη με την κατεχόμενη εκκλησία και την οποία αφιέρωσε στον Άγιο Νικόλαο. Η εκκλησία αποπερατώθηκε το 2013 και έκτοτε λειτουργεί την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα. Δίπλα στην εκκλησία κτίστηκε αίθουσα στην οποία μετά τη λειτουργία προσφέρεται καφές και πρόγευμα στους παρευρισκόμενους. Στον χώρο της εκκλησίας, κάθε χρόνο την Κυριακή του Θωμά, γίνεται η συνεστίαση των κατοίκων του χωριού με αθρόα προσέλευση.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==