25 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 ΓΕΩΡΓIΑ οι μύκητες που ευθύνονται για τις ασθένειες του ξύλου εισέρχονται στο εσωτερικό του πρέμνου, μέσω πληγών, και παραμένουν βαθιά εγκατεστημένοι εκεί, με αποτέλεσμα τα προσβεβλημένα φυτά να φέρουν τις μολύνσεις για όλη τους τη ζωή. Η παρουσία τους οδηγεί σε σταδιακή απόφραξη των αγγείων του φυτού που μεταφέρουν νερό από το έδαφος στα ανώτερα μέρη του μέσω των ριζών, με αποτέλεσμα αυτό να αδυνατεί να ικανοποιήσει τις υδατικές του ανάγκες, οδηγώντας σε συμπτώματα μάρανσης, ξήρανσης, ακόμα και νέκρωσης μέρους ή ολόκληρου του πρέμνου. Αμπελώνας στην επαρχία Πάφου. Η γραμμή περιβάλλει νεκρά πρέμνα από ασθένειες του ξύλου. Ίσκα Παρατηρείται, κυρίως, σε ώριμους αμπελώνες (>10 ετών) και είναι ίσως η πλέον καταστροφική από τις ασθένειες που προσβάλλουν τους ξυλώδεις ιστούς της αμπέλου. Πρόκειται για σύμπλοκη ασθένεια (εμπλέκονται πέραν του ενός παθογόνα αίτια) η οποία χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη εσωτερικής νέκρωσης των ξυλωδών ιστών της αμπέλου και από εξωτερικά συμπτώματα, κυρίως στα φύλλα, λόγω μολύνσεων από παθογόνους μύκητες που εισβάλλουν στο εσωτερικό του φυτού κυρίως μέσω των πληγών του κλαδέματος. Τα συμπτώματα του φυλλώματος εμφανίζονται κατά τη διάρκεια των θερμών και ξηρών μηνών του καλοκαιριού υπό δύο μορφές, ανάλογα με τη σοβαρότητά και την ταχύτητα εμφάνισής τους. Η οξεία έκφραση της ασθένειας, υπό τη μορφή αποπληξίας, χαρακτηρίζεται από ξαφνική και απότομη ξήρανση του φυλλώματος, των κλάδων ή/και των βραχιόνων, οδηγώντας ακόμα και σε θάνατο των φυτών. Αντίθετα, κατά τη χρόνια, πιο ήπια μορφή της ασθένειας, τα φύλλαπαρουσιάζουνπεριοχέςαποχρωματισμούπολλαπλών ζωνών, ακανόνιστου σχήματος, που σταδιακά νεκρώνονται και περιβάλλονται από στεφάνη καστανέρυθρου χρώματος (στις ερυθρές ποικιλίες), καλύπτοντας την επιφάνεια του φύλλου, εκτός από μια πράσινη λωρίδα κατά μήκος των νευρώσεων, κάτι που είναι γνωστό και ως σύμπτωμα «λωρίδες τίγρη». Στις λευκές ποικιλίες απουσιάζει ο κόκκινος μεταχρωματισμός. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα συμπτώματα στα φύλλα δεν οφείλονται στη φυσική παρουσία των παθογόνων, αλλά είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης φυτοτοξικών μεταβολιτών των μυκήτων, οι οποίοι μεταφέρονται μέσω των αγγείων στα φύλλα. Επίσης, ασφαλές διαγνωστικό κριτήριο της ασθένειας αποτελεί και η εμφάνιση μικροσκοπικών μελανών κηλίδων στην επιφάνεια των ραγών. Ίσκα: Αποπληξία: Απότομη ξήρανση του φυλλώματος, κυρίως κατά τη διάρκεια θερμών και ξηρών καλοκαιριών. Επιπλέον, συγκεκριμένα συμπτώματα στο ξύλο του κορμού και των βραχιόνων υποδεικνύουν τη χρόνια μορφή της ασθένειας. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούνται μαύρες κηλιδώσεις σε εγκάρσιες τομές του ξύλου, ενώ σε γηραιότερα αμπέλια το πιο πάνω σύμπτωμα μπορεί να συνυπάρχει με λευκοκίτρινη σήψη στο κέντρο του κορμού, μετατρέποντας το σκληρό ξύλο σε μαλακή, εύθρυπτη μάζα. Να αναφερθεί ότι οι μαύροι μεταχρωματισμοί και τα συμπτώματα στα φύλλα οφείλονται σε μολύνσεις από τον ασκομύκητα Phaeomoniella chlamydospora και είδη του γένους Phaeoacremonium, ενώ οι μαλακές σήψεις του ξύλου προκαλούνται από βασιδιομύκητες, με πιο κοινό το είδος Fomitiporia mediterranea. Ευτυπίωση Το κύριο παθογόνο αίτιο της ασθένειας αυτής είναι ο μύκητας Eutypa lata, ο οποίος εκτός της αμπέλου προσβάλλει και πολλά οπωροφόρα δέντρα. Τα συμπτώματα στο φύλλωμα εντοπίζονται κυρίως την άνοιξη, 3 έως 8 χρόνια μετά τη μόλυνση, και μπορεί να διαφέρουν από έτος σε έτος. Προσβεβλημένες κεφαλές του πρέμνου δίνουν ασθενικούς, ακανόνιστους βλαστούς, με μικρά μεσογονάτια διαστήματα που φέρουν μικρά, χλωρωτικά φύλλα με νεκρωτικά περιθώρια. Επίσης, τα τσαμπιά επί των προσβεβλημένων βλαστών ωριμάζουν ανομοιόμορφα, είναι μικρά, και σε σοβαρές προσβολές οι ράγες συρρικνώνονται. Όσον αφορά τα συμπτώματα στο ξύλο, παρατηρείται δημιουργία ελκών στους βραχίονες ή τις κεφαλές, γύρω από τις τομές του κλαδέματος, οδηγώντας σε νεκρώσεις των προσβεβλημένων ιστών. Επίσης, στα τραύματα των κλαδεμάτων μετά την αποίκιση των αγγειακών ιστών του πρέμνου, αναπτύσσεται καφέ, σφηνοειδής νέκρωση, η οποία με την πάροδο του χρόνου καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της τομής. Οι προσβολές παρουσιάζουν σχετικά γρήγορη κατά μήκος ανάπτυξη και σε προχωρημένα στάδια μπορεί να οδηγήσουν σε θανάτωση. Μελανή νέκρωση των βραχιόνων Η ασθένεια οφείλεται σε προσβολές από μύκητες της οικογένειας Botryosphaeriaceae και χαρακτηρίζεται από την απουσία ή έλλειψη πλήρους, «κανονικής» εαρινής βλάστησης και ανάπτυξης επί των προσβεβλημένων βραχιόνων, λόγω προσβολών του ξύλου του πρέμνου. Οι προσβολές ξεκινούν από τις πληγές του κλαδέματος σχηματίζοντας μεταχρωματισμένες περιοχές με βαθύ καστανό χρώμα που δεν διακρίνονται από εκείνες της ευτυπίωσης.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==