16 στην κατεχόμενη γη μας ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΓΤΠ 196/2024 ISSN 1986-2407 Έκδοση: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Φωτογραφικό Υλικό: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. * Πηγή κειμένων και φωτογραφιών: Έκδοση ΓΤΠ 253/2019 Μνήμες Κατεχόμενης Γης- Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες Επιτροπή Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων Κύπρου Το χωριό Γαστριά (Πύλες της Καρπασίας), αμιγώς ελληνοκυπριακό χωριό, βρίσκεται τέσσερα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Μπογαζιού, δύο χιλιόμετρα νότια του χωριού Πατρίκι, στους πρόποδες της Βίκλας, στην αρχή του οροπεδίου δάσους της Βάλιας. Οι ελληνικές ρίζες του φθάνουν μέχρι τα βυζαντινά χρόνια και από κεί πιο πέρα ως τους μυκηναϊκούς χρόνους. Το όνομά του το πήρε από τον παρακείμενο νοτιοδυτικά λόφο Καστρούλι, ο οποίος κατά τα αρχαία χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως κάστρο. Το 1974 αριθμούσε 191 κατοίκους. Ασχολίες των κατοίκων: - Γεωργία (σιτηρά, βαμβάκι, καπνά, σουσάμι, ελιές, χαρούπια). - Κτηνοτροφία (πρόβατα, αγελάδες). - Εργάτες στην πόλη. - Υπήρχαν επίσης οι Μαντηλάρηδες. Υπήρχε φυσικό ιχθυοτροφείο. Οι γυναίκες βοηθούσαν τους συζύγους τους στις αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες και παράλληλα ασχολούνταν με την παραγωγή μεταξιού και με την υφαντουργία. Στο χωριό λειτουργούσαν δύο καφενεία, και από το 1955 δημιουργήθηκε Εθνικοθρησκευτικός Σύλλογος και η ποδοσφαιρική ομάδα Ελαφριά Ταξιαρχία. Εκκλησίες: - Παναγία Φανερωμένης, - Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, όπου γινόταν στη γιορτή του τριήμερη πανήγυρη με ζωντανή μουσική, τσιαττιστά, χορούς και αθλητικά αγωνίσματα, όπως αλογοδρομίες, τρέξιμο, τριάπιδκια, βόλι κ.λπ. Ξωκκλήσια: - Τιμίου Προδρόμου - Άη Γιάννη - Αγίας Μαρίνας - Αγίου Προκοπίου Το χωριό συλήθηκε και βεβηλώθηκε από τους Τούρκους κατακτητές το 1974. Γαστριά Γέναγρα Τα Γέναγρα είναι κοινότητα της Επαρχίας Αμμοχώστου. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 το χωριό δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τα Γέναγρα βρίσκονται στη γεωγραφική περιφέρεια της Μεσαορίας. Στα βόρεια συνορεύουν με τον Ψυλλάτο, στα βορειοανατολικά με το Λευκόνοικο, στα νοτιοανατολικά με την Περιστερώνα Αμμοχώστου, στα νότια με τα Πυργά Αμμοχώστου και τη Σίντα, στα νοτιοδυτικά με τη Βατυλή, στα δυτικά με τον Μαραθόβουνο και στα βορειοδυτικά με τη Βιτσάδα. Την περίοδο της Φραγκοκρατίας τα Γέναγρα ήταν φέουδο. Είναι γνωστό ότι παραχωρήθηκαν από τον βασιλιά Ιάκωβο Α’ σε έναν ευνοούμενό του με την ονομασία Rinaldo Milmarz. Έναν αιώνα αργότερα, το 1460, ο βασιλιάς Ιάκωβος Β’ παραχώρησε τα Γέναγρα σε έναν ευνοούμενό του με την ονομασία Ρίτζο ντι Μαρίνο (Rizzo de Marino), ο οποίος καταγόταν από τη Νάπολη της Ιταλίας. Στις 8 Νοεμβρίου 1529 τα Γέναγρα πωλήθηκαν στον Πέτρο Φλάτρο. Διατήρησε το φέουδο των Γενάγρων ως το 1559. Οι απόγονοι της οικογένειας του Πέτρο Φλάτρο κατέφυγαν ως πρόσφυγες στην Ιταλία. Διατήρησαν την ανάμνηση των Γενάγρων και μάλιστα ένας απόγονος του Πέτρο Φλάτρο, ο Φαβρίκιος Φλάτρος, θέλησε να χαραχθεί στην επιτύμβια πλάκα του η επιγραφή Dominus castri Ienegra, δηλαδή ο ιδιοκτήτης των Γενάγρων. Τα Γέναγρα ήταν μικτό χωριό, δηλαδή ζούσαν σε αυτό και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Ο πληθυσμός των δύο κοινοτήτων ήταν περίπου ο ίδιος. Την περίοδο των δικοινοτικών διαταραχών (1963-1964) δεν υπήρχε κάποια μετακίνηση πληθυσμού όπως συνέβη σε άλλα μέρη της Κύπρου. Ωστόσο, το 1964 εγκαταστάθηκε στα Γέναγρα η Ειρηνευτική Δύναμη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP). Παρέμεινε στο χωριό έως το 1974. Τα επόμενα χρόνια μετά το 1974, το μέρος του χωριού το οποίο ελεγχόταν από τους Τουρκοκυπρίους λειτούργησε ως κέντρο υποδοχής Τουρκοκυπρίων από γειτονικά χωριά. Το μέρος αυτό αποτελούσε κομμάτι του τουρκοκυπριακού θύλακα του Τζιάος. Κατά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στο νότιο μέρος της Κύπρου. Στα Γέναγρα παρέμειναν οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού, ενώ εγκαταστάθηκαν σε αυτό και Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες από το νότιο μέρος της Κύπρου. Ο Διόνυσος, η Ακμή, ο Ικάριος και «οι πρώτοι οίνον πίοντες». Ψηφιδωτό στην Οικία του Διόνυσου, στην Πάφο. (3ος αιώνας μ.Χ.) © Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΥΠΡΙΩΝ ΑΠΟΔΗΜΩΝ & ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΘΕΝΤΩΝ Αναστάσιου Λεβέντη 5Α, 6ος όροφος, Λευκωσία Αρ.Τηλεφώνου: 22572804
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==