AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 54 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ από τους τηλεμετρικούς σταθμούς. Επίσης, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της εμπειρίας του καταναλωτή, δημιουργήθηκαν δύο σύντομα βίντεο, από τα οποία το ένα παρουσιάζει τις βιώσιμες καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόζει το οινοποιείο, ενώ το άλλο παρουσιάζει τα δύο τοπικά κρασιά, ένα λευκό και ένα κόκκινο που παράγονται από γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών, που επιλέχθηκαν στο πιλοτικό μέσα από μια διαδραστική συζήτηση μεταξύ της οινολόγου του οινοποιείου και ενός οινοχόου (sommelier). Στο δεύτερο στάδιο, αναπτύχθηκαν οι ψηφιακές ετικέτες, που αναρτήθηκαν σε ιστοσελίδες, και οι κωδικοί QR για τα δύο τοπικά κρασιά. Οι προαναφερθείσες πληροφορίες και τα βίντεο ενσωματώθηκαν στην ηλεκτρονική ετικέτα σε ένα φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον. Στη συνέχεια, οι κωδικοί QR τοποθετήθηκαν στην πίσω φυσική τυπωμένη ετικέτα των φιαλών των κρασιών. Η αντιλαμβανόμενη ποιότητα των δύο κρασιών αξιολογήθηκε από εμπειρογνώμονες σε δύο φάσεις: πριν και μετά την τοποθέτηση των κωδικών QR στις φιάλες, δηλαδή, με και χωρίς ψηφιακές ετικέτες. Η διαδικασία αυτή περιγράφεται στην επόμενη ενότητα. Πλαίσιο αξιολόγησης των προτεινόμενων τεχνολογικών λύσεων Η αξιολόγηση των προτεινόμενων τεχνολογικών λύσεων πραγματοποιήθηκε μέσα από τρία βήματα. Στο πρώτο βήμα, μετά από μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας, εντοπίστηκαν οι βασικοί δείκτες επίδοσης (key performance indicators), που ήταν συναφείς με την παρούσα μελέτη, δηλαδή κατάλληλοι για την αξιολόγηση των επιδόσεων των δύο καινοτομιών και τη μέτρηση των επιπτώσεών τους στη βιωσιμότητα των οινοπαραγωγών. Στη συνέχεια, οι δείκτες ταξινομήθηκαν ανά πυλώνα βιωσιμότητας, σε οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό, και κατηγορία βιωσιμότητας, αντίστοιχα, ως εξής: ρύπανση, κερδοφορία, ποιότητα προϊόντος και εργασία. Στο δεύτερο βήμα, από τους δείκτες που εντοπίστηκαν στη βιβλιογραφία επιλέχθηκαν τέσσερεις για τις ανάγκες της παρούσας μελέτης, σύμφωνα με τα ακόλουθα κριτήρια: (α) συνάφεια με το πλαίσιο της μελέτης, όπως περιεγράφηκε παραπάνω, (β) αξία για τον τελικό χρήστη, (γ) διαθεσιμότητα δεδομένων, και (δ) μετρησιμότητα δεδομένων. Οι δείκτες που επιλέχθηκαν είναι: (1) «Χρήση φυτοφαρμάκων», που μετρά την ποσότητα των στερεών και υγρών φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται ανά εκτάριο αμπελώνων για την παρακολούθηση δύο κύριων ασθενειών του αμπελιού, δηλαδή του περονόσπορου και του ωιδίου, (2) «Κόστος παραγωγής», που μετρά το συνολικό κόστος παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών ανά εκτάριο, (3) «Αντιλαμβανόμενη ποιότητα», που αναφέρεται στο πώς οι καταναλωτές αντιλαμβάνονται την ποιότητα ενός οίνου, και (4) «Καταβαλλόμενη εργασία», που μετρά τη συνολική ανθρώπινη εργασία που απαιτείται για την παραγωγή οινοποιήσιμων σταφυλιών ανά εκτάριο. Ουσιαστικά, οι δείκτες «χρήση φυτοφαρμάκων», «κόστος παραγωγής» και «καταβαλλόμενη εργασία» επιλέχθηκαν για να εκτιμηθεί η συμβολή της τεχνολογίας έξυπνης γεωργίας στη βιωσιμότητα των οινοπαραγωγών και των οινοποιείων. Ο δείκτης «αντιλαμβανόμενη ποιότητα» χρησιμοποιήθηκε για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος της ψηφιακής επισήμανσης, δηλαδή κατά πόσον η τοποθέτηση ψηφιακής ετικέτας σε ένα κρασί, η οποία παρέχει πληροφορίες ιχνηλασιμότητας, επηρεάζει την αντίληψη των καταναλωτών για την ποιότητά του. Στη συνέχεια, καθορίστηκαν οι τιμές αναφοράς ή βάσης (baseline values) και οι τιμές-στόχοι (target values) για τους βασικούς δείκτες επίδοσης. Ειδικότερα, οι τιμές αναφοράς των δεικτών «χρήση φυτοφαρμάκων», «κόστος παραγωγής» και «καταβαλλόμενη εργασία» καθορίστηκαν από την ερευνητική ομάδα και τους γεωπόνους του οινοποιείου με βάση ιστορικά δεδομένα, δηλαδή τις μέσες τιμές των προηγούμενων πέντε ετών, όπως καταγράφηκαν στο σύστημα διαχείρισης του οινοποιείου. Οι τιμές βάσης του δείκτη «αντιλαμβανόμενη ποιότητα» υπολογίστηκαν για τους δύο τοπικούς οίνους που είχαν επιλεγεί. Ελλείψει διαθέσιμων δεδομένων, οι τιμές του δείκτη αυτού προσδιορίστηκαν με τη χρήση ειδικά διαμορφωμένου ερωτηματολογίου, το οποίο στάλθηκε σε 20 εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων οινολόγων, οινοχόων, οινογράφων και αμπελουργών, με βαθιά γνώση των τοπικών οίνων. Οι τιμές-στόχοι για όλους τους δείκτες καθορίστηκαν από την ερευνητική ομάδα του ΙΓΕ σε συνεργασία με τους γεωπόνους του οινοποιείου και τους εμπειρογνώμονες του Ploutos, με βάση προηγούμενη εμπειρία και με στόχο να είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικές και εφικτές. Το τρίτο και τελευταίο βήμα αφορούσε στη συλλογή των δεδομένων και στον υπολογισμό των βασικών δεικτών. Συγκεκριμένα, για τους δείκτες «χρήση φυτοφαρμάκων», «κόστος παραγωγής» και «καταβαλλόμενη εργασία» η συλλογή των δεδομένων έγινε σε δύο φάσεις, δηλαδή στο τέλος των καλλιεργητικών περιόδων 2022 και 2023. Οι τελικές τιμές του δείκτη «αντιλαμβανόμενη ποιότητα» για τα δύο κρασιά υπολογίστηκαν στα μέσα του 2023, μετά την τοποθέτηση των κωδικών QR στο πίσω μέρος της φυσικής ετικέτας των φιαλών των κρασιών, χρησιμοποιώντας την ίδια διαδικασία που περιεγράφηκε πιο πάνω. Οι επιλεγμένοι δείκτες, οι πυλώνες και οι κατηγορίες βιωσιμότητας, οι μονάδες μέτρησης, οι τιμές αναφοράς και οι τιμές-στόχοι, καθώς και η πηγή των δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των δεικτών, παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==