39 AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ και μοιάζουν με την προηγούμενή τους μορφή, δηλαδή εξακολουθούν να είναι διαυγή, με τη διαφορά ότι τώρα το σώμα γίνεται πιο στρογγυλεμένο και ευέλικτο. Σε αυτή τη μορφή του, το χέλι είναι στο πιο εύθραυστο και ευάλωτο σημείο του κύκλου ζωής του, αφού, στην προσπάθειά του να εισχωρήσει στα εσωτερικά ύδατα της ηπειρωτικής Ευρώπης, πέφτει θύμα παράνομης σύλληψης και μετέπειτα εμπορίας, ως εκλεκτή λιχουδιά προς τις ασιατικές χώρες. Υαλόχελα που βρέθηκαν στις εκβολές του ποταμού Έζουσα, στην περιοχή Αχέλεια της Επαρχίας Πάφου. Το όνομα της περιοχής εικάζεται ότι προήλθε από τους μεγάλους πληθυσμούς χελιών που φιλοξενούσε παλαιότερα. Πηγή φωτογραφίας: © Nathan Griffiths. Από τις εκβολές των ποταμών, τα υαλόχελα ακολουθούν ανοδική πορεία προς την ηπειρωτική ενδοχώρα, σκαρφαλώνοντας συνεχώς σε μεγαλύτερα υψόμετρα, έως ότου βρουν το καταλληλότερο ενδιαίτημα για να εγκατασταθούν. Σε αυτή τους την πορεία ανάντη, τα υαλόχελα συσσωρεύουν χρωστικές στο σώμα τους και μεταμορφώνονται σε καλαμόχελα (elvers), μινιατούρες εκδοχές των ενήλικων χελιών. Ακολούθως, και καθώς το χέλι μεγαλώνει, εισέρχεται στο πιο μακροχρόνιο στάδιο της ανάπτυξής του, το κιτρινόχελο. Το μήκος του σώματός του αυξάνεται, το χρώμα αλλάζει σε καφεκίτρινο για να καμουφλάρεται στα λασπώδη νερά των ποταμών, η όσφρηση οξύνεται και το φύλο διαχωρίζεται και αναπτύσσεται. Την ημέρα κρύβεται στον βυθό των ποταμών, ενώ τη νύχτα βγαίνει για να κυνηγήσει και να τραφεί. Είναι σαρκοφάγο ψάρι και τρέφεται με έντομα, σαλιγκάρια, βατράχια, καραβίδες και άλλα ψάρια, ενώ μπορεί να γίνει και νεκροφάγο όταν οι συνθήκες είναι δυσμενείς. και χλωρίδας (CITES), βάσει του οποίου απαγορεύεται η εξαγωγή του είδους σε χώρες εκτός της Ένωσης. Παρόλα αυτά, το χέλι θεωρείται ως ένα από τα πιο διακινούμενα είδη στον κόσμο, αφού η παράνομη εμπορία του, κυρίως σε χώρες της Ασίας, είναι πολύ κερδοφόρα, με τον μέσο όρο πώλησης ενός κιλού να αγγίζει τα 1000 ευρώ! Άλλες απειλές, εκτός από το λαθρεμπόριο, περιλαμβάνουν την υπεραλίευση του είδους, τον κατακερματισμό των βιοτόπων του, τη παρεμπόδιση της μετανάστευσής του, τη θνησιμότητά του από υδροηλεκτρικούς σταθμούς, τη ρύπανση των υδάτων, και τις συνέπειες που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή. Έτσι, στην προσπάθεια ανασύστασης του πληθυσμού του χελιού και της προστασίας του είδους, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1100/2007, σύμφωνα με τον οποίο τα κράτη μέλη υποχρεούνται να προσδιορίσουν τους φυσικούς οικότοπους του είδους και να αναπτύξουν Εθνικά Διαχειριστικά Σχέδια για το χέλι. Τα χέλια ζουν στη Γη εδώ και 60-70 εκατομμύρια χρόνια, χωρίς να έχουν διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα, με μόλις 19 είδη και υποείδη στο γένος Anguilla. Παρά τη μακροζωία τους όμως, πολλά στοιχεία για τον κύκλο ζωής τους παραμένουν ένα μυστήριο. Σχετικά πρόσφατα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν την περιοχή όπου τα χέλια μαζεύονται σε εκατοντάδες χιλιάδες για να αναπαραχθούν. Το ταξίδι ζωής τους ξεκινά από τη θάλασσα των Σαργασσών, στον βορειοδυτικό Ατλαντικό Ωκεανό. Η θάλασσα πήρε το όνομά της από το ‘σαργάσσον’ (γένος Sargassum), ένα είδος καφετιού φυκιού, το οποίο σχηματίζει απέραντες οάσεις στα επιφανειακά νερά της. Η θάλασσα των Σαργασσών αποτελεί τη μοναδική θάλασσα στη Γη χωρίς ακτή, αφού δεν οριοθετείται από ακτογραμμές αλλά από τα τέσσερα θαλάσσια ρεύματα που την περιβάλλουν: το Ρεύμα του Κόλπου στα δυτικά, το Βορειοατλαντικό Ρεύμα στα βόρεια, το Ρεύμα των Καναρίων στα ανατολικά και το Ισημερινό Ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού στα νότια. Στην επιφάνειά της, κάτω από το πλέγμα φυκιών, βρίσκουν καταφύγιο διάφοροι οργανισμοί, όπως ψάρια, μέδουσες, καβούρια, γαρίδες και χελώνες, ενώ πιο κάτω ο αχανής βυθός της εκτείνεται μέχρι τα εφτά χιλιάδες μέτρα. Εκεί, στο σκοτεινό βάθος των 250 - 300 μέτρων, γεννιέται το ευρωπαϊκό χέλι (Anguilla anguilla). Το πρώτο στάδιο ζωής του χελιού δημιουργείται μετά τη γονιμοποίηση των αβγών και ονομάζεται λεπτοκέφαλο. Τα λεπτοκέφαλα είναι μόλις λίγα χιλιοστά σε μήκος, με διάφανο, πεπλατυσμένο σώμα σαν φύλλο ιτιάς. Αυτό το σχήμα είναι καθοριστικό στη μεγάλης διάρκειας μετανάστευση που τα χέλια θα ακολουθήσουν μέχρι να διασχίσουν τον Ατλαντικό Ωκεανό και να φτάσουν στις ευρωπαϊκές και βορειοαφρικανικές ακτές, καθώς και στις ακτές του Βόρειου Ατλαντικού. Αυτή του χελιού είναι μια από τις μεγαλύτερες μεταναστεύσεις είδους, με απόσταση 5000-10000 χιλιόμετρα, ανάλογα του προορισμού, και διάρκεια έως και δύο χρόνια. Τα λεπτοκέφαλα, παρασυρόμενα από το Ρεύμα του Κόλπου, ταξιδεύουν αργά, ενώ παράλληλα αυξάνονται σε μήκος, μέχρι να φτάσουν στις ακτές και να μεταμορφωθούν στο δεύτερο στάδιο ζωής τους: τα υαλόχελα. Τα υαλόχελα έχουν μήκος 6-7 εκατοστά
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==