10 AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 491 ΓΕΩΡΓIΑ Ο επιβλαβής οργανισμός καραντίνας Spodoptera frugiperda Ο επιβλαβής οργανισμός καραντίνας Spodoptera frugiperda ανήκει στην οικογένεια Noctuidae και είναι εξαιρετικά πολυφάγος. Πρόκειται για έντομο που έχει καταγραφεί σε πάνω από 350 είδη φυτών ξενιστών από περισσότερες από 75 οικογένειες, αν και προτιμά κυρίως τα φυτά αγροστωδών (οικογένεια Poaceae). Σημαντικές ζημιές προκαλεί και σε καλλιέργειες όπως καλαμπόκι, κραμβοειδή, κολοκυνθοειδή, φιστίκια, μηδική, κρεμμύδι, φασόλια, γλυκοπατάτα, τομάτες και άλλα σολανώδη (μελιτζάνες, πιπεριές, κ.λπ.), βαμβάκι, και σε αρκετά καλλωπιστικά φυτά (χρυσάνθεμα, γαρύφαλλα και Pelargonium sp.) σε όλο τον κόσμο. Η ζημιά μπορεί να μειώσει σημαντικά την παραγωγή, ιδιαίτερα όταν το Spodoptera frugiperda απαντά σε μεγάλους πληθυσμούς. Αναλυτικός κατάλογος των φυτών ξενιστών του εντόμου παρατίθεται στο παράρτημα Ι του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2023/1134. Ο εν λόγω επιβλαβής οργανισμός συμπεριλαμβάνεται στο Παράρτημα IΙ, Μέρος A, του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/2072, στο οποίο περιλαμβάνονται επιβλαβείς οργανισμοί, η παρουσία των οποίων δεν είναι γνωστή στο έδαφος της Ένωσης. Ο πρώτος εντοπισμός του εντόμου στην Ευρώπη ήταν τον Ιανουάριο του 2023, στην Κύπρο. Τρία ενήλικα έντομα παγιδεύτηκαν σε παγίδα φωτός από ερασιτέχνη εντομολόγο, σε ιδιωτικό κήπο, στο Πισσούρι της Επαρχίας Λεμεσού. Η ταυτοποίηση του εντόμου έγινε από το εθνικό εργαστήριο αναφοράς της Κύπρου και εργαστήρια αναφοράς της Ένωσης, με βάση μορφολογικούς και μοριακούς ελέγχους. Αυτή αποτέλεσε την πρώτη αναφορά στην Ευρώπη. Αργότερα, εντοπίστηκε στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία. Το έντομο αυτό έχει μεταναστεύσει κατά τα τελευταία χρόνια σε πολύ μεγάλο μέρος της υφηλίου. Εικόνα 1 Το είδος S. frugiperda είναι ιθαγενές των τροπικών και υποτροπικών περιοχών της Αμερικής. Έχει κατηγοριοποιηθεί από την αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως επιβλαβής οργανισμός καραντίνας και, σε περίπτωση εντοπισμού του σε μια νέα περιοχή, τα κράτη μέλη πρέπει άμεσα να λαμβάνουν μέτρα που να στοχεύουν στην εξάλειψή του και την παρεμπόδιση της περαιτέρω εξάπλωσής του. Το έντομο έχει έξι προνυμφικές ηλικίες. Οι νεαρές προνύμφες είναι πρασινωπές με μαύρο κεφάλι και καθώς προχωράει η ηλικία τους είτε παραμένουν πράσινες ή γίνονται καφέ με λευκές διαμήκεις γραμμές, με μαύρες τελείες. Στο τελευταίο κοιλιακό τμήμα, τέσσερεις (4) τελείες είναι διατεταγμένες σε τετράγωνο (Εικόνα 1). Τα ενήλικα έντομα (Εικόνα 2) έχουν καφέ-γκρί αποχρώσεις σε ποικιλόμορφα σχήματα. Το κάτω μέρος των φτερών τους είναι ανοικτόχρωμο. Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου φαίνεται στην Εικόνα 3. Οι προνύμφες του εντόμου τρέφονται στα φύλλα των φυτών ξενιστών, τα νεαρά στελέχη, τους μεριστωματικούς ιστούς και τους καρπούς. Οι νεαρές προνύμφες καταναλώνουν την μια επιφάνεια των φύλλων και αφήνουν ανέπαφη την επιδερμίδα της άλλης πλευράς. Οι προνύμφες δεύτερης και τρίτης ηλικίας καταναλώνουν ολόκληρα τμήματα των φύλλων, ξεκινώντας από την άκρη προς τον μίσχο. Οι μεγαλύτερων ηλικιών προνύμφες προκαλούν γενική αποφύλλωση των φυτών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις καταστρέφουν και τα ακραία μεριστώματα. Οι μεγαλύτερης ηλικίας προνύμφες προσβάλουν και τα καρποφόρα όργανα, για τους σπάδικες του καλαμποκιού. Εικόνα 2 Κύριοι ξενιστές του εντόμου στην Κύπρο θεωρούνται το καλαμπόκι (Zea mays), οι πιπεριές (Capsicum annum), τα κρεμμύδια (Allium cepa), τα σολανοειδή (μελιτζάνα, τομάτα) κ.α. Σε σοβαρές προσβολές ο καρπός και το φύλλωμα παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα. Χωρίς λήψη μέτρων οι καρποί καθίστανται μη εμπορεύσιμοι. Το έντομο διασπείρεται εξαιρετικά εύκολα, αφού μπορεί να πετάξει μέχρι και 100km την ημέρα, ενώ μετακινείται σε μεγάλες αποστάσεις μέσω αέριων μαζών. Μεταφέρεται με εμπορικές ροές, μέσω εμπορίου μολυσμένων καρπών καλαμποκιού, πιπεριάς, τομάτας και άλλων ξενιστών. Τέλος, διασπείρεται μέσω των φυτών προς φύτευση των ειδών ξενιστών του, όπως καλαμπόκι, χρυσάνθεμο, γαρύφαλλο κ.ά. Επισκόπηση σχετικά με την παρουσία του εντόμου πραγματοποιείται με μακροσκοπικό έλεγχο σε καλλιέργειες καλαμποκιού και σολανοειδών και σε καρπούς για εντοπισμό σταδίων του εντόμου ή εντοπισμό συμπτωμάτων στους καρπούς και στα φύλλα. Κατά την περίοδο πτήσης των εντόμων, δηλαδή μεταξύ των μηνών ΜαρτίουΟκτωβρίου, γίνεται χρήση παγίδων (φερομονικών ή φωτός). Δέσποινα Κουκκουλαρίδου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==