AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 490 9 ΓΕΩΡΓIΑ Πρόγραμμα κατάρτισης με θέμα «Σύγχρονες τάσεις στην ορθολογική λίπανση των κηπευτικών» Βιοδιεγέρτες και νέες τάσεις στην αγορά λιπασμάτων Ως βιοδιεγέρτες καλούνται τα προϊόντα λίπανσης που είναι ικανά να διεγείρουν τις διαδικασίες θρέψης των φυτών ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους σε θρεπτικά συστατικά. Στόχος τους είναι να βελτιώσουν την αποτελεσματική χρήση θρεπτικών συστατικών, την ανοχή στο αβιοτικό στρες, ορισμένα χαρακτηριστικά ποιότητας ή και τη διαθεσιμότητα περιορισμένων θρεπτικών συστατικών στο έδαφος, ή την ριζόσφαιρα. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα στην αγορά πολλά σκευάσματα που ανήκουν στην κατηγορία των βιοδιεγερτών. Αυτό συμβαίνει λόγω (i) της ανάγκης μείωσης της χρήσης χημικών προστατευτικών σκευασμάτων εξαιτίας και των κανονιστικών πλαισίων, (ii) της μείωσης των αρνητικών επιδράσεων της συμβατικής γεωργίας στο περιβάλλον και στα τρόφιμα, και (iii) της ανάπτυξης της βιολογικής γεωργίας, έχοντας ως απώτερο στόχο τη διατήρηση της διαθεσιμότητας φυσικών πόρων. Κυριότερες κατηγορίες βιοδιεγερτών είναι τα μικροβιακά στελέχη και οι μεταβολίτες τους, τα εκχυλίσματα φυτών ή φυκών, οι υδρολυμένες πρωτεΐνες, τα αμινοξέα, οι πολυσακχαρίτες, τα φουλβικά και χουμικά οξέα, τα προϊόντα βιοπολυμερών, όπως της χιτίνης, και οι ανόργανες ενώσεις, όπως του πυριτίου. Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί με τους βιοδιεγέρτες είναι ότι δεν γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιήσουν τα σκευάσματα. Δηλαδή, παρά το γεγονός ότι παρατηρούν κάποιο επιθυμητό αποτέλεσμα και βελτίωση στην απόδοση της καλλιέργειάς τους, δεν γνωρίζουν από πού ακριβώς προέρχεται και δεν ξέρουν τον τρόπο λειτουργίας των βιοδιεγερτών. Ως αποτέλεσμα, κάνουν αλόγιστη χρήση σκευασμάτων και ενδεχομένως έχουν σημαντική δαπάνη στην καλλιέργειά τους. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της ομάδας ουσιών που καλούνται βιοδιεγέρτες είναι ότι είναι πολλοί. Αυτός είναι και ο λόγος που προωθούνται από τις παρασκευάστριες εταιρείες. Οπότε, θα πρέπει κανείς να ακολουθεί τις οδηγίες της ετικέτας σωστά και να δοκιμάζει τα προϊόντα αυτά πριν κάνει γενικευμένη χρήση στην καλλιέργειά του και, φυσικά, να ξέρει τι είναι αυτό το προϊόν, ποια η χρησιμότητά του, πότε εφαρμόζεται και με ποιο τρόπο. Συνήθως εκεί απαντάται το πρόβλημα χρήσης, γιατί οι περισσότεροι παραγωγοί αγνοούν, για παράδειγμα, ότι κατά τη χρήση μικροβιακού σκευάσματος δεν χρησιμοποιούνται φυτοπροστατευτικά προϊόντα γιατί θα καταστρέψουν τα μικρόβια. Ή ότι η χρήση ενός ριζόβιου είναι για συγκεκριμένο φυτό, καθώς υπάρχει εξειδίκευση. Κατά τη χρήση βιοδιεγερτών, πολύ σημαντική είναι επίσης η συντήρηση του προϊόντος μέχρι και τη χρήση. Εάν αυτό συντηρηθεί σε ακατάλληλες συνθήκες, τότε χάνεται εύκολα η αποτελεσματικότητά του. Σε ότι αφορά τα σκευάσματα, οι παρασκευάστριες εταιρείες καταβάλλουν σημαντική προσπάθεια, καθώς προσεγγίζουν πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς για τη διεξαγωγή έρευνας για τα προϊόντα αυτά. Η ανάγκη διαφοροποίησης και οι ανταγωνιστικές πιέσεις είναι αυτά που οδηγούν αυτή την εξέλιξη. Ένα προϊόν γίνεται ανταγωνιστικό όταν συνοδεύεται από ερευνητικά δεδομένα, γιατί αυτά πιστοποιούν την αποτελεσματικότητά του. Έρευνα, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, δεικνύει πώς ακριβώς λειτουργεί ένα προϊόν. Το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Τμήματος Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής του ΓΠΑ βρίσκεται σε στενή επαφή με παραγωγούς, συμμετέχοντας σε ερευνητικά προγράμματα. Δοκιμάζονται τέτοια σκευάσματα σε επίπεδο παραγωγού, ώστε οι παραγωγοί να μάθουν να τα εφαρμόζουν σωστά. Και εν τέλει, να γνωρίζουν πώς να επιλέγουν οι ίδιοι μόνοι τους προϊόντα κατάλληλα για τις καλλιέργειές τους. Η εκπαίδευση που προσφέρει το Εργαστήριο είναι ως προς το τι είναι τα σκευάσματα αυτά και πώς μπορεί ό ίδιος ο παραγωγός να καταλάβει αν συγκεκριμένο σκεύασμα εξυπηρετεί ή όχι τη συγκεκριμένη καλλιέργειά του. Οι βιοδιεγέρτες μπορούν να δώσουν λύσεις, για παράδειγμα έναντι παραγόντων καταπόνησης που μπορεί να αντιμετωπίζει μια καλλιέργεια κατά τη διάρκειά της. Για παράδειγμα, μια καλλιέργεια ντομάτας μπορεί να βρίσκεται σε συνθήκες πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, ενώ στη συνέχεια να αντιμετωπίζει πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Αυτή η προσαρμογή από το ένα περιβάλλον στο άλλο μπορεί να βοηθηθεί από τη χρήση κάποιων αντιοξειδωτικών σκευασμάτων. Αυτό συμβαίνει κατ’ αναλογία και στους ανθρώπινους οργανισμούς: καλύτερο ανοσοποιητικό σύστημα επιτρέπει, όταν βρεθούμε σε ένα περιβάλλον με λιγότερο ιδανικές συνθήκες, να επιβιώσουμε. Αυτό προσπαθούν να κάνουν οι βιοδιεγέρτες. Να βοηθήσουν το φυτό να εγείρει μηχανισμούς άμυνας εναντίον διαφόρων παραμέτρων βιοτικού και αβιοτικού στρες, δηλαδή καταπόνησης που προέρχεται από παθογόνα, αλλά και από αντίξοες συνθήκες όπως ξηρασία, υψηλή συγκέντρωση αλάτων ή βαρέων μετάλλων στο θρεπτικό διάλυμα, και οτιδήποτε δηλαδή εγείρει την καταπόνηση. Σε συνέχεια του ομότιτλου άρθρου στο περιοδικό Αγρότης, τεύχος 489, ακολουθεί η συζήτηση με τη δρα Γεωργία Ντάτση, Επίκουρη Καθηγήτρια Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ), σχετικά με τους βιοδιεγέρτες και τις νέες τάσεις στην αγορά λιπασμάτων, καθώς και τη διαχείριση της θρέψης στις βιολογικές καλλιέργειες. Οι παρουσιάσεις των εκπαιδεύσεων βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα του Τμήματος Γεωργίας, στη θεματική ενότητα Διαφωτιστικό Υλικό και Εκδόσεις / Εκπαιδευτικό Υλικό. Βιοδιεγέρτες και νέες τάσεις στην αγορά λιπασμάτων. Διαχείριση της θρέψης στις βιολογικές καλλιέργειες. Συζήτηση με τη δρα Γεωργία Ντάτση, Επίκουρη Καθηγήτρια ΓΠΑ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==