AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 490 53 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ Ασθένεια της ξήρανσης ή θανατικού των εσπεριδοειδών (Citrus blight disease) Η ασθένεια αυτή υπάρχει στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική, την Αυστραλία και τη Νότια Αφρική και θεωρείται αγνώστου αιτιολογίας. Η ασθένεια προσβάλλει κυρίως τα γκρέιπφρουτ και τις πορτοκαλιές, ενώ όσα δέντρα είναι εμβολιασμένα σε C. macrophylla και C. volkameriana έχουν υψηλή ευπάθεια. Αντιθέτως, τα υποκείμενα της κιτρομηλιάς και της πορτοκαλιάς θεωρούνται ανθεκτικά. Τα συμπτώματα αφορούν σε παρακμή, μαρασμό και ξήρανση των φύλλων και των βλαστών, και εμφανίζονται στα δέντρα μετά το 4ο-6ο έτος (Εικόνα 4). Συχνά, τα συμπτώματα προσομοιάζουν σε εκείνα που προκαλεί η τριστέζα και το πρασίνισμα (greening). Η ασθένεια μεταδίδεται με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό. Εικόνα 4: Συμπτώματα που προκαλεί η ασθένεια του θανατικού σε φύλλα και δέντρα. (Πηγή: αριστερά https://gd.eppo.int/taxon/ CSB000/photos, δεξιά https://iocv.ucr.edu/citrus-diseases/ citrus-blight#images). Ιός της λέπρωσης των εσπεριδοειδών (Citrus leprosis virus, CiLV) Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή ασθένεια που προκαλείται από τον ιό της λέπρωσης των εσπεριδοειδών (Citrus leprosis virus, CiLV) του γένους Rhabdovirus και εντοπίζεται στη Νότια και Λατινική Αμερική. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Βραζιλία και θεωρείται ως η πιο σημαντική ιολογική ασθένεια των εσπεριδοειδών της χώρας. Προκαλεί έντονα συμπτώματα στην πορτοκαλιά που αναφέρονται σε καστανόχρωμες ελλειπτικές έως στρογγυλές κηλίδες στα φύλλα, τους βλαστούς και τους καρπούς. Οι κηλίδες περιβάλλονται από χλωρωτική άλω. Περιστασιακά ενδέχεται να παρατηρηθεί και έκκριση κόμμεως από τις κηλίδες (Εικόνα 5). Στα προσβεβλημένα δέντρα παρατηρείται έντονη καρπόπτωση σε περίπου 50% των καρπών. Ο ιός μεταδίδεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό, ενώ στη φύση μεταδίδεται με τα ακάρεα-φορείς Brevipalpus californicus, B. phoenicis, και B. obovatus (Acari: Tenuipalpidae), τα οποία υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις γεωγραφικές ζώνες του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, της Ελλάδας και άλλων χωρών της Μεσογειακής λεκάνης. Εικόνα 5: Προσβολή κλάδου, φύλλου και καρπού εσπεριδοειδών από τον ιό της λέπρωσης. Bακτηριακό έλκος των εσπεριδοειδών Το βακτηριακό έλκος προκαλείται από το βακτήριο Xanthomonas axonopodis p.v. citri και προσβάλλει όλα τα είδη εσπεριδοειδών. Ιδιαίτερα ευπαθή θεωρούνται τα γκρέιπφρουτ και οι λιμεττίες ή λάιμ, ενώ ως μέτριας ευπάθειας ξενιστές θεωρούνται οι πορτοκαλιές, οι λεμονιές και οι κιτρομηλιές. Το βακτήριο προκαλεί χαρακτηριστικά συμπτώματα στα φύλλα, τους βλαστούς και τους καρπούς των εσπεριδοειδών, που αρχικά παρουσιάζουν μικρές κιτρινωπές κηλίδες που περιβάλλονται από άλω, ανυψώνονται, αποκτούν καστανό χρωματισμό και τελικά εξελίσσονται σε νεκρωτικές (Εικόνα 6). Εισέρχεται στους ξενιστές του από πληγές, ενώ στη διάδοσή του συμβάλλει και η προσβολή από το έντομο του φυλλοκνίστη, που ορύσσει στοές και δημιουργεί εισόδους για το παθογόνο. Η μετάδοσή του μπορεί να γίνει με μηχανικά μέσα και μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό. Εικόνα 6: Καστανόχρωμες κηλίδες και έλκη που προκαλούνται από το βακτήριο Xanthomonas axonopodis citri. Αντιμετώπιση των νέων ασθενειών Οι ασθένειες αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με χημικά ή άλλα μέσα. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τον περιορισμό τους είναι η λήψη προληπτικών μέτρων και η αποφυγή της μόλυνσης. Αυτό προϋποθέτει τη χρήση υγιούς και ελεγμένου πολλαπλασιαστικού υλικού (δενδρυλλίων, εμβολίων, υποκειμένων, μοσχευμάτων, σπόρων κ.λπ.). Εξάλλου, η διάδοση και η χρησιμοποίηση φυτικού υλικού απαλλαγμένου από φυτοπαθογόνα αποτελεί τη θεμελιώδη πρακτική και τη βάση για την αντιμετώπιση όλων των φυτικών ασθενειών. Προς αυτή την κατεύθυνση, το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, μέσα από τα ερευνητικά του προγράμματα, διατηρεί σε ειδικά διαμορφωμένα δικτυοκήπια καθαρό πολλαπλασιαστικό υλικό με σκοπό τη διαφύλαξη των παραδοσιακών και εισαγόμενων ποικιλιών στην περίπτωση εισόδου στην Κύπρο επιβλαβών παθογόνων.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==