16 AΓΡΟΤΗΣ 2024 / TEΥΧΟΣ 490 ΓΕΩΡΓIΑ Βέλτιστες πρακτικές άρδευσης φυλλοβόλων Στις ορεινές περιοχές της Κύπρου και ειδικότερα στις κοινότητες της ορεινής Λεμεσού και Μαραθάσας, μια περιοχή όπου παραδοσιακά καλλιεργείται με μηλοειδή και πυρηνόκαρπα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες παρατηρείται συχνά έλλειψη νερού. Αυτό οδήγησε τα αρδευτικά τμήματα των αναφερόμενων κοινοτήτων να μην παρέχουν νερό σε σταθερή βάση αλλά μόνο σε προκαθορισμένες μέρες, μια φορά την βδομάδα. Με την πρακτική αυτή, οι γεωργοί αρδεύουν τις καλλιέργειές τους όποτε το νερό είναι διαθέσιμο, με αποτέλεσμα την υπεράρδευση, τη σπατάλη νερού, καθώς και ξηράνσεις δέντρων λόγω δημιουργίας ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη εδαφογενών παθογόνων. Σύμφωνα με έρευνες, ο γεωργικός τομέας είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού σε σχέση με την ύδρευση και τη βιομηχανία, τόσο σε παγκόσμιο (70%) όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στις μεσογειακές χώρες χρησιμοποιείται πάνω από το 80% του διαθέσιμου νερού στον γεωργικό τομέα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (Γράφημα 1) η εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση νερού από κυβερνητικά υδατικά έργα στην Κύπρο ανέρχεται σε 270 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, από τα οποία το 59,1% αντιστοιχεί στον γεωργικό τομέα, το 29,6% καλύπτει τις ανάγκες ύδρευσης και το υπόλοιπο 11,3% τις ανάγκες των τομέων βιομηχανίας (3,0%), τουρισμού (4,9%) και κτηνοτροφίας (3,3%), αντίστοιχα. Επομένως, η ορθή χρήση και σωστή αξιοποίηση του προσφερόμενου νερού είναι επιτακτική ανάγκη τόσο για τη μείωση της σπατάλης όσο και για την καλή κατάσταση των καλλιεργειών. Γράφημα 1: Ετήσια κατανάλωση νερού από κυβερνητικά υδατικά έργα (Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων - 2019). Στο νησί μας, το ξηροθερμικό κλίμα και η ανομοιόμορφη κατανομή της βροχόπτωσης, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή εποχικότητα, δημιουργούν σημαντικές απαιτήσεις συμπληρωματικής άρδευσης των καλλιεργειών. Οι πατροπαράδοτοι τρόποι ποτίσματος, που περιλαμβάνουν την κατάκλιση, τα αυλάκια και τις λεκάνες, σχεδόν έχουν εκλείψει και αντικαταστάθηκαν με τα βελτιωμένα συστήματα άρδευσης, που κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η μεγάλη εξοικονόμηση νερού. Ο σωστός τρόπος άρδευσης είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για την αποδοτικότερη χρήση του νερού όσο και για την αύξηση της παραγωγικότητας, καθώς και της καλής υγείας των καλλιεργειών. Θα πρέπει όμως να γίνει κατανοητό ότι η ακανόνιστη άρδευση με παροχή μεγάλων ποσοτήτων νερού, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ο τύπος του εδάφους και οι υδατικές ανάγκες της φυτείας, δεν αυξάνει την παραγωγή, αλλά αντιθέτως μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα φυτά, όπως για παράδειγμα σηψιρριζίες, ασθένειες λαιμού κ.λπ., που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής ή και την ξήρανση των φυτών. δρ Μαργαρίτα Χατζηπιερή Λειτουργός Γεωργίας Ευαγγελία Θρασυβούλου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Οι βέλτιστες πρακτικές άρδευσης φυλλοβόλων περιλαμβάνουν υπολογισμό των αρδευτικών αναγκών της καλλιέργειας, εγκατάσταση σύγχρονων βελτιωμένων συστημάτων άρδευσης, π.χ. σταγόνες, μικροεκτοξευτήρες, χρήση βοηθητικών της άρδευσης οργάνων, π.χ. αισθητήρες εδαφικής υγρασίας, αυτόματοι ογκομετρικοί υδρομετρητές, τακτική συντήρηση αρδευτικού συστήματος, καθορισμό των κρίσιμων σταδίων άρδευσης και εφαρμογή ωραρίου άρδευσης. Τα βελτιωμένα συστήματα άρδευσης έχουν καθιερωθεί ως τα πιο αποδοτικά και τα πιο εύκολα στη χρήση του νερού με παράλληλα οικονομικά οφέλη για τον χρήστη (Εικόνα 1). Τα συστήματα αυτά αποτελούνται από δίκτυα κλειστών αγωγών διαφόρου διαμετρήματος πάνω στα οποία εφαρμόζονται εξαρτήματα για τον έλεγχο και τη διάθεση του νερού στην υπό άρδευση καλλιέργεια. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα των βελτιωμένων συστημάτων άρδευσης είναι το γεγονός ότι αυτά επιδέχονται αυτοματισμού, με επακόλουθο την εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος για τον γεωργό. Στις περιπτώσεις αυτές, ο γεωργός μπορεί εύκολα να εφαρμόσει ωράριο άρδευσης, ορίζοντας τη συχνότητα και διάρκεια αυτής, προσαρμόζοντάς το στην καλλιέργειά του. Στην αντίθετη περίπτωση όπου οι διαθέσιμες ποσότητες νερού είναι περιορισμένες, λόγω π.χ. ανομβρίας, τότε δίδεται στοχευμένη άρδευση στα κρίσιμα στάδια κάθε καλλιέργειας, έτσι ώστε αυτή να συμπληρώσει τον βιολογικό της κύκλο. Εικόνα 1: Σωστή άρδευση μονόκλωνης καλλιέργειας ροδακινιάς με σταγόνες σταθερής παροχής. Οι ετήσιες απαιτήσεις σε νερό για ένα δεκάριο φυλλοβόλων οπωροφόρων δέντρων ανέρχονται στους 852 τόνους περίπου στις πεδινές και 710 τόνους στις ορεινές περιοχές
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==