69 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 489 ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΠ / ΠΓΕ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ «Κολοκάσι Σωτήρας /Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας» Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) Μαρία Καπότη Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Η ονομασία ενός γεωργικού προϊόντος ή τρόφιμου μπορεί να καταχωρισθεί ως Γεωγραφική Ένδειξη (ΓΕ) δηλαδή ως «Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ)» ή «Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ)», στο σχετικό Μητρώο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον υπάρχει ουσιαστικός και συγκεκριμένος δεσμός με τον τόπο όπου αυτό παράγεται ή παρασκευάζεται. Ο στόχος της πολιτικής ποιότητας της Ένωσης είναι διττός: Η καταχώριση από τη μία στοχεύει στην προστασία προϊόντων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία οφείλονται στη γεωγραφική τους προέλευση ή/και στην παραδοσιακή τεχνογνωσία παραγωγής τους. Από την άλλη, η προώθηση των προϊόντων αυτών, εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, καθίσταται ευκολότερη. «Κολοκάσι Σωτήρας» Kολοκάσι Σωτήρας/Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας-ΠΟΠ Τα τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του «Κολοκασιού Σωτήρας» είναι (α) το στενόμακρο, κυλινδρικό σχήμα της μάππας, (β) η ομοιόμορφη επιφάνεια του κορμού με πολύ μικρά έως καθόλου εξογκώματα και (γ) το άσπρισμα της επιδερμίδας. Το κυλινδρικό σχήμα οφείλεται σε ένα συνδυασμό καλλιεργητικών πρακτικών και εδαφοκλιματικών συνθηκών. Το «άσπρισμα» αναφέρεται στην απομάκρυνση του χώματος και μέρους του περιδέρματος από τον κορμό. Πραγματοποιείται με την εργασία ξυσίματος του κορμού με μαχαίρι και έχει ως συνεπακόλουθο την αποτύπωση χαραγμάτων στην επιφάνεια της επιδερμίδας. «Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας» Αντίστοιχα χαρακτηριστικά παρουσιάζονται και στο «Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας». Το σχήμα είναι κατά κύριο λόγο πιο λεπτό και μακρύ, με ελαφρύ κύρτωμα. Το προϊόν ξεχωρίζει και από το χαρακτηριστικό άσπρισμα. Χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν την ιδιαιτερότητα του προϊόντος Η ιδιαιτερότητα του προϊόντος προκύπτει ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων. Οι φυσικοί παράγοντες περιλαμβάνουν το κοκκινόχωμα και το χαρακτηριστικό μικροκλίμα στην περιοχή καλλιέργειας. Αντίστοιχα, οι ανθρωπογενείς παράγοντες περιλαμβάνουν τις ιδιαίτερες καλλιεργητικές και μετασυλλεκτικές πρακτικές που ακολουθούν οι παραγωγοί όπως (α) την επιλογή του κατάλληλου πολλαπλασιαστικού υλικού, (β) την πρακτική του παραχώματος, (γ) το ξύσιμο και (δ) τη σταδιακή συγκομιδή των ώριμων κορμών. Πρωτεύοντας όμως παράγοντας για την ιδιαιτερότητα του προϊόντος είναι η εμπειρογνωμοσύνη των παραγωγών της οριοθετημένης περιοχής. Το Κολοκάσι Σωτήρας/Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας είναι το πρώτο κυπριακό προϊόν που έχει καταχωρισθεί στο ευρωπαϊκό μητρώο ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (PDO-CY-01309). Η καταχώριση έγινε στις 3 Αυγούστου 2016. Περιγραφή του προϊόντος Το κολοκάσι είναι ένα φυτό που ταξινομικά ανήκει στην οικογένεια Araceae (μονοκοτυλήδονα φυτά) και στο γένος Colocasia. Το γένος περιλαμβάνει το είδος Colocasia esculenta, το οποίο απαντάται σε πολλά μέρη του κόσμου, περιλαμβανομένης και της Κύπρου. Το κολοκάσι καλλιεργείται στην Κύπρο για τους εδώδιμους κορμούς του, δηλαδή τις «μάππες» και τις «πούλλες», που είναι πλούσιες σε άμυλο, πρωτεΐνες και βιταμίνες. Τόσο οι «μάππες» όσο και οι «πούλλες» αναπτύσσονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Η λέξη «μάππα» αναφέρεται στον κεντρικό κορμό, ο οποίος βρίσκεται αμέσως κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και προσδιορίζεται ονομαστικά ως «Κολοκάσι Σωτήρας». Η λέξη «πούλλα» αναφέρεται σε κορμίδια τα οποία αποτελούν τους δευτερεύοντες ή θυγατρικούς κορμούς, οι οποίοι αναπτύσσονται προς τα πλάγια και προσδιορίζεται ονομαστικά ως «Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας». Ιστορία Η παλαιότερη αναφορά στο κολοκάσι της Κύπρου φαίνεται να ανάγεται στο 1191. Σύμφωνα με την αναφορά, κολοκάσι σερβιρίστηκε σε δείπνο για τον εορτασμό του γάμου του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου με τη Βερεγγάρια στο Κάστρο Λεμεσού (Jeffery, 1926). Στο κολοκάσι προσδίδεται από τους παραγωγούς ο χαρακτηρισμός «κουκουμάς», λόγω της δυνατότητας να διατηρείται στο έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα και να συγκομίζεται όποτε ο παραγωγός το θελήσει. Είναι αξιοσημείωτο ότι μερικές ιστορικές αναφορές καθορίζουν ως τη σημαντικότερη περιοχή καλλιέργειας του κολοκασιού τα κατεχόμενα χωριά της Λαπήθου, του Αγίου Ανδρονίκου και της ευρύτερης χερσονήσου της Καρπασίας. Άλλες αναφορές διευρύνουν τις περιοχές καλλιέργειας σε σχεδόν ολόκληρη την Κύπρο. Σήμερα, το κολοκάσι καλλιεργείται κυρίως στην επαρχία Αμμοχώστου και ιδιαίτερα στον Δήμο Σωτήρας, αλλά και στα χωριά Αυγόρου, Φρέναρος και Λιοπέτρι. Σε μικρότερη έκταση καλλιεργείται, επίσης, και στην Πάφο.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0