Το Κυπριακό Πρόβλημα | Mία σύντομη εισαγωγή 32 και δυσλειτουργικές συνταγματικές ρυθμίσεις. Το ίδιο το Σύνταγμα τόνιζε τις διαφορές μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αποδυναμώνοντας έτσι τις τάσεις για ενοποίηση και ενθαρρύνοντας διχαστικές συμπεριφορές μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Οι συμφωνίες προέβλεπαν πολύπλοκες διευθετήσεις κατανομής εξουσιών μεταξύ των δύο κοινοτήτων (της πλειοψηφικής ελληνοκυπριακής κοινότητας του 82% του πληθυσμού και της μειοψηφικής τουρκοκυπριακής κοινότητας του 18% του πληθυσμού) και παραχωρούσαν ασυνήθιστες εξουσίες αρνησικυρίας στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Στις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο) παραχωρήθηκαν ασαφώς προσδιορισμένα δικαιώματα επέμβασης στις υποθέσεις της Κύπρου υπό ορισμένες συνθήκες. Επιπλέον, το Ηνωμένο Βασίλειο διατήρησε «περιοχές κυρίαρχων βάσεων» που καταλάμβαναν το 2,7% του εδάφους του νησιού, καθώς και σημαντικές εγκαταστάσεις συλλογής πληροφοριών, ενώ η Ελλάδα και η Τουρκία θα διατηρούσαν μικρές στρατιωτικές δυνάμεις (θα αριθμούσαν 950 και 650 στρατιώτες αντίστοιχα) στο νησί. Η διχαστική φύση του Συντάγματος και η ακαμψία των βασικών του άρθρων κατέστησαν δύσκολη τη λειτουργία μίας δημοκρατικής κυβέρνησης και προκάλεσαν ολοένα και περισσότερη ένταση μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Το Σύνταγμα σύντομα αποδείχθηκε μη λειτουργικό. Έως το 1963, μία σειρά αδιεξόδων που αφορούσαν στον προϋπολογισμό, τη φορολογία, τους δήμους και άλλα θέματα οδήγησαν σε συνταγματική κρίση που απειλούσε να παραλύσει τη λειτουργία της κυβέρνησης και του κράτους4.* Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θεώρησε αναγκαίο να προτείνει στις 30 Νοεμβρίου κάποιες συνταγματικές τροποποιήσεις προς συζήτηση, η οποίες είχαν σκοπό να «άρουν τα εμπόδια για την ομαλή λειτουργία και την ανάπτυξη του κράτους». Ωστόσο, η κυβέρνηση της Τουρκίας, απέρριψε κατηγορηματικά τις προτεινόμενες συνταγματικές τροποποιήσεις. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία τη μιμήθηκε και κατόπιν ευθυγραμμίστηκε με τη μακροπρόθεσμη πολιτική της Τουρκίας για διχοτόμηση του νησιού. Ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος ήταν Τουρκοκύπριος, δήλωσε στις 30 Δεκεμβρίου, 1963 ότι το κυπριακό σύνταγμα ήταν νεκρό και ότι δεν υπήρχε πιθανότητα οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι να ζουν και να εργάζονται μαζί. «Πες τε το διχοτόμηση αν σας αρέσει», είπε στα ξένα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η ατμόσφαιρα στην Κύπρο κατέστη τεταμένη και ρευστή. Οι σχέσεις των δύο κοινοτήτων επιδεινώθηκαν καθώς μία σειρά από γεγονότα μετατράπηκαν σε κρίση τύπου «χιονοστιβάδας», η οποία επεκτάθηκε πέρα από τα σύνορα της Κύπρου. Μεμονωμένα ήσσονος σημασίας γεγονότα κλιμακώθηκαν σε διακοινοτικές συγκρούσεις. Τουρκοκύπριοι από όλο το νησί, υπό την πίεση της ηγεσίας τους, άρχισαν να συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες 4 Βλέπε Stanley Kyriakides, Cyprus: Constitutionalism and Crisis Government (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1968).
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0