Το Κυπριακό Πρόβλημα | Mία σύντομη εισαγωγή 17 Ασφαλείας, ο Γενικός Γραμματέας ανέλαβε την εξουσία του διαιτητή ως προϋπόθεση για τον νέο κύκλο συνομιλιών. Αποδεχόμενοι τη φόρμουλα αυτή, οι ελληνοκύπριοι υπέθεσαν ότι η Γραμματεία θα διατηρούσε την αντικειμενικότητα και τη δέσμευσή της στις θεμελιώδεις αρχές του ΟΗΕ. Αποδείχθηκε ότι είχαν άδικο. Μέχρι την έναρξη των συνομιλιών στην Ελβετία αργότερα τον Μάρτιο του 2004, η Γραμματεία άρχισε να μεροληπτεί, προωθώντας τις πλείστες εκ των θέσεων της Τουρκίας επί του Κυπριακού. Η αλλαγή του ρόλου του Γενικού Γραμματέα, σε συνδυασμό με εξαιρετικά αυστηρές προθεσμίες διαπραγμάτευσης και την αδιαλλαξία της Τουρκίας, συνέβαλαν στην απουσία σοβαρών διαπραγματεύσεων τόσο στη Λευκωσία όσο και μεταγενέστερα στο Μπούργκενστοκ της Ελβετίας. Για να εξασφαλιστεί η συγκατάθεση της Τουρκίας, όλες σχεδόν οι απαιτήσεις της ενσωματώθηκαν αυθαιρέτως σε δύο σχέδια (Annan IV και V), τα οποία παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας. Το Σχέδιο Annan V παρουσιάστηκε στις δύο πλευρές στις 31 Μαρτίου, 2004. Η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα Ηνωμένα Έθνη συμφώνησαν να δεχτούν την παρουσία της ΕΕ στις συνομιλίες, μόνο υπό την ιδιότητα του παρατηρητή, ενώ η ΕΕ δεσμεύτηκε να δεχτεί τις αποκλείσεις από το ευρωπαϊκό δίκαιο, οι οποίες περιέχονταν στο Σχέδιο Annan V. Το σχέδιο του Γενικού Γραμματέα ήταν ένα συνολικό έγγραφο 10.000 περίπου σελίδων. Το πολύπλοκο αυτό νομικό κείμενο δεν ήταν διαθέσιμο ολόκληρο στον ιστότοπο του ΟΗΕ παρά μόνο κάποιες ώρες πριν από το δημοψήφισμα. Οι Κύπριοι κλήθηκαν να ψηφίσουν επί του εγγράφου στις 24 Απριλίου, 2004, λίγες ημέρες μόνο πριν από την προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ, την 1η Μαΐου. Τα δημοψηφίσματα της 24ης Απριλίου, 2004 – η ετυμηγορία του λαού2 Έπειτα από μία έντονη δημόσια συζήτηση, οι Ελληνοκύπριοι ψηφοφόροι απέρριψαν συντριπτικά το Σχέδιο Annan V, σε ποσοστό 75,8% έναντι 24,2%. Αντιθέτως, το 64,9% των Τουρκοκυπρίων ενέκρινε το σχέδιο. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι έποικοι από την Τουρκία, οι οποίοι δεν είχαν νόμιμο δικαίωμα ψήφου, τους επιτράπηκε να ψηφίσουν. Το ελληνοκυπριακό «Όχι» δεν ήταν μία αρνητική ψήφος κατά της επανένωσης ή της συμφιλίωσης. Ήταν η απόρριψη μίας διαδικασίας που οδήγησε σε ένα μονόπλευρο σχέδιο που θεωρήθηκε επιβλαβές για τα νόμιμα δικαιώματα της ελληνοκυπριακής κοινότητας και την επιβίωση του ίδιου του κυπριακού κράτους. Ήταν η απόρριψη ενός προβληματικού σχεδίου που δεν προέβλεπε τη γνήσια επανένωση της Κύπρου, των θεσμών της, του λαού της και της οικονομίας της. Ήταν μία αρνητική ψήφος των Ελληνοκυπρίων, ανεξαρτήτως ηλικίας, πολιτικού κόμματος και φύλου. 2 Βλέπε Claire Palley, An International Relations Debacle: The UN Secretary-General’s Mission of Good Offices in Cyprus 1999–2004(Oxford and Portland, Oregon: Hart Publishing, 2005).
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0