49 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Εικόνα 1: Χάρτης ορεινών χωριών της Επαρχίας Πάφου που παρουσιάζει προτεινόμενα μέτρα για παρεμπόδιση εκδήλωσης πυρκαγιών. Μελέτη διαχείρισης της βλάστησης με στόχο την πυροπροστασία Κυριάκος Πυθαρίδης Δασικός Λειτουργός Τμήμα Δασών Οι δασικές πυρκαγιές ως απειλή, εντάσσονται στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών και αποτελούν ένα μεγάλο και δύσκολο πρόβλημα που συνιστά και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως θέμα ασφάλειας. Μπορεί να προκαλέσουν απώλειες ανθρώπινων ζωών και τραυματισμούς, άμεσες και έμμεσες οικονομικές ζημιές στον πρωτογενή τομέα, σε διάφορες δημόσιες ή ιδιωτικές υποδομές και εγκαταστάσεις, στη δασική αναψυχή και τον τουρισμό, καθώς και διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας των φυσικών οικοσυστημάτων και απώλεια βιοποικιλότητας. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά μιας δασικής πυρκαγιάς και ως εκ τούτου την εξάπλωση της, είναι τα μετεωρολογικά δεδομένα, τα τοπογραφικά δεδομένα και η καύσιμη ύλη. Ο μοναδικός παράγοντας τον οποίο οι αρμόδιες αρχές μπορούν να διαχειριστούν και ως εκ τούτου να μειώσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις από μια ενδεχόμενη πυρκαγιά είναι η καύσιμη ύλη, δηλαδή, η νεκρή ή ζωντανή βιομάζα (βλάστηση). Το πρόβλημα εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών στην περιοχή της Μεσογείου τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί και αναμένεται ότι θα εντείνεται συνεχώς, όχι μόνο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, αλλά και λόγω της εγκατάλειψης της υπαίθρου. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση της Κύπρου, όπου η εγκατάλειψη της υπαίθρου οδήγησε τις τελευταίες δεκαετίες σε συσσώρευση μεγάλου όγκου καύσιμης ύλης, κυρίως σε περιοχές ορεινών και ημιορεινών παραδασόβιων κοινοτήτων. Στις περιοχές αυτές, δυνητικά μπορούν να εκδηλωθούν και να εξελιχθούν μεγάλες πυρκαγιές (Εικόνα 1). Άλλοτε παραγωγικές εκτάσεις που χρησιμοποιούνταν για γεωργικούς σκοπούς και αποτελούσαν φυσικά εμπόδια για την επέκταση της πυρκαγιάς έχουν ελαχιστοποιηθεί. Παράλληλα, έχουν δασωθεί και αποτελούν ένα από τα δυσκολότερα περιβάλλοντα για καταπολέμηση πυρκαγιών. Ποσότητα βιομάζας, κυρίως λεπτών διαστάσεων που χρησιμοποιείτο παλαιότερα για τις ανάγκες θέρμανσης και παρασκευής φαγητού των κατοίκων παραμένει και συσσωρεύεται στα δάση και σε εγκαταλελειμμένα αγροτεμάχια. Χόρτα και λεπτά κλαδιά, που καταναλώνονταν άμεσα ή συγκομίζονταν για τις ανάγκες διατροφής αιγοπροβάτων, παραμένουν επίσης στη φύση. Επιπρόσθετα, μονοπάτια διέλευσης ζώων και ανθρώπων στην ύπαιθρο έχουν κλείσει, κυρίως ως αποτέλεσμα της ενσταβλισμένης κτηνοτροφίας και της αλλαγής της χρήσης γης, καθώς και λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0