17 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΓΕΩΡΓIΑ Η καλλιέργεια της ροδιάς Γιώργος Aριστείδου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας H ροδιά, ένα από τα παλαιότερα γνωστά οπωροφόρα δέντρα, καλλιεργείται από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο καρπός της είχε σημαντική θέση στη διατροφή των ανθρώπων, αλλά και τη φαρμακευτική. Κατάγεται από το Ιράν και τα Ιμαλάια στη βόρεια Ινδία (3500-2000 π.Χ.). Ανήκει στην οικογένεια Punicaceae, στο γένος Punica και το είδος Punica granatum. Η επιστημονική ονομασία του ροδιού προήλθε από τη λατινική λέξη pomum που σημαίνει μήλο και granatus που σημαίνει «με σπόρους». Η ελληνική μυθολογία το συνδέει με τη γονιμότητα, την ευημερία και την ευκαρπία. Η ροδιά είναι δενδρώδης φυλλοβόλος θάμνος με πολύ γρήγορη ανάπτυξη αλλά με μικρή βλάστηση. Το ύψος του φυτού μπορεί να φτάσει τα 5-8 μέτρα. Ο κορμός καλύπτεται από έναν κοκκινωπό φλοιό, ο οποίος αργότερα γίνεται γκρίζος. Τα νεαρά φύλλα έχουν χρώμα κοκκινωπό το οποίο γίνεται πράσινο καθώς αυτά ωριμάζουν. Τα ώριμα φύλλα είναι γυαλιστερά, δερματώδη, έλλοβα, επιμήκη - στρογγυλοειδή με κοντό μίσχο. Τα άνθη μπορεί να είναι μονήρη, διπλά ή σε ταξιανθίες μέχρι 5 μαζί. Προέρχονται από απλούς ανθοφόρους οφθαλμούς, που βρίσκονται συνήθως στα πλάγια των βλαστών του προηγούμενου έτους και από μικτούς οφθαλμούς, οι οποίοι αρχικά σχηματίζουν βλαστό στην άκρη του οποίου φέρονται 1-5 άνθη. Η ροδιά έχει τρία είδη ανθέων: τα αρσενικά, τα ερμαφρόδιτα και έναν ενδιάμεσο τύπο. Τα αρσενικά άνθη είναι μικρότερου μεγέθους, κωνικά στη βάση τους με βραχείς στύλους, έχουν ατροφικές ωοθήκες και είναι άγονα. Τα ερμαφρόδιτα (τέλεια) είναι μεγάλου μεγέθους, κυλινδρικά στη βάση τους, έχουν κανονική ωοθήκη και μπορούν να γονιμοποιηθούν και να δώσουν καρπό. Ο ενδιάμεσος τύπος ανθέων έχει μικρότερο ποσοστό καρπόδεσης σε σύγκριση με τα ερμαφρόδιτα. Το ποσοστό των ερμαφρόδιτων ανθέων, σε σχέση με τα αρσενικά, καθορίζει το μέγεθος της παραγωγής και μπορεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ποικιλιών. Ο καρπός αναπτύσσεται από την ωοθήκη και είναι μια σαρκώδης ράγα. Το χρώμα του φλοιού του καρπού ποικίλλει από πράσινο-λευκό-κίτρινο, λευκό-κίτρινο με ροζ ή κόκκινο επίχρωμα, ολοκληρωτικά ερυθρό έως βιολετί, ανάλογα με την ποικιλία και το στάδιο ωρίμασης. Έχει βάρος μεταξύ 150 και 800 γραμμαρίων, διάμετρο 7-12 εκατοστά και σχήμα σφαιρικό με υπερυψωμένο κάλυκα (κορώνα). Εξωτερικά φέρει τον φλοιό, το πάχος του οποίου ποικίλλει ανάλογα με την ποικιλία. Το εδώδιμο τμήμα του καρπού είναι οι σπόροι. Ο κάθε σπόρος αποτελείται από έναν ασκό γεμάτο με χυμό χρώματος λευκού-ροζ, έως έντονου ερυθρού, ανάλογα με την ποικιλία, που περιβάλλεται από λεπτή μεμβράνη. Στο εσωτερικό του ασκού υπάρχει ένα σπέρμα που μπορεί να είναι σκληρό, ημίσκληρο ή μαλακό και μικρό ή μεγάλο ανάλογα με την ποικιλία. Κάθε ρόδι περιέχει 300 - 600 σπόρους, ανάλογα με το μέγεθος του καρπού. Καρποφορία Η ροδιά αρχίζει να καρποφορεί από τον 3ο-4ο χρόνο, η μέγιστη παραγωγή επιτυγχάνεται στον 7ο χρόνο και η παραγωγική ζωή της διαρκεί 40-50 χρόνια. Οι καρποί σχηματίζονται στην κορυφή των ετήσιων κλάδων και σε βραχείς βλαστούς που βρίσκονται σε κλάδους 2-3 ετών στην εξωτερική πλευρά της κόμης. Οι μεγαλύτεροι καρποί παράγονται από τα πρώιμα άνθη, πιθανόν γιατί ευνοούνται από τις καιρικές συνθήκες. Οι καρποί συνήθως ωριμάζουν κατά τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο. Οι ποικιλίες της ροδιάς είναι αυτογόνιμες και δεν υπάρχει πρόβλημα επικονίασης. Ωστόσο, φαίνεται ότι η σταυρογονιμοποίηση δίνει μεγαλύτερα ποσοστά καρπόδεσης και μεγαλύτερο μέγεθος καρπού. Για τον λόγο αυτό, συστήνεται όπως στον οπωρώνα υπάρχουν δυο διαφορετικές ποικιλίες και τοποθετούνται κυψέλες κατά την ανθοφορία. Πολλαπλασιασμός Η ροδιά πολλαπλασιάζεται εύκολα με ξυλοποιημένα μοσχεύματα τον χειμώνα, με φυλλοφόρα καλοκαιρινά μοσχεύματα και παραφυάδες. Τα μοσχεύματα είναι καλύτερα να προέρχονται από δέντρα που παράγουν πολλά καρποφόρα άνθη, από βλαστούς 1-2 χρονών και να κόβονται σε μήκος 15-20 εκατοστών. Για την εγκατάσταση εμπορικής φυτείας είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται έρριζα μοσχεύματα. Σχεδιασμός και εγκατάσταση οπωρώνα Οι αποστάσεις φύτευσης και το σχήμα διαμόρφωσης της κόμης πρέπει να εξασφαλίζουν τον καλό φωτισμό και αερισμό μεταξύ και εντός της κόμης των δέντρων, τη μέγιστη απόδοση /δεκάριο και την καλή ποιότητα καρπών. Σε συστηματική φυτεία ροδιάς τα φυτά φυτεύονται σε απόσταση 2-3 μέτρων πάνω στη γραμμή φύτευσης και 4-5 μέτρων μεταξύ των γραμμών. Οι πολύ πυκνές φυτεύσεις επιδρούν αρνητικά στον χρωματισμό του καρπού λόγω σκίασης, ενώ οι πολύ αραιές φυτεύσεις μειώνουν την απόδοση ανά δεκάριο.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0