16 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΓΕΩΡΓIΑ Τέλος, μια ακόμη μέθοδος που φαίνεται να κερδίζει έδαφος στο εξωτερικό είναι ο συνδυασμός χρήσης μικροκυμάτων με την παραδοσιακή απόσταξη. Η αρχή της μεθόδου προβλέπει να γίνεται πρώτα χρήση των μικροκυμάτων στην ξηρή μάζα σε μικρές δόσεις ακτινοβολίας ώστε να επιταχυνθεί η επίτευξη της θερμοκρασίας των 100οC που είναι αναγκαία για την απόσταξη. Το παραγόμενο απόσταγμα φαίνεται να έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση σε αιθέρια έλαια. Η απόσταξη γίνεται σε συντομότερο χρονικό διάστημα που συνεπάγεται μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας. Κατά τη διαδικασία της απόσταξης, η απόδοση και η σύσταση των αιθέριων ελαίων που λαμβάνεται ποικίλλει, ανάλογα με τους χειρισμούς της απόσταξης σε κάποιο βαθμό αλλά κυρίως από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες και τους χειρισμούς ή καλλιεργητικές φροντίδες που έχει λάβει η καλλιέργεια. Η σύσταση των αιθέριων ελαίων και λιγότερο η απόδοση είναι πρωτεύουσας σημασίας για τη φαρμακοβιομηχανία, όπου απαιτούνται σταθερές συστάσεις για την περαιτέρω επεξεργασία και αξιοποίηση του προϊόντος. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση και τη σύσταση αιθέριων ελαίων όπως καταγράφονται στη βιβλιογραφία είναι γενετικοί, όπως το είδος, ο οικότυπος, ο χημειότυπος, η πυκνότητα φύτευσης, η προέλευση του φυτού, το τμήμα του φυτού που χρησιμοποιείται, το στάδιο της ανάπτυξης ή της εποχικής δειγματοληψίας, η φυσιολογία ολόκληρου του φυτού. Οι εξωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη σύσταση είναι, επιγραμματικά, οι εδαφοκλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην καλλιέργεια, που συμπεριλαμβάνουν τη θερμοκρασία, τη σχετική υγρασία, την έκθεση στο φως και σε ανέμους, τις ιδιότητες του εδάφους, και την ίδια την τοποθεσία, η περίοδος σποράς/ φύτευσης, η πρακτική θρέψης της καλλιέργειας, οι τεχνικές καλλιέργειας, η περίοδος θερισμού της καλλιέργειας και οι μετασυλλεκτικοί χειρισμοί. Λαμβάνοντας τα παραπάνω υπόψη ο παραγωγός μπορεί να ρυθμίσει τους παράγοντες που είναι υπό τον έλεγχό του ώστε να πετύχει σταθερή σύσταση του παραγόμενου αιθέριου ελαίου ιδίως στην περίπτωση που είναι συμβαλλόμενος με κάποια εταιρεία. Γενικά, κατά τη συνεργασία με εταιρείες που αξιοποιούν αιθέρια έλαια, η παροχή σε αυτές αιθέριων ελαίων μεταβλητής σύστασης δεν είναι επιθυμητή γιατί δημιουργεί τεχνικές δυσκολίες στην παραγωγή του τελικού προϊόντος αλλά και στην ποιότητα. Άλλη εξίσου σημαντική διαδικασία επεξεργασίας των αρωματικών φυτών είναι η αποξήρανση. Η αποξήρανση είναι η διαδικασία κατά την οποία απομακρύνεται η υγρασία από τη φυτική μάζα σε σύντομο χρονικό διάστημα σε κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και φωτισμού. Η αποξήρανση γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Παραδοσιακά η αποξήρανση γινόταν στον ήλιο. Η πρακτική αυτή δεν συστήνεται για μεγάλης κλίμακας παραγωγές, καθώς δεν υπάρχει έλεγχος των τριών προαναφερόμενων συνθηκών περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα την απώλεια αιθέριων ελαίων από τη φυτομάζα. Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο αποξήρανσης στον ήλιο, ο χώρος αποξήρανσης πρέπει να είναι σκοτεινός, ώστε να αποφευχθεί η αλλοίωση του χρώματος, συνήθως κιτρίνισμα, του προϊόντος. Επίσης η θερμοκρασία δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 50οC γιατί σε θερμοκρασίες που υπερβαίνουν αυτό το όριο υπάρχει απώλεια των αιθέριων ελαίων διαμέσου της εξάτμισης. Τέλος η εγκατάσταση πρέπει να είναι καλά αεριζόμενη, με καλή κυκλοφορία αέρα ώστε να επιτευχθεί η αποξήρανση σε σύντομο χρονικό διάστημα, να διατηρηθεί το επιθυμητό πράσινο χρώμα και να αποφευχθεί το μαύρισμα του τελικού προϊόντος. Η αποξήρανση θεωρείται ότι έχει ολοκληρωθεί όταν το ποσοστό υγρασίας κατά βάρος έχει φτάσει στο 10-13%. Μακροσκοπικά γίνεται έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί ότι τα φυτά είναι άκαμπτα, εύθρυπτα και εύθραυστα. Ακολουθεί η διαδικασία επεξεργασίας τεσσάρων σταδίων που σκοπό έχει να καθαρίσει το προϊόν από τις προσμίξεις αλλά και να το κάνει πιο εύχρηστο και κατάλληλο για χρήση από τον καταναλωτή. Η πρώτη φάση είναι ο διαχωρισμός των φύλλων και των ανθέων από τα στελέχη. Η δεύτερη φάση είναι το κοσκίνισμα όπου απομακρύνονται η σκόνη και τα μικροτεμαχισμένα στελέχη που δεν είναι εμπορεύσιμα από τα φύλλα και τα άνθη. Η τρίτη φάση είναι η ταξινόμηση κατά μέγεθος και η τέταρτη ο θρυμματισμός του προϊόντος, όπου αυτό απαιτείται, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της ρίγανης. Για τον παραπάνω διαχωρισμό συνήθως χρησιμοποιούνται μηχανήματα. Μετά την επεξεργασία τα φυτά είτε αποθηκεύονται σε κατάλληλες συνθήκες είτε συσκευάζονται και προωθούνται στην αγορά. Κλείνοντας, θα πρέπει να τονιστεί ότι το Τμήμα Γεωργίας έρχεται αρωγός στους παραγωγούς για τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων αλλά και τη διασφάλιση των καλώς νοούμενων συμφερόντων τους.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0