15 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 488 ΓΕΩΡΓIΑ Τα αρωματικά φυτά είναι μια κατηγορία φυτών, θαμνωδών ως επί το πλείστον, τα οποία χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές αλλά και τις αρωματικές ιδιότητές τους. Σήμερα αξιοποιούνται στην αρωματοποιία, στη βιομηχανία καλλυντικών, στη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και καθημερινά στο μαγείρεμα. Τα αρωματικά φυτά είναι μια κατηγορία καλλιεργούμενων φυτών που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τα κυπριακά δεδομένα επειδή υπάρχει δυνατότητα καλλιέργειας μεγάλης ποικιλίας από αυτά, σε εξαιρετικές κλιματικές συνθήκες, τα οποία αποδίδουν προϊόντα με πολύ καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στο παρόν στάδιο δεν υπάρχει μεγάλη απήχηση στην αγορά του εσωτερικού, παρότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση από βιομηχανίες του εξωτερικού. Οι βασικές μορφές χρήσης των αρωματικών φυτών είναι είτε ως νωπό προϊόν, όπως για παράδειγμα βασιλικός ή δάφνη ή δενδρολίβανο, είτε αποξηραμένα μέρη φυτού για μαγείρεμα ή αφεψήματα, είτε ως αιθέριο έλαιο που προκύπτει συνήθως από απόσταξη. Αρωματικά φυτά, επεξεργασία και διάθεση Ανέστης Πολυμέρου Λειτουργός Γεωργικής Ασφάλισης Τμήμα Γεωργίας Η τελευταία είναι η διαδικασία με την οποία παράγεται η πλειοψηφία των αιθέριων ελαίων που χρησιμοποιεί η φαρμακοβιομηχανία και η μεταποίηση γενικότερα. Ο αρχαιότερος τρόπος αποκόμισης των αιθέριων ελαίων από τα φυτά, ο οποίος χρησιμοποιείται και σήμερα σε ευρεία κλίμακα είναι η απόσταξη σε άμβυκα με προσθήκη νερού σε θερμοκρασία βρασμού. Ο άμβυκας θερμαίνεται συνεχόμενα καθ’ όλη τη διάρκεια της απόσταξης. Η συνήθης διάρκεια μιας απόσταξης είναι 3-4 ώρες. Κατά τη διάρκειά της μαζί με το νερό που εξατμίζεται συμπαρασύρεται και μια ποσότητα αιθέριων ελαίων από την ξηρή μάζα. Το παραγόμενο απόσταγμα είναι ένα υγρό δύο φάσεων, της λιπόφιλης στην οποία βρίσκονται τα αιθέρια έλαια που παραλαμβάνονται με αναρρόφηση και της υδρόφιλης. Η υδρόφιλη φάση συνήθως πετιέται μετά την ολοκλήρωση της απόσταξης. Έρευνες, ανάμεσα σε άλλες και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, έχουν δείξει ότι ακόμα και το υδρόφιλο υπόλειμμα έχει εμπορικό ενδιαφέρον, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί μεταξύ άλλων ως απολυμαντικό. Το τελικό προϊόν της απόσταξης φυλάσσεται σε αεροστεγή δοχεία, συνήθως σκούρου χρώματος, αδιαπέραστου από την ηλιακή ακτινοβολία ώστε να μην αλλοιώνονται τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Το μεγάλο ελάττωμα της παραδοσιακής μεθόδου από- σταξης είναι η μεγάλη κατανά- λωση ενέργειας και η αλλοίωση που παρουσιάζουν ορισμένα αιθέρια έλαια (όπως τα μονοτερπένια) λόγω της υψηλής θερμοκρασίας. Επιπλέον παρατηρείται απώλεια ορισμένων εξαιρετικά πτητικών αιθέριων ελαίων λόγω εξάτμισης. Μια επίσης διαδεδομένη μέθοδος σε άλλες χώρες είναι η χρήση κάποιου διαλύτη κατά την απόσταξη. Σκοπός της είναι η αύξηση της απόδοσης του αποσταγμένου αιθέριου ελαίου και η μείωση του χρόνου απόσταξης, που επιτυγχάνεται με τη χρήση διαλύτη με μικρό σημείο βρασμού. Μεγάλο μειονέκτημα της μεθόδου είναι ο δύσκολος διαχωρισμός στην πράξη, του διαλύτη από το παραγόμενο αιθέριο έλαιο. Πειράματα γίνονται τελευταία με τη χρήση διοξειδίου του άνθρακα σε ρευστή, υπερκρίσιμη κατάσταση το οποίο κατά την απόσταξη δρα ως διαλύτης με το σημαντικό πλεονέκτημα ότι αυτός εξατμίζεται από το τελικό προϊόν της απόσταξης. Η μέθοδος αυτή συνδυάζει τη μεγάλη απόδοση της μεθόδου της απόσταξης με διαλύτη, χωρίς να συνεπάγεται τις δυσκολίες της αφαίρεσης του από την τελική λιπόφιλη φάση. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι το μεγάλο κόστος του εξοπλισμού και η ανάγκη εξειδικευμένου προσωπικού για τη χρήση του.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0