AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 487 70 Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Ετήσια Έκθεση του Γεωργικού Τμήματος του 1926 αναφέρεται ότι για το δεδομένο έτος το εργοστάσιο επεξεργασίας λιναριού της Ζώδιας δεν μπόρεσε να λειτουργήσει λόγω οικονομικών προβλημάτων, το ιδιωτικό εργοστάσιο στη Λεμεσό είχε σημαντικά μειωμένη απόδοση ενώ το ιδιωτικό εργοστάσιο του Γεώργιου Θ. Ματσούκη στην Πάφο έφθασε στο μέγιστο της αποδοτικότητάς του με εξαιρετικής ποιότητας κλωστή. Η παραγωγή εξάχθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο σε πολύ ψηλές τιμές. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το εργοστάσιο αξιοποιείτο περισσότερο για το λινάρι, κυρίως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, παρόλα αυτά είχε τη δυνατότητα επεξεργασίας και κλωστικής κάνναβης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά του Διευθυντή του Γεωργικού Τμήματος τον Φεβρουάριο του 1930 σε επιστολή προς τον Αποικιακό Γραμματέα σχετικά με τη μηχανή κατασκευής σχοινιών στο ιδιωτικό εργοστάσιο επεξεργασίας λιναριού και κάνναβης του Γεώργιου Θ. Ματσούκη στη Γεροσκήπου, ο οποίος όμως δεν την αξιοποιούσε λόγω του φόρτου εργασίας που είχε πρωτίστως ως παραγωγός. Ο Διευθυντής του Γεωργικού Τμήματος τονίζει εμφαντικά ότι θα έπρεπε να καταβληθούν προσπάθειες έτσι ώστε να μεταπειστεί ο Γεώργιος Ματσούκης να αξιοποιήσει τη μηχανή με σκοπό την αναβάθμιση του παραγόμενου προϊόντος, με ορατή την προοπτική εξαγωγής. Το επιχειρηματικό δαιμόνιο και η ευκολία προσαρμογής του στα σημεία των καιρών διαφαίνεται από το γεγονός ότι μετά τη σημαντική μείωση της ζήτησης και κατά συνέπεια της καλλιέργειας λιναριού στην Πάφο στα μέσα της δεκαετίας του 1940, ο Ματσούκης αξιοποίησε πλήρως το εργοστάσιο για την επεξεργασία κάνναβης όπου, με την αξιοποίηση ειδικής μπαλαριστικής μηχανής που αγόρασε, τεμάχιζε την κάνναβη και την πωλούσε/ εξήγαγε σε μπάλες («πούππες»). Ο Γεώργιος Θ. Ματσούκης απεβίωσε τον Ιούνιο του 1946. Το εργοστάσιο όμως εξακολούθησε να εργάζεται για δέκα ακόμη χρόνια στα έμπειρα χέρια της συζύγου του Δέσποινας Ματσούκη όπου και έκλεισε οριστικά λόγω της απαγόρευσης της καλλιέργειας κάνναβης στην Κύπρο. Το τελευταίο μεροκάματο, το 1956, ήταν 7 σελίνια την ημέρα. Πέραν όμως από την απίστευτη επιχειρηματική του δράση, ο Γεώργιος Θ. Ματσούκης είχε τη φήμη πολύ καλού εργοδότη. Σε καθημερινή βάση (με συντονιστή την ακούραστη γυναίκα του) φόρτωναν τέσσερα γαϊδούρια με φαγητά και ψωμιά για όλους τους εργάτες ενώ τα Χριστούγεννα αγόραζε στους εργάτες του παπούτσια. Ο γιός του ο κ. Γιώργος Γ. Ματσούκης θυμάται το σπίτι τους πάντα γεμάτο με προμήθειες έτοιμες για να μοιραστούν στους εργάτες ενώ τεράστια καζάνια με φαγητά ετοιμάζονταν κάθε μέρα. Η δοτικότητα του Γεώργιου Θ. Ματσούκη δεν σταματούσε μέχρι την ιδιαίτερη φροντίδα στο εργατικό του δυναμικό. Βαθιά θρησκευόμενος τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του, πλήρωσε για την ανέγερση αρκετών εκκλησιών στην ευρύτερη περιοχή όπως στα Κούκλια, στην Τίμη, στην Αναρίτα και στην Πέγεια. Εν κατακλείδι, πρωτοπόρος, καινοτόμος με απίστευτες επιχειρηματικές ικανότητες, ο Γεώργιος Θεμιστοκλέους Ματσούκης, ενώ μεγαλούργησε πριν από ένα τουλάχιστον αιώνα, μπορεί σήμερα κάλλιστα να αποτελέσει ένα σπουδαίο πρότυπο επιχειρηματία - γεωργού για τη σύγχρονη γεωργία της Κύπρου. Ένας άνθρωπος που ξεκίνησε με ελάχιστα εφόδια και όμως κατάφερε να αφήσει ένα θρύλο πίσω του βάζοντας το λιθαράκι του στη γεωργική ιστορία της Κύπρου κατά την πιο οικονομικά δύσκολη περίοδο. ΥΓ.: Ο Γεώργιος Ματσούκης αποτελεί για μένα έναν από τις πιο ισχυρές φυσιογνωμίες της σύγχρονης γεωργικής ιστορίας του τόπου. Στοιχεία για το έργο του είχα συλλέξει από το Κρατικό Αρχείο και τις Ετήσιες Εκθέσεις του Γεωργικού Τμήματος. Έτσι, ξεκίνησα για τη Γεροσκήπου της Πάφου, όπου συνάντησα το στερνοπαίδι του Γεωργίου Θ. Ματσούκη, τον κύριο Γιώργο Γ. Ματσούκη, ο οποίος με μεγάλη προθυμία μου αφιέρωσε ατελείωτες ώρες για τη συλλογή στοιχείων για τη δράση του πατέρα του, και τον ευχαριστώ θερμά. Το σπίτι του ζεύγους Ματσούκη όπως είναι σήμερα, στη Γεροσκήπου Φωτογραφίες του ζεύγους Ματσούκη στην οικία της κόρης τους Ευθυμίας
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0