AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 487 60 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ Σχέδιο χορηγιών για γενετική βελτίωση των πληθυσμών προβάτων και αιγών της Κύπρου Το σχέδιο χορηγιών «Γενετική βελτίωση των πληθυσμών προβάτων και αιγών της Κύπρου» με συνολικό προϋπολογισμό 5 εκατομμύρια ευρώ, αποτελεί μέρος του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Κύπρου και θα υλοποιηθεί κατά την περίοδο 2022-2026. Ο Φορέας Υλοποίησης του συγκεκριμένου σχεδίου είναι το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (ΙΓΕ). Το σχέδιο στοχεύει στην αναβάθμιση του τομέα της αιγοπροβατοτροφίας στην Κύπρο μέσω της παραχώρησης στοχευμένων επιδοτήσεων σε εκτροφείς προβάτων ή/και αιγών καθώς και εφαρμογής συγκεκριμένων υπηρεσιών γενετικής αξιολόγησης, βελτιωμένης αναπαραγωγικής και γενικότερης διαχείρισης του ζωικού κεφαλαίου και της μονάδας εκτροφής. Οι υπηρεσίες αυτές θα παρασχεθούν από το ΙΓΕ και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του σχεδιασμού του εν λόγω σχεδίου χορηγιών, το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του μέτρου C3.1R3 του ΣΑΑ. Ο μακροπρόθεσμος στόχος της εφαρμογής του εν λόγω σχεδίου, σε συνδυασμό με το ερευνητικό έργο «Establishment of an Agricultural Genomics Centre in Cyprus» (AGRICYGEN) του ΙΓΕ και άλλα σχετικά μέτρα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ), είναι μέχρι το 2026 να έχει επιτευχθεί ακριβής γενετική βελτίωση των ζώων των δικαιούχων και κατ’ επέκταση σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας των κτηνοτροφικών μονάδων που θα συμμετέχουν, κυρίως ως προς τη γαλακτοπαραγωγή. Ο σχεδιασμός και η καινοτομία του σχεδίου χορηγιών βασίζονται στο γεγονός ότι η γενετική μελέτη και η αξιολόγηση των ζώων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των παραγωγικών και αναπαραγωγικών χαρακτηριστικών τους καθώς και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας τους σε ασθένειες. Η γενετική μελέτη και αξιολόγηση, έχει ως αποτέλεσμα την επιλογή για αναπαραγωγή των γενετικά ανώτερων ζώων. Όμως, απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει γενετική αξιολόγηση είναι η γνώση ορισμένων στοιχείων στοιχεία για το γενετικό υπόβαθρο του κάθε ζώου. Η γενετική ταυτότητα ενός ζώου αφορά στο τι έχει κληρονομήσει από τους γονείς και τους προγόνους του και τυχόν ευνοϊκές (ή μη) γενετικές μεταλλαγές που έγιναν στο ίδιο από τη φύση. Η γενετική ταυτότητα κατευθύνει σε μεγάλο βαθμό τις δραστηριότητες ενός ζώου και, μαζί με τις περιβαλλοντικές και διαχειριστικές επιδράσεις, καθορίζει την απόδοσή του. Με βάση λοιπόν τις διαφορές στη γενετική ταυτότητα των ζώων ή των φυτών, είναι εφικτή η αξιολόγηση και η επιλογή των καλύτερων, ώστε, με φυσικό τρόπο, να επιτευχθεί γενετική βελτίωση στην επόμενη γενιά. Οι γενετικές αναλύσεις έχουν ως στόχο να αποκαλύψουν τις υφιστάμενες διαφορές που έχουν μεταξύ τους οι οργανισμοί, με βάση το γενετικό τους υπόβαθρο. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, τόσο οι αγρότες όσο και οι κτηνοτρόφοι σε όλο τον κόσμο, εν αγνοία τους, κάνουν γενετική βελτίωση εδώ και χιλιάδες χρόνια σε φυτά και ζώα, με το να επιλέγουν χωρίς επιστημονικές μεθόδους, τα καλύτερα, κατά τη γνώμη τους, φυτά για να καλλιεργήσουν ή ζώα για να αναπαράγουν. Η αποτελεσματικότητα της επιλογής με βάση τα χαρακτηριστικά των ζώων που προτιμώνται από τους κτηνοτρόφους διαφέρει ανάλογα με το χαρακτηριστικό και με βάση: α) τον συσχετισμό του φαινοτύπου με το γενότυπο του ζώου και, β) την κληρονομικότητα του εκάστοτε χαρακτηριστικού. Συγκεκριμένα, όταν ο φαινότυπος που καταγράφει ο κτηνοτρόφος αποδίδει απόλυτα το γενότυπο που κουβαλά το ζώο και όσο μεγαλύτερη είναι η κληρονομικότητα του εν λόγω χαρακτηριστικού, τόσο πιο εύκολο και άμεσο είναι να επιλεγούν απόγονοι με βελτιωμένα χαρακτηριστικά. Όμως αυτό δεν είναι εφικτό για πλείστα από τα επιθυμητά παραγωγικά και άλλα χαρακτηριστικά των ζώων, λόγω του ότι ρυθμίζονται συνήθως από πολλά γονίδια, η κληρονομικότητα των οποίων χρειάζεται αρκετή ερευνητική εργασία για να υπολογιστεί. Για τον σκοπό αυτό, οι σύγχρονες μέθοδοι γενετικής αξιολόγησης και βελτίωσης λαμβάνουν υπόψη και συγκεκριμένες γενετικές πληροφορίες για τα ζώα υπό αξιολόγηση. Με βάση τη μακροχρόνια εμπειρία του ΙΓΕ στη γενετική αξιολόγηση και βελτίωση των αιγοπροβάτων, αλλά και καινοτόμες τεχνολογίες γονιδιωματικής αξιολόγησης που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου AGRICYGEN, οι βασικοί πυλώνες υλοποίησης του Σχεδίου περιλαμβάνουν τα εξής: 1. Υποστήριξη αιγοπροβατοτρόφων για (Α) την στοχευμένη αναβάθμιση του εξοπλισμού των μονάδων τους με σκοπό τη δημιουργία και τακτική ενημέρωση ψηφιακών αρχείων δεδομένων γαλακτοπαραγωγής, και άλλων δεδομένων, ανά ζώο και αξιοποίηση των εν λόγω δεδομένων για να επιτευχθεί αύξηση της παραγωγικότητας της μονάδας τους και (Β) την κατάρτιση και εμπλουτισμό ψηφιακών αρχείων που αφορούν στη γενεαλογία των ζώων του δικαιούχου που θα περιληφθούν στο σχέδιο (γενεαλογικά μητρώα). 2. Επιδότηση των αιγοπροβατοτρόφων για ατομικές χημικές και άλλες αναλύσεις, με σκοπό τον χαρακτηρισμό και τη βελτίωση της ποιότητας του γάλακτος. 3. Γενετική αξιολόγηση προβάτων και αιγών που θα συμμετάσχουν στο σχέδιο με σκοπό τη γονιδιωματική αναβάθμιση του ζωικού κεφαλαίου και την αύξηση της παραγωγικότητας τους. 4. Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών από το ΙΓΕ προς τους δικαιούχους σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές καταγραφής δεδομένων και την επιλογή ατόμων για αναπαραγωγή με σκοπό τη μεγιστοποίηση της γαλακτοπαραγωγής και την καλύτερη διαχείριση του ζωικού κεφαλαίου. Το σχέδιο προκηρύχθηκε στις 7 Μαρτίου 2023, για την υποβoλή αιτήσεων μέχρι και 10 Απριλίου 2023. Οι δικαιούχοι ενημερώθηκαν για την έγκριση των προτάσεων τους και η υπογραφή των Συμφωνιών Χρηματοδότησης θα ολοκληρωθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2023. Με βάση τις εξατομικευμένες Συμφωνίες Χρηματοδότησης, ο κάθε δικαιούχος θα λάβει επιδότηση μέχρι και το ποσό των 87.760 ευρώ, συνολικά και για τα τέσσερα έτη που θα συμμετέχει στο Σχέδιο (2023-2026). Το ποσό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εξής: (α) Για τη δημιουργία, διατήρηση και εμπλουτισμό των αρχείων γενεαλογίας και αναβάθμιση υποδομών για ψηφιοποίηση συλλογής δεδομένων - σύνολο 57.500 ευρώ (εφάπαξ αρχική χρηματοδότηση) που μπορούν να κατανεμηθούν ως εξής: δρ Γεωργία Χατζηπαύλου Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Α’ Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0