48 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 487 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η κατανομή της αθροιστικής βροχής στην Κύπρο - Μια ιστορική ανάλυση δρ Κλεάνθης Νικολαΐδης Διευθυντής Τμήμα Μετεωρολογίας Η αθροιστική βροχή είναι μια σημαντική μετεωρολογική παράμετρος, με τη βοήθεια της οποίας λαμβάνονται δεδομένα και χαρακτηριστικά του κλίματος του τόπου. Μιλώντας για αθροιστική βροχή γίνεται ουσιαστικά λόγος για το άθροισμα της βροχής, τη συνολική, δηλαδή, βροχή που σημειώνεται σε ένα τόπο σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στην Κύπρο υπάρχουν δεδομένα αθροιστικής βροχής από το 1900. Στο ιστόγραμμα που ακολουθεί φαίνεται η κατανομή της μέσης αθροιστικής βροχής, δηλαδή της κατανομής της αθροιστικής βροχής όλων των βροχομετρικών σταθμών που παρέχουν δεδομένα βροχής σε όλη την επιφάνεια της Κύπρου σε ένα υδρομετεωρολογικό έτος. Ως υδρολογικό έτος λογίζεται η 1η Οκτωβρίου ενός έτους μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου του επόμενου. Το ιστόγραμμα μέσης αθροιστικής βροχής δίνει εξαιρετικής σημασίας αποτελέσματα για την αθροιστική βροχή στη Κύπρο και την επιφανειακή της κατανομή. Το απόλυτα βροχερό υδρομετεωρολογικό έτος ήταν αυτό του 1969-1970, με μέση αθροιστική κατανομή 800,1 χιλιοστών, που σημαίνει ότι το ύψος της βροχής θα σχημάτιζε μια στήλη ύψους 800,1 χιλιοστών πάνω από την επικράτεια της Κύπρου. Ελάχιστα χιλιοστά πιο πίσω είναι το υδρομετεωρολογικό έτος 2019-2010 με 795,9 χιλιοστά, ενώ το απόλυτα ξηρό υδρομετεωρολογικό έτος ήταν αυτό του 1973-1974 με μόλις 212,7 χιλιοστά βροχής. Ως κανονική βροχή ορίζεται η μέση επιφανειακή αθροιστική βροχή για μια κλιματική περίοδο που είναι μία τριακονταετία. Ως βασική κλιματική περίοδος θεωρείται σε παγκόσμιο επίπεδο η τριακονταετία 1961-1990. Θα πρέπει βέβαια να γίνει κατανοητό ότι πάντοτε υπήρχαν πολύομβρα έτη, ολιγόομβρα έτη αλλά και ξηρικά έτη στην Κύπρο, κάτι που εύκολα μπορεί να παρατηρηθεί από το ιστόγραμμα. Πολύομβρα έτη ορίζονται τα έτη με αθροιστική βροχή υψηλότερη του κανονικού δηλαδή με αθροιστική βροχή 111% και πλέον της κανονικής της κλιματικής περιόδου 1961-1990 που είναι 533 χιλιοστά). Ολιγόομβρα ορίζονται τα έτη με αθροιστική βροχή μικρότερη του 90% της κανονικής της κλιματικής περιόδου 1961-1990 που είναι 533 χιλιοστά). Ξηρικά τελος, ορίζονται τα έτη με αθροιστική βροχή κάτω των 70% της κανονικής της κλιματικής περιόδου 1961-1990 που είναι 533 χιλιοστά. Η σημαντικότερη όμως παρατήρηση είναι ότι η κανονική αθροιστική βροχή παρουσιάζει σαφή πτωτική τάση και κάποια σταθεροποίηση κατά την τελευταία κλιματική περίοδο (1991-2020). Συγκεκριμένα, κατά την κλιματική περίοδο 1941-1970 η μέση αθροιστική βροχή στη Κύπρο ήταν 533 χιλιοστά βροχής, ενώ η χαμηλότερου ύψους κανονική βροχή παρατηρήθηκε την κλιματική περίοδο 19812010 με 464 χιλιοστά βροχής. Κατά την κλιματική περίοδο 1991-2020, την τελευταία διαθέσιμη κλιματική περίοδο, το μέσο αθροιστικό ύψος βροχής ανακάμπτει κάπως, καθώς αυτό ανέρχεται στο 475 χιλιοστά βροχής, δίνοντας κάποιες ελπίδες για το μέλλον. Είναι άξιο αναφοράς εξάλλου ότι κατά τα υδρομετεωρολογικά έτη πριν το 1970 σημειώνονταν στην Κύπρο ψηλότερα αθροιστικά ύψη βροχής, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται περισσότερα κανονικά και πολύομβρα έτη, ενώ τα ολιγόομβρα ή και ξηρικά έτη ήταν λιγότερα σε αριθμό. Από το 1970 και μετά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο αφού, όπως φαίνεται στο ιστόγραμμα, παρατηρούνται λιγότερα σε αριθμό κανονικά ή και πολύομβρα έτη και αυξημένος αριθμός ολιγόομβρων ή ξηρικών ετών. Το κλίμα σε έναν τόπο είναι συνάρτηση δύο κύριων κλιματικών παραμέτρων, αυτής της θερμοκρασίας του αέρα στο μέσο ύψος του ανθρώπου και αυτής της κατανομής της αθροιστικής βροχής στον τόπο. Αν λοιπόν συνεξεταστούν οι μεταβολές της μέσης αθροιστικής βροχής στην Κύπρο διαμέσου των χρόνων, παράλληλα με την μεταβολή της μέσης θερμοκρασίας, τόσο στα πεδινά όσο και στα παράλια και τα ορεινά, όπου γενικά παρατηρείται αύξηση της κατά τουλάχιστον 1,5°C, εξάγεται το συμπέρασμα ότι στην Κύπρο υφίσταται ήδη η κλιματική αλλαγή. Μια επέκταση των μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών στο μέλλον δείχνει το πόσο επισφαλής κλιματικά είναι η περιοχή της Κύπρου και της ανατολικής Μεσογείου, καθώς τα κλιματικά σενάρια δείχνουν παραπέρα αύξηση της θερμοκρασίας και μείωση της ετήσιας αθροιστικής βροχής στην Κύπρο. Η κλιματική τάση έχει διαγνωστεί έγκαιρα και η πολιτεία κάνει όσες προσπάθειες απαιτούνται για ενίσχυση της διαχείρισης της βιοποικιλότητας στον τόπο τόσο με εντόπιες όσο και με διεθνείς δράσεις όπως είναι η πρωτοβουλία του Πρόεδρου της Δημοκρα- τίας για την κλιματική αλλαγή στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και την Μέσης Ανατολής (EMME region CCI- East Mediterranean Middle East Climate Change Initiative).
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0