41 AΓΡΟΤΗΣ 2023 / TEΥΧΟΣ 487 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 21η Μαρτίου: Διεθνής Μέρα Δασών Γιώργος Κωνσταντίνου Δασικός Λειτουργός 1ης Τάξης Τμήμα Δασών Τον Δεκέμβριο του 2012, η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών κήρυξε την 21η Μαρτίου, ως Διεθνή Μέρα Δασών. Με βάση την απόφαση αυτή, όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ κλήθηκαν να υιοθετήσουν από το 2013 την 21η Μαρτίου ως την ημέρα κατά την οποία θα τιμάται το δάσος. Περαιτέρω, αποφασίστηκε όπως κάθε χρόνο καθορίζεται και ένα θέμα για ανάδειξη, όσον αφορά την προσφορά των δασών στην ανθρωπότητα. Θέμα της φετινής χρονιάς, όπως καθορίστηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, είναι: «Δάση και υγεία - Υγιή δάση για υγιείς ανθρώπους». Η Διεθνής Μέρα Δασών στοχεύει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία των δασικών οικοσυστημάτων και των δέντρων γενικότερα, και έχει καθιερωθεί ως μέρα για την προβολή της αξίας και σημασίας που έχουν τα δάση καθώς και για την ανάγκη προστασίας τους, ώστε να διατηρηθεί η ζωή στον πλανήτη μας. Τα δασικά οικοσυστήματα βρίσκονται κάτω από έντονες πιέσεις λόγω της αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού και τις αυξανόμενες ανάγκες για τροφή, γη και εισόδημα. Πολλά δάση υποβαθμίζονται λόγω της μετατροπής δασικής γης σε γεωργοκτηνοτροφική, της υπερβόσκησης, της μη αειφόρου εκμετάλλευσης των δασών, των μη ορθολογικών διαχειριστικών πρακτικών και τη δημιουργία νέων οικιστικών αναπτύξεων. Επίσης, οι πυρκαγιές οι οποίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής αυξάνονται συνεχώς, καταστρέφουν τεράστιες δασικές εκτάσεις. Κάθε χρόνο χάνονται περίπου 10 εκατομμύρια εκτάρια δάσους, ενώ η υποβάθμιση επηρεάζει σχεδόν 2 δισεκατομμύρια εκτάρια δάσους. Μετά την καταστροφή και την υποβάθμιση των δασών απελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες βλαβερών αερίων που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Την ίδια ώρα τουλάχιστον το 8% των φυτών και το 5% των ζώων στις περιοχές αυτές, απειλούνται με εξαφάνιση με αποτέλεσμα να μειώνεται η βιοποικιλότητα. Τα δάση διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα. Συνοπτικά αναφέρεται ότι, ανάμεσα στα άλλα, τα δάση προσφέρουν εργασία και εισόδημα. Παράγουν σημαντικές ποσότητες ξυλείας και βιομάζας, ενώ παράγουν και ποικιλία δασικών προϊόντων που αξιοποιούνται σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Σημαντική και με ανυπολόγιστη οικονομική αξία είναι η προσφορά των δασών σε αγαθά και υπηρεσίες όπως η αναψυχή, η δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα που σήμερα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που οδηγεί στην υπερθέρμανση του πλανήτη και η παραγωγή άριστης ποιότητας νερού. Επιπρόσθετα, τα δάση απορροφούν και εξουδετερώνουν διάφορες χημικές ουσίες και στερεά σωματίδια από την ατμόσφαιρα και το έδαφος, δημιουργώντας έτσι ένα πιο υγιεινό περιβάλλον. Συμβάλλουν επίσης, στην προστασία και ενίσχυση της βιοποικιλότητας και διασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες για τη διαβίωση και προστασία πολλών σπάνιων φυτών και ζώων. Τα δάση κατέχουν εξέχουσα θέση και σημασία μέσα στη φύση και συμβάλλουν ουσιαστικά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου. Συμπερασματικά, οι περιβαλλοντικές λειτουργίες που επιτελούν είναι αναρίθμητες και ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής του ανθρώπου αλλά και για την οικολογική σταθερότητα στον πλανήτη. Σχετικά με το φετινό σύνθημα της Μέρας, το οποίο είναι: «Δάση και υγεία - Υγιή δάση για υγιείς ανθρώπους» γίνεται προφανές βάσει των πιο πάνω ότι το δάσος είναι πολύτιμο και δεν πρέπει να υποβαθμίζεται ή να καταστρέφεται. Πολλές από τις καθημερινές ανθρώπινες ανάγκες ζωτικής σημασίας, π.χ. το πόσιμο νερό, είναι άκρως απαραίτητες για την υγεία και την επιβίωση μας, βρίσκονται σε αφθονία στα δάση. Το δάσος παρέχει πρώτες ύλες για την κατασκευή επίπλων και σκευών, την αντικατάσταση επιβλαβών υλικών όπως το πλαστικό, τη δημιουργία ινών για τα ρούχα μας και άλλα. Είναι ζωτικής σημασίας η κατανάλωση και η παραγωγή ξύλου με πιο φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο για τον πλανήτη και τους κατοίκους του. Η αειφόρος διαχείριση των δασών και η χρήση των προϊόντων τους είναι το κλειδί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και για τη συμβολή στην ευημερία των σημερινών και των μελλοντικών γενεών. Τα υγιή δάση είναι απαραίτητα για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα, παρέχοντας καθαρό αέρα και νερό και αποτελούν καταφύγια βιολογικής ποικιλότητας. Εξάλλου, μέσω της τεχνολογίας, η δασική παραγωγή αποτελεί μέρος του τομέα της ιατρικής. Πολλά από τα φάρμακα στα οποία βασιζόμαστε σήμερα προέρχονται από δάση. Το 25% των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στις ανεπτυγμένες χώρες είναι φυτικής προέλευσης, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να φτάσει και το 80%. Τα δάση παρέχουν επίσης βασικά προϊόντα υγείας, όπως χαρτί υγείας, χαρτοπετσέτες, χαρτομάντιλα και αιθανόλη η οποία χρησιμοποιείται στα απολυμαντικά. Περνώντας χρόνο μέσα στο δάσος και στη φύση μειώνεται το άγχος, μειώνεται η αρτηριακή πίεση και βελτιώνεται η διάθεση. Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι τόσο η άσκηση στα δάση όσο και η απλή επίσκεψη σε αυτά έχει θετικές επιδράσεις στον άνθρωπο και στην υγεία του. Άρα τα δάση συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας του ανθρώπου. Στον τόπο μας, η δασοκάλυψη καταλαμβάνει το 42% της συνολικής έκτασης της νήσου. Στόχος του Τμήματος Δασών είναι η διατήρηση των δασών στη βέλτιστη δυνατή κατάσταση και η επίτευξη του μέγιστου περιβαλλοντικού, κοινωνικού και οικονομικού οφέλους, το οποίο στηρίζεται στην αρχή της αειφορίας και ικανοποιεί τις προσδοκίες της κοινωνίας. Τα δάση και η ξυλεία της Κύπρου έτυχαν, από αρχαιοτάτων χρόνων, ανηλεούς εκμετάλλευσης από τον άνθρωπο. Τα δάση ήταν ο χώρος που ζούσαν και επιβίωναν. Τα χρησιμοποιούσαν για διάφορους σκοπούς, όπως η ετοιμασία φαγητού, η θέρμανση, η κατασκευή δοχείων, εργαλείων και επίπλων, η κατασκευή οικιών, κατασκευή πλοίων και πάρα πολλά άλλα. Με την πάροδο του χρόνου και με την αλλαγή και χρήση διάφορων άλλων μεθόδων και υλικών η χρήση των δασών, ειδικά της Κύπρου, μειώθηκε στο ελάχιστο. Έτσι πλέον αυτά αποτελούν χώρο περισσότερο περιβαλλοντικής αξίας και αναψυχής και όχι για εμπορική εκμετάλλευση. Το Τμήμα Δασών, ως το αρμόδιο Τμήμα διαχείρισης των Κυπριακών δασών, στοχεύει στην προστασία και την προώθηση της αειφορικής διαχείρισης των δασών μας
RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0