Η Κύπρος μας #28

16 στην κατεχόμενη γη μας ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Γραφείο Επιτρόπου Προεδρίας Λεωφ. Κυριάκου Μάτση 56, 1082 Λευκωσία T +357 22400102, 22400238 Φ +357 22400173 Ε cyprusdiaspora@presidency.gov.cy www.PresidentialCommissioner.gov.cy ΓΤΠ 38/2023 ISSN 1986-2407 Έκδοση: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Φωτογραφικό Υλικό: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. Eκκλησία της Παναγίας Ποδίθου, στη Γαλάτα. Χτίστηκε το 1502 και περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. * Πηγή κειμένων και φωτογραφιών: Έκδοση ΓΤΠ 253/2019 Μνήμες Κατεχόμενης Γης- Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες Επιτροπή Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων Κύπρου www.presidentialcommisssioner.gov.cy Ο Άγιος Γεώργιος Σπαθαρικού βρίσκεται στην επαρχία Αμμοχώστου, 18 χιλιόμετρα βόρεια της Αμμοχώστου. Γειτονεύει με το Αρναδί, Σπαθαρικό, Τρίκωμο, Σύγκραση και Λάπαθο. Ανατολικά ο κάμπος του εκτείνεται μέχρι τη θάλασσα του κόλπου Αμμοχώστου. Πήρε το όνομά του από τον πολιούχο του, μεγαλομάρτυρα Γεώργιο. Το «Σπαθαρικού», λέει μια παράδοση, προστέθηκε εξαιτίας μιας εικόνας του Αγίου που έφεραν στο χωριό οι κάτοικοι του Σπαθαρικού. Εκτός από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, υπάρχει και εξωκκλήσι της Παναγίας. Ο πληθυσμός του χωριού ήταν ανέκαθεν αμιγώς ελληνοκυπριακός. Στην πρώτη απογραφή (1881) είχε 183 κατοίκους και στην τελευταία (1973) 464 κατοίκους. Δημοτικό σχολείο πρωτολειτούργησε το 1889 και ήταν μονοδιδάσκαλο. Το 1955 έγινε διδάσκαλο. Τα παιδιά μετά το δημοτικό φοιτούσαν στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης Αμμοχώστου, μερικά στην Αγγλική Σχολή Τρικώμου, και στο Γυμνάσιο μετά το 1960. Ήταν γεωργοκτηνοτροφικό χωριό. Καλλιεργούνταν σιτάρι, κριθάρι, ρόδια, ρεβίθια κ.ά. Εκτρέφονταν πρόβατα, λίγες κατσίκες και τελευταία αγελάδες. Είχε, επίσης, πολλά περιβόλια, όπου καλλιεργούνταν εσπεριδοειδή, πατάτες, φασόλια, λουβιά, κολοκύθια, μπάμιες, κολοκάσι, αγγουράκια, ντομάτες, αγκινάρες και οι ξακουστοί ανανάδες του. Μετά την ανεξαρτησία, το χωριό ηλεκτροδοτήθηκε, υδροδοτήθηκε, ασφαλτοστρώθηκε το οδικό δίκτυο, τοποθετήθηκε κοινοτικό τηλέφωνο και κτίστηκε καινούριο σχολείο. Στο χωριό υπήρχαν μπακάλικα, καφενεία, ραφτάδικα, κουρεία και δύο αθλητικά σωματεία. Η συγκοινωνία με την Αμμόχωστο ήταν καθημερινή. Εταιρεία λεωφορείων εξυπηρετούσε το χωριό και τα γειτονικά Αρναδί και Σπαθαρικό. Η βάρβαρη τουρκική εισβολή του 1974 ανάγκασε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν το χωριό και να ζουν έκτοτε με τον πόθο του γυρισμού. Σήμερα στο χωριό διαμένουν έποικοι με μερικές οικογένειες Τουρκοκυπρίων. Άγιος Γεώργιος Σπαθαρικού Άγιος Ηλίας Το κατεχόμενο χωριό Άγιος Ηλίας είναι ένα από τα 98 χωριά της επαρχίας Αμμοχώστου και ένα από τα 36 χωριά του διαμερίσματος Καρπασίας. Βρίσκεται σε μια κοιλάδα την οποία διασχίζει ο χείμαρρος Χάραγγας. Το χωριό περιστοιχίζεται από χαμηλούς λόφους και υψώματα. Απέχει δύο χιλιόμετρα από τον κύριο δρόμο Αμμοχώστου-Καρπασίας και το Μπογάζι. Βόρεια απέχει δύο χιλιόμετρα από το Γεράνι, τέσσερα από τα Άρδανα, τέσσερα από το Τρίκωμο και 25 χιλιόμετρα από την Αμμόχωστο. Ο Άγιος Ηλίας ήταν κάποτε αρχοντοχώρι, και οι κάτοικοί του είχαν ασχολίες τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως από τη Φραγκοκρατία λειτουργούσε στο χωριό το Μετόχι που ανήκε στο Μοναστήρι της Καντάρας. Ο Άγιος Ηλίας γέννησε και έθρεψε τον φλογερό επαναστάτη καλόγηρο Ιωαννίκιο, που θεωρείται μάρτυρας και εφάμιλλος του Αθανάσιου Διάκου. Πολέμησε λυσσαλέα τον Τούρκο κατακτητή το 1833. Όταν συνελήφθη από τους Τούρκους, τον σούβλισαν με μυτερό πάσσαλο. Τότε αναφώνησε την πιο κάτω ιστορική κραυγή-αίτημά του, καθώς η εκτέλεση ήταν δημόσια: «Να πα να πεις της μάνας μου, να κάμει Γιάννον άλλο, γιατί τον Γιάννον που 'κάμεν εκάτσαν τον, στον πάλλον» Ο πληθυσμός του χωριού ήταν 660 κάτοικοι το 1921, 422 το 1960 και 355 κάτοικοι το 1973. Από το 1974 ο Άγιος Ηλίας είναι κατεχόμενος και κατοικείται από εποίκους. Δυστυχώς, η εκκλησία του Προφήτη Ηλία είναι ερειπωμένη και βεβηλωμένη και είναι αλειτούργητη από το 1974. Παρά τα συνεχή διαβήματα και αιτήματα, μέχρι τώρα δεν δόθηκε άδεια από τις κατοχικές δυνάμεις για λειτουργία της εκκλησίας, η οποία είναι σε τραγική κατάσταση. Την ίδια τύχη έχει και το κοιμητήριο, που σχεδόν έχει ισοπεδωθεί.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzU4MTg0