8 AΓΡΟΤΗΣ 2022 / TEΥΧΟΣ 486 ΓΕΩΡΓIΑ Κυριότερες ασθένειες και εχθροί των πατατών χειμερινής εσοδείας Χριστόδουλος Χατζηπέτρου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Το λεπιδόπτερο Spodoptera littoralis (με τέλεια μορφή νυκτόβια πεταλούδα), κοινώς γνωστό στην Κύπρο ως σηριβίδι (Εικόνα 1), ίσως είναι ο σημαντικότερος εχθρός των πατατών χειμερινής εσοδείας. Η ζημιά που προκαλεί οφείλεται στην άμεση προσβολή από τις προνύμφες (σκουλήκια) διαφόρων σταδίων ανάπτυξης στο φύλλωμα. Αν δεν ληφθούν έγκαιρα προστατευτικά μέτρα, το σηριβίδι μπορεί να καταστρέψει ολόκληρη τη φυτεία. Η καταπολέμηση του εντόμου γίνεται με τη χρήση κατάλληλων σκευασμάτων χαμηλού κινδύνου, στο πλαίσιο πάντοτε των αρχών της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Η απόφαση για την εφαρμογή σκευασμάτων πρέπει να λαμβάνεται αφού πρώτα προηγηθεί έλεγχος της φυτείας για να διαπιστωθεί η ύπαρξη προσβολής (παρουσία προνυμφών του εντόμου ή φαγώματα στα φύλλα) Η εφαρμογή κατάλληλων φυτοπροστατευτικών προϊόντων θα πρέπει να γίνεται στα αρχικά στάδια της προσβολής, καθώς τα σκουλήκια βρίσκονται στα πρώτα προνυμφικά στάδια και είναι πιο ευαίσθητα. Επιπλέον, καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν η εφαρμογή γίνεται μετά τη δύση και πριν την ανατολή του ήλιου, ώρες κατά τις οποίες το σηριβίδι δραστηριοποιείται. Ένας άλλος σημαντικός εχθρός της πατάτας αυτή την περίοδο είναι η λιριόμυζα της πατάτας (Liriomyza huidobrensis). Το έντομο αυτό αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες από 2030°C. Το τέλειο έντομο που είναι δίπτερο δηλαδή μύγα, δημιουργεί τσιμπήματα ωοτοκίας και διατροφής. Όμως, η μεγαλύτερη ζημιά προκαλείται από τις προνύμφες διαφόρων σταδίων, που είναι μικρά σκουλήκια, τα οποία ορύσσουν στοές στα φύλλα και στα στελέχη του φυτού (Εικόνα 2). Τα προσβεβλημένα φυτικά μέρη καταστρέφονται. Όταν εμφανιστούν τα πρώτα σκουλήκια και δημιουργήσουν στοές 0,5 εκατοστού περίπου, γίνονται στοχευμένες επεμβάσεις με τη χρήση κατάλληλων σκευασμάτων χαμηλού κινδύνου, στα πλαίσια των αρχών της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Το άκαρι των πατατών (Polyphagotarsonemus latus) είναι ένας άλλος εχθρός που προσβάλλει τα φύλλα και τους βλαστούς των πατατών. Η προσβολή εντοπίζεται αρχικά ως λαδιές στην κάτω επιφάνια των νεαρών φύλλων, που στη συνέχεια παραμορφώνονται και γίνονται κοκκινωπά. Τα κατώτερα φύλλα αποκτούν χρώμα μπρούντζινο ενώ οι βλαστοί συστρέφονται. Η διαχείρισή του θα πρέπει να γίνεται με προληπτικούς ψεκασμούς, με τη χρήση κατάλληλων σκευασμάτων χαμηλού κινδύνου, στη βάση ενός προγράμματος ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από 30°C μπορεί να γίνει επέμβαση με θειάφι, ένα πολύ φθηνό ακαρεοκτόνο στο οποίο δεν έχει αναπτύξει ανθεκτικότητα το άκαρι, παρόλο που είναι ένα από τα παλαιότερα σκευάσματα. Όταν οι θερμοκρασίες είναι πάνω από 30°C το θειάφι μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα, για τον λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται χρήση εναλλακτικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, κατά προτεραιότητα χαμηλού κινδύνου. Αν κατά τους χειμερινούς μήνες επικρατήσουν υψηλές θερμοκρασίες παρουσιάζονται προσβολές από τους χρυσονηματώδεις (Globodera rostochiensis και Globodera pallida). Ο χρυσονηματώδης της πατάτας, όπως κοινώς αναφέρονται μαζί τα δύο είδη, είναι ένα μικροσκοπικό σκουλήκι, που δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι, το οποίο προσβάλλει τις ρίζες από τις οποίες απομυζά χυμούς. Το θηλυκό άτομο εντοπίζεται στις ρίζες ως μικρή κύστη, αρχικά χρώματος λευκού, ακολούθως χρυσωπού (από το οποίο πήρε και το όνομα του χρυσονηματώδης) και τελικά καφέ χρώματος. Τα συμπτώματα στις πατατοφυτείες εμφανίζονται σε κηλίδες ενώ στα φυτά προκαλεί, κυρίως, καχεξία και χλώρωση που τελικά οδηγεί στην ξήρανσή τους. Η διαχείρισή του βασίζεται σε διάφορες καλλιεργητικές πρακτικές όπως είναι η αμειψισπορά, η αναστροφή του εδάφους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών πατάτας και, τέλος, εφόσον απαιτείται, η εφαρμογή κατάλληλων φυτοπροστατευτικών χαμηλού κινδύνου, στο πλαίσιο πάντοτε των αρχών της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Σημαντικές απώλειες, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, προκαλούν δυο εχθροί, οι αφίδες (Εικόνα 3) ή κοινώς ψώρες καθώς και ο αλευρώδης. Οι αφίδες ή ψώρες αναπτύσσονται αρχικά στους τρυφερούς βλαστούς του φυτού και στη συνέχεια εξαπλώνονται σε ολόκληρο το φυτό. Με τη διατροφή τους απομυζούν τους χυμούς του φυτού προκαλώντας χλώρωση, καρούλιασμα των φύλλων και των βλαστών και καθήλωση ολόκληρου του φυτού. Επίσης, εκκρίνουν μελιτώδη αποχωρήματα στα οποία αναπτύσσονται μύκητες καπνιάς, με συνέπεια να μειώνεται η φωτοσυνθετική επιφάνεια των φυτών. Πέραν της άμεσης ζημιάς που προκαλούν με την τροφική τους δραστηριότητα, οι αφίδες είναι φορείς της ίωσης Υ της πατάτας (Εικόνα 4). Οι αλευρώδεις τρέφονται απομυζώντας χυμούς από τα φυτά, ενώ εκκρίνουν μελιτώδη αποχωρήματα στα οποία αναπτύσσονται μύκητες καπνιάς. Το σημαντικότερο πρόβλημα που προκαλούν, όμως, είναι η μετάδοση ιώσεων. Η διαχείρισή τους γίνεται με τη χρήση κατάλληλων Η παραγωγή πατατών χειμερινής εσοδείας αποτελεί μια σημαντική πηγή εσόδων για τους πατατοπαραγωγούς, μιας και οι πατάτες αυτήν την περίοδο πωλούνταν συνήθως σε υψηλές τιμές. Η παραγωγή πατατών, όμως, κατά την ίδια αυτή περίοδο είναι δύσκολή και οι αποδόσεις της καλλιέργειας χαμηλές. Ως εκ τούτου, η καλή γνώση των διάφορων εχθρών και ασθενειών που προσβάλλουν τις πατάτες κατά την περίοδο αυτή είναι επιτακτική. Εικόνα 1: Σηριβίδι Εικόνα 2: Ζημία στα φύλλα και στα στελέχη φυτού πατάτας από προνύμφες λιριόμυζας της πατάτας
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==