41 AΓΡΟΤΗΣ 2022 / TEΥΧΟΣ 486 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η αποκατάσταση ενός τοπίου έχει τρεις διαφορετικές πτυχές: την πλήρη αποκατάσταση, την αναβάθμιση και την ανασυγκρότηση. H έννοια «αποκατάσταση» περιγράφει ουσιαστικά την επαναφορά των απολεσθεισών λειτουργιών ενός οικοσυστήματος, δηλαδή την επαναφορά της περιοχής που διαταράχθηκε και τροποποιήθηκε από την ανθρώπινη δραστηριότητα στην αρχική της φυσική κατάσταση. Ως αναβάθμιση ορίζεται η κατοίκηση από φυτά και ζώα στην ίδια σύνθεση όταν οι εργασίες ολοκληρωθούν, ενώ, τέλος, με τον όρο ανασυγκρότηση περιγράφεται η εγκατάσταση διαφορετικών χρήσεων γης και λειτουργιών από αυτές που υφίσταντο στην περιοχή προηγούμενα. Η αποκατάσταση της περιοχής λατομείου του οποίου τα αποθέματα εξαντλούνται περιλαμβάνει μόνιμες διαμορφώσεις βαθμίδων και πρανών με τρόπο που να εντάσσονται όσο το δυνατόν καλύτερα στο ευρύτερο τοπίο και που να συμβάλλουν στην επαναφορά της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Ταυτόχρονα, η αναδιαμόρφωση είναι συμβατή με όλους τους σχετικούς όρους και κανονισμούς της αδειοδότησης λατομείου και οι δεντροφυτεύσεις πραγματοποιούνται με βάση εγκεκριμένο σχέδιο φυτεύσεων του Τμήματος Δασών. Το περιβάλλον στις περιοχές εκμετάλλευσης είναι γεγονός ότι έχει επηρεαστεί από τις εργασίες εξόρυξης. Καθώς το έδαφος είναι πλέον ανύπαρκτο και φτωχό σε θρεπτικά συστατικά, ο ρυθμός επιστροφής της βιοποικιλότητας στον χώρο είναι πολύ μικρός χωρίς να προηγηθεί προετοιμασία του. Να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια επιβάλλεται στις εταιρείες όπως διαφυλάσσουν το υπερκείμενο επιφανειακό έδαφος (35-50 εκατοστά) που βρίσκεται πάνω από το κοίτασμα το οποίο αποτελείται από πλούσιες οργανικές ενώσεις, υγρασία και ζωντανούς οργανισμούς (έντομα, φυτά, σπόρους) για την επανατοποθέτησή του κατά το στάδιο της τελικής διαμόρφωσης και αποκατάστασης. Με αυτό τον τρόπο και με βάση τις ήδη διαμορφωμένες περιοχές που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα στα ενεργά λατομεία της Κύπρου, παρατηρείται η σταδιακή επιστροφή των ενδημικών ειδών χλωρίδας της περιοχής και της πανίδας. Για τον λόγο αυτό η αποκατάσταση θα πρέπει να είναι άμεση και να γίνεται παράλληλα με τις υπόλοιπες εξορυκτικές δραστηριότητες στον χώρο και όχι κατά την ολοκλήρωση της εξόρυξης, ούτως ώστε η περιοχή να επανέλθει όσο το δυνατόν συντομότερα. Συγκεκριμένα, κάθε τμήμα λατομείου όπου εξαντλείται το κοίτασμα και του οποίου η αποκατάσταση δεν επηρεάζει την ασφάλεια των εργαζομένων και την ορθολογική ανάπτυξη του κοιτάσματος, χρήζει άμεσης περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Η διαμόρφωση στον τύπο των επιφανειακών λατομείων με ανοικτές βαθμίδες που συναντώνται σήμερα στην Κύπρο, συνήθως αρχίζει από τα υψηλότερα σημεία που βρίσκονται τα όρια της εκμετάλλευσης και συνεχίζει διαδοχικά στα χαμηλότερα, ανάλογα με την περιοχή που θα παρατηρηθεί εξάντληση των αποθεμάτων υλικού. Λατομείο εξόρυξης ασβεστιτικού ψαμμίτη για παραγωγή άμμου στο χωριό Κελλιά της επαρχίας Λάρνακας: (α) Αποκάλυψη λατομείου, και (β) Ταυτόχρονη προετοιμασία περιοχής όπου έχουν εξαντληθεί τα αποθέματα, για αποκατάσταση και χρήση στη γεωργία. Λατομείο εξόρυξης πέτρας οικοδομής (κλιμάρα) στις Πάνω Κυβίδες στο στάδιο της τελικής αποκατάστασης, με στόχο τη διαφορετική χρήση γης και συγκεκριμένα τη γεωργική αξιοποίηση. Πανοραμική εικόνα τμήματος της Λατομικής Ζώνης Παρεκκλησιάς (Νοέμβριος 2019). Διακρίνονται (α) το φυσικό δάσος, (β) η δενδροφύτευση του χώρου όπου είχαν εξαντληθεί τα αποθέματα, (γ) η προετοιμασία του εδάφους για φύτευση, και (δ) ο δραστικός χώρος λατόμευσης. δ γ β α
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==