14 AΓΡΟΤΗΣ 2022 / TEΥΧΟΣ 485 ΓΕΩΡΓIΑ ωριμάσουν μετασυλλεκτικά, η ποιότητά τους θα είναι υποδεέστερη από αυτήν που επιτυγχάνεται αν ωρίμαζαν πάνω στο δέντρο. Κατά την ωρίμαση των πυρηνοκάρπων, συσσωρεύονται καροτενοειδή και ανθοκυανίνες, βελτιώνοντας την ποιότητα με βάση το χρώμα αλλά και τη θρεπτική αξία. Ωστόσο, κατά τη συντήρηση, ενώ η συγκέντρωση των καροτενοειδών παραμένει σχετικά σταθερή, οι ανθοκυανίνες οξειδώνονται γρήγορα με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της θρεπτικής αξίας αλλά και της εμφάνισης των καρπών λόγω καφετιάσματος. Το μαλάκωμα στα πυρηνόκαρπα αποτελεί σημαντικό πρόβλημα κατά τη συντήρηση και ο ρυθμός του εξαρτάται από το είδος και την ποικιλία. Η σάρκα των χρυσόμηλων μαλακώνει με ταχύτερο ρυθμό από τα υπόλοιπα πυρηνόκαρπα. Στα κεράσια σημαντική ποιοτική μετασυλλεκτική υποβάθμιση αποτελεί η μείωση της δύναμης απόσπασης του ποδίσκου από το φρούτο και το καφέτιασμα του ποδίσκου. Ο ρόλος της συγκομιδής στη μετασυλλεκτική διατήρηση των καρπών Η επίδραση του τρόπου και του σταδίου της συγκομιδής στην ποιότητα και τη μετασυλλεκτική ζωή ενός προϊόντος είναι κρίσιμης σημασίας. Η συγκομιδή αποτελεί το πρώτο στάδιο της μετασυλλεκτικής ζωής των καρπών. Εάν η ποιότητα του καρπού κατά τη συγκομιδή είναι υποβαθμισμένη, δεν είναι δυνατή η βελτίωσή της κατά τη μετασυλλεκτική περίοδο. Επιπρόσθετα, η συγκομιδή ενός καρπού σε λάθος χρόνο και με λάθος τρόπο οδηγεί σε ταχύτερη υποβάθμιση της ποιότητάς του κατά τη συντήρηση. Ως αποτέλεσμα μειώνεται η χρονική διάρκεια αποθήκευσης, και ο καρπός φτάνει τελικά στον καταναλωτή με υποβαθμισμένη ποιότητα. Για τους καρπούς των πυρηνόκαρπων είναι σημαντικό να επιλέγεται σωστά ο κατάλληλος χρόνος και τρόπος συγκομιδής. Για να εξασφαλίζεται, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, η λήψη σωστής απόφασης για τον χρόνο συγκομιδής, είναι σκόπιμο να λαμβάνονται υπόψη από τους παραγωγούς περισσότερα του ενός κριτήρια συγκομιδής όπως π.χ. αριθμός ημερών από την άνθιση, ευκολία απόσπασης του καρπού από τον ποδίσκο, μέγεθος ή/και σχήμα του καρπού, χρώμα της φλούδας, περιεκτικότητα ολικών διαλυτών στερεών, κ.ά. Η συγκομιδή των πυρηνοκάρπων γίνεται προσεκτικά με το χέρι ώστε να αποφεύγονται οι τραυματισμοί. Ιδανικά, η συγκομιδή πραγματοποιείται σε ώρες που δεν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία ώστε να περιοριστεί η απώλεια νερού από τους καρπούς. Μετασυλλεκτικοί χειρισμοί και συντήρηση Οι μετασυλλεκτικοί χειρισμοί έχουν ως σκοπό να περιοριστούν οι απώλειες μετά τη συγκομιδή και μέχρι την κατανάλωση των καρπών. Οι συνηθέστεροι χειρισμοί των καρπών πυρηνοκάρπων μετά τη συγκομιδή τους περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: Πρόψυξη: Κατά τη διάρκεια της συγκομιδής των περισσότερων πυρηνόκαρπων οι θερμοκρασίες συνήθως είναι υψηλές. Έτσι η πρόψυξη θεωρείται απαραίτητη για την ικανοποιητική συντήρησή τους. Η πρόψυξη συνίσταται στην άμεση, μετά τη συγκομιδή, και ταχεία απομάκρυνση της θερμότητας του αγρού από τους καρπούς. Με την πρόψυξη επιδιώκεται η άμεση αφαίρεση της θερμότητας που έχουν αποκτήσει οι καρποί από το ζεστό περιβάλλον αλλά και εκείνης που δημιουργείται από την αναπνοή τους. Στο χωράφι η πρόψυξη εφαρμόζεται κυρίως με χρήση κρύου νερού. Καθαρισμός και διαλογή: Μετά τη συγκομιδή και πριν να διατεθούν στην αγορά, οι καρποί πρέπει να καθαρίζονται, να υποβάλλονται σε διαλογή, αφαιρώντας τους τραυματισμένους, προσβεβλημένους και ποιοτικά υποβαθμισμένους καρπούς, καθώς και να διαχωρίζονται λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το βάρος, το μέγεθος, το στάδιο ωριμότητας, κ.ά. Τονίζεται η ανάγκη για προσεκτικό χειρισμό κατά τα στάδια καθαρισμού και διαλογής, δεδομένου ότι οι νωποί καρποί των πυρηνοκάρπων είναι πολύ ευαίσθητοι στους μηχανικούς τραυματισμούς, οι οποίοι υποβαθμίζουν την ποιότητα και μειώνουν τη συντηρησιμότητα. Αποθήκευση σε ψυκτικούς θαλάμους: Η αποθήκευση των νωπών καρπών πυρηνοκάρπων σε ψυκτικούς θαλάμους πρέπει να γίνεται στη χαμηλότερη ασφαλή θερμοκρασία και σε υψηλή σχετική υγρασία. Έτσι μειώνεται ο ρυθμός αναπνοής και περιορίζεται η απώλεια νερού. Για την αποφυγή τυχόν τραυματισμών από χαμηλές θερμοκρασίες (κρυοτραυματισμοί), πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το είδος και η ποικιλία των καρπών. Γενικά τα πυρηνόκαρπα δεν αντέχουν σε μακρά συντήρηση. Ανάλογα με την ποικιλία, τα ροδάκινα, τα νεκταρίνια, τα χρυσόμηλα και τα δαμάσκηνα μπορούν να συντηρηθούν για 1-8 εβδομάδες. Τα κεράσια έχουν ακόμα μικρότερη διάρκεια συντήρησης που δεν ξεπερνά τις 4 εβδομάδες. Οι ιδανικές θερμοκρασίες συντήρησης κυμαίνονται από -1°C έως 0°C, αλλά θα πρέπει να δίνεται προσοχή να μην πέσουν σε τιμές που οδηγούν σε πάγωμα των καρπών (-3°C έως -1°C ανάλογα με τα ΟΔΣ του καρπού). Η σχετική υγρασία των ψυκτικών θαλάμων συνιστάται να ρυθμίζεται στο 90-95%. Στον Πίνακα 2 παρουσιάζονται οι συνθήκες θαλάμου στις οποίες αποθηκεύονται οι νωποί καρποί των πυρηνοκάρπων. Πίνακας 2. Είδος Θερμοκρασία (°C) Σχετική υγρασία Διάρκεια συντήρησης Ροδάκινα (-1) - 0 90-95% 1 - 8 εβδομάδες Νεκταρίνια (-1) - 0 90-95% 1 - 8 εβδομάδες Χρυσόμηλα (-1) - 0 90-95% 1 - 8 εβδομάδες Δαμάσκηνα (-1) - 0 90-95% 1 - 8 εβδομάδες Κεράσια (-1) - 0 90-95% 1 - 4 εβδομάδες
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==