92 __ 93 ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΘΟΚ 2.16 Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΘΟΚ Μαρία Ευσταθίου Τα Βραβεία Θεάτρου, η μεγαλύτερη ίσως θεσμική διάκριση για τους δημιουργούς του κυπριακού θεάτρου, μετρούν ήδη είκοσι χρόνια ιστορίας. Παρακάτω θα προβούμε σε μια σύντομη σκιαγράφηση του ιστορικού της θέσπισης του θεσμού, της εξέλιξης και των σημαντικότερων αλλαγών που γνώρισε, όπως και της απήχησής του, ενώ σε ειδικό παράρτημα στο τέλος της έκδοσης παρατίθενται σε χρονολογική σειρά όλοι/ες οι βραβευθέντες/εί- σες ανά κατηγορία. Ανά διετία από το 1999 έως το 2013 και έπειτα κάθε χρόνο, τα Βραβεία απονέμονται με πρώτιστο στόχο την αναγνώριση τόσο του πολυποίκιλου και ζείδωρου έργου των δημιουργών θεάτρου, όσο και της σημασίας που η προσφορά αυτή έχει για το ίδιο το κυπριακό θέατρο και για την κοινωνία γενικότερα. Μέχρι στιγμής έχουν βραβευτεί 116 καλλιτέχνες διαφόρων ειδικοτήτων (συνολικά, 332 υποψηφιότητες) για το πηγαίο ταλέντο τους, την κο- πιώδη εργασία, την αφοσίωση και την πίστη τους στο θεατρικό αγαθό, ενώ έχουν επίσης τιμηθεί από τρεις Προέδρους της Δημοκρατίας για τη συνολική προσφορά τους στην πολιτιστική ζωή του τόπου δεκαπέντε εξέχουσες προσωπικότητες των τεχνών. Η αρχική εισήγηση, τον Μάρτιο του 1994, αφορά τη θέσπιση ενός μόνο Βραβείου Καλύτερης Ερμηνείας Γυναικείου Ρόλου στο κρα- τικό και ιδιωτικό θέατρο στην Κύπρο, προς τιμήν της τότε προσφάτως εκλιπούσας Μελίνας Μερκούρη, και κατατίθεται από τον Ανδρέα Μέση, πρόεδρο του ΘΟΚ. Την επόμενη χρονιά, υπό την προεδρία του ιδίου και με διευθυντή του Οργανισμού τον Χρίστο Σιοπαχά, αποφασίζεται η διεύρυνση των τομέων τους οποίους θα καλύπτουν τα Βραβεία και συστήνεται η πρώτη Κριτική Επιτροπή. Αν και το 1998 ο τότε διευθυντής του ΘΟΚ Άντης Παρτζίλης ζητά την ενεργοποίηση του θεσμού, τα Βραβεία δεν προχωρούν επί- σημα παρά έναν χρόνο αργότερα, το 1999, με την αρχική ονομασία «Βραβεία Θεάτρου ΘΟΚ – Εις μνήμην Μελίνας Μερκούρη». Έτσι, υπό την προεδρία του Μιχάλη Λουλλουπή αξιολογούνται από την Κριτική Επιτροπή παραγωγές που αφορούν δύο θεα- τρικές περιόδους (1999–2000/2000–2001) στους τομείς Θεατρική Συγγραφή/Μετάφραση/Διασκευή, Υποκριτική, Σκηνοθεσία, Σκη- νογραφία, Ενδυματολογία, Μουσική, Χορογραφία, Φωτιστικός Σχεδιασμός, και απονέμονται χρηματικά έπαθλα μαζί με αργυρό αγαλματίδιο, τη φιλοτέχνηση του οποίου υπογράφει ο γλύπτης Φώτος Δημητρίου. Πρόκειται για φιγούρα εμπνευσμένη από τη Μερκούρη. Η εναρκτήρια τελετή απονομής των Βραβείων πρα- γματοποιείται το 2001, στο πλαίσιο εορτασμών για τα τριαντάχρονα του Οργανισμού, με επίτιμο καλεσμένο τον αδελφό της Μελίνας Μερκούρη, Σπύρο Μερκούρη. Αναγνωρίζοντας την απήχηση που έχουν τα Βραβεία στους κύ- κλους των επαγγελματιών του χώρου και στο ευρύτερο κοινό και πριμοδοτώντας την αριστεία και τον πειραματισμό, τα εκάστοτε Διοικητικά Συμβούλια του ΘΟΚ προχωρούν σε τροποποι- ήσεις, προκειμένου ο θεσμός να παραμένει σύγχρονος και επίκαι- ρος. Έτσι, ανάμεσα σε άλλα, διαχωρίζεται το Βραβείο Υπο κρι τικής σε Βραβείο Ερμηνείας Καλύτερου Ανδρικού Ρόλου και Καλύτερου Γυναικείου Ρόλου (2003–2005), προστίθεται Βραβείο Καλύτερης Παράστασης Παιδικού/Νεανικού Έργου, το οποίο αξιολογεί ειδική τριμελής επιτροπή (2007–2009), ενώ η συχνότητα απονομής αλ- λάζει (2013–2014). Η πιο πρόσφατη, και ενδεχομένως ριζικότερη, αλλαγή αφορά τη φιλοσοφία απονομής των Βραβείων όπως και τον αριθμό τους, τα οποία από το 2017 δίδονται σε τρεις δημιουρ- γούς (Μεγάλο Βραβείο ΘΟΚ, Βραβείο Δημιουργού της Χρονιάς και Βραβείο Νέου Δημιουργού της Χρονιάς), συνοδευόμενα από χειροποίητο έπαθλο, χρηματικό ποσό και προσφορά ενός συμβο- λαίου συνεργασίας με τον ΘΟΚ. Οι Κριτικές Επιτροπές ορίζονται από τα εκάστοτε Διοικητικά Συμβούλια του ΘΟΚ. Τα μέλη τους, εμπειρογνώμονες από διαφο- ρετικές κατευθύνσεις, συνεργάζονται αποτελεσματικά, με αίσθημα αφοσίωσης, προκειμένου να πραγματοποιούνται ψηφο- φορίες για τις διακρίσεις, ενώ αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο της επιλογής ανάμεσα σε πληθώρα αξιόλογων κάθε φορά προτάσεων. Οι τελετές απονομής διοργανώνονται με στόχο να απο- τελούν μια γιορτή μέσα από την οποία να προβάλλονται οι τιμώ- μενοι καλλιτέχνες και να τονίζεται το εύρος της προσφοράς τους στην πνευματική παραγωγή του τόπου. Τους δίνεται δε βήμα να μιλήσουν ενώπιον του κοινού για τη δική τους πρόσληψη της επιβράβευσης, καθώς και για τις ευρύτερες εμπειρίες που αποκόμισαν μέσα από την εργασία τους στο θέατρο. Οι τελετές με- ταδίδονται ζωντανά μέσω του κρατικού τηλεοπτικού καναλιού.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==