62 __ 63 ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΘΟΚ Η προσπάθεια ερμηνείας της εμπειρίας του πολέμου του 1974, της μαζικής μετατόπισης πληθυσμών, της απώλειας, των αγνοουμέ- νων και του τραύματος που προκαλεί η βία βρίσκει μέρος της θεατρικής της έκφρασης στις εμβληματικές παραγωγές του ΘΟΚ Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της (1977) και Ικέτιδες (1978). Η υπο- δοχή των παραγωγών αυτών στον ελληνόφωνο χώρο τις κατα- ξίωσε τόσο στην εποχή που παρουσιάστηκαν όσο και διαχρονικά. Η παραγωγή Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της ανεβαίνει στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας στις 22 Οκτωβρίου 1977 και αποτε- λεί τη δεύτερη συνεργασία του ΘΟΚ με τον Ανατολικογερμανό σκηνοθέτη Heinz-Uwe Haus. Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση του Ιορδάνη Αρζόγλου, με συνεργάτες σκηνοθέτες τους Βλαδί- μηρο Καυκαρίδη και Νίκο Σιαφκάλη. Τα κοστούμια αναλαμβάνει ο Glyn Hughes. Παρά τις οπτικές αναφορές στην Κύπρο μέσα από το κάρο που σχεδιάζει ο Νίκος Κουρούσιης, τις εικόνες από την Εισβολή που προβάλλονται κατά τη διάρκεια των τραγουδιών και της μουσι- κής του Γιώργου Κοτσώνη, ο σκηνοθέτης προσεγγίζει τον σκηνικό χώρο με κλασικές μπρεχτικές γραμμές, με τη λιτότητα στη σκηνή και τις οδηγίες του συγγραφέα, που ενισχύουν την απο- στασιοποίηση μεταξύ της σκηνικής δράσης και του κοινού. Η παραγωγή σημειώνει εισπρακτική επιτυχία (18.640 θεατές σε τριάντα τρεις παραστάσεις), με τις ερμηνείες της Δέσποινας Μπε- μπεδέλη (Μάνα Κουράγιο) και της Λένιας Σορόκου (Κατρίν) να ξεχωρίζουν για κοινό και κριτικούς. Η παραγωγή ανεβαίνει επί- σης σε εννέα παραστάσεις για μαθητικό κοινό, ενώ παρουσιάζε- ται και στην Αθήνα το διάστημα 12–14 Μαΐου 1978, με πέντε παραστάσεις στο Εθνικό Θέατρο. Η περιοδεία πραγματοποιείται με επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών της Ελλάδας και αποσπά θετικές κριτικές. Οι Ικέτιδες του Ευριπίδη ανεβαίνουν από τον Θεατρικό Οργανι- σμό Κύπρου το 1978. Την επόμενη χρονιά ταξιδεύουν στην Αθήνα (Θέατρο Λυκαβηττού), τη Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο και το 1980 παρουσιάζονται στην Επίδαυρο — η πρώτη φορά που ο ΘΟΚ συμμετέχει στο Φεστιβάλ Επιδαύρου. Ο διευθυντής του ΘΟΚ Εύης Γαβριηλίδης αναθέτει τη σκηνοθεσία στον νέο σκηνοθέτη και ηθοποιό Νίκο Χαραλάμπους, τη μουσική στον Μιχάλη Χριστοδουλίδη, τα σκηνικά-κοστούμια στον Γιώργο Ζιάκα και τη μετάφραση στον Κωστή Κο λώτα. Ανάμεσα σε άλλους, πρωταγωνιστούν οι Τζένη Γαϊτανοπούλου, Δέσποινα Μπε- μπεδέλη, Μαρία Μίχα, Ευτύχιος Πουλλαΐδης, Στέλιος Καυκαρίδης, Κώστας Δημητρίου, Σπύρος Σταυρινίδης. Η παράσταση στην Κύπρο έλαβε έντονες αρνητικές κριτικές, ενώ η παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα έλαβε θετικές κριτικές και συσχετίστηκε με την πρόσφατη Εισβολή. Η προσέγγιση του Χαραλάμπους στο έργο αποτελεί μια ανοιχτή ανάγνωση του κειμένου, χαρακτηριζόμενη από κριτική διάθεση απέναντι στα γεγονότα. Γράφει ο σκηνοθέτης στο πρόγραμμα της παράστασης: Όλα αυτά που γράφτηκαν από τον Ευριπίδη πριν 2.500 χρόνια στις Ικέτιδες ταιριάζουν στην Κύπρο του 1979. Κάτι περισσότερο. Συνθέτουν την πρόσφατη ιστορία της. Και από κοντά η άγνοια, η προδοσία, το αδιέξοδο, η αφροσύνη, η εξάρτηση, η τρέλα — η ανεπίσημη ιστορία. Βιώματα που οδήγησαν σε μια «άλλη» ανάγνωση, τέτοια που να επιτρέπει σκληρό και αντιρομαντικό πλη- σίασμα. Η παράσταση αποτελεί σημείο αναφοράς για τις παραγωγές αρ- χαίου δράματος στην Κύπρο, καθώς και για την παρουσία του ΘΟΚ στο Φεστιβάλ Επιδαύρου.1 Ως σημείο αναφοράς από πλευράς αισθητικής, ερμηνείας και ποιότητας συνεργασίας, γιορτάστηκε και εκθειάστηκε όσο λίγες της τοπικής θεατρικής παραγωγής, με εκδηλώσεις, αφιερώματα και δημοσιεύματα. 1. ΣτΕ: Εκτενώς για τον ΘΟΚ, το αρχαίο δράμα, το Φεστιβάλ Επιδαύρου και ειδικά για τις Ικέτιδες γράφει η Κυριακή Α. Ιωαννίδου στο κεφάλαιο 4. 2.2 Ο ΘΟΚ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ 1974 Ελλάδα Ευαγγέλου
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==