146 __ 147 στούμια, σε σχεδιασμό Γιώργου Ζιάκα,6 αλλά και τα μουσικά ηχοχρώματα της σύνθεσης του Μιχάλη Χριστοδουλίδη7 απεικονίζουν με ενάργεια την κυπριακή ιστορία και τη λαϊκή παράδοση.8 Η ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ Η ΣΤΑΘΕΡH ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΟΚ ΣΤΑ ΕΠΙΔΑΥΡΙΑ Η μεγάλη επιτυχία των Ικέτιδων στην Κύπρο το 1978, και κυρίως στην Ελλάδα το 1979, την οδηγούν κατά την επόμενη χρονιά στο αργολικό θέατρο. Το κοινό εκφράζει τη συγκίνησή του μπροστά στις Κύπριες Ικέτιδες με τις έντονες επευφημίες του, οι οποίες επικαλύπτουν την εναρκτήρια σκηνή του έργου.9 Η εμβληματική αυτή παράσταση αποσπά εξαιρετικές κριτικές στην Ελλάδα και χαρακτηρίζεται ως παράσταση-σταθμός για το κυπριακό αλλά και για το πανελλήνιο θέατρο, καταφέρνοντας να διεισδύσει δυ- ναμικά στο αργολικό «άβατο» της μονοκρατορίας του Εθνικού Θεάτρου και να θέσει τον θεμέλιο λίθο στη μακρόχρονη παρου- σία του ΘΟΚ στο ελλαδικό φεστιβάλ. 1982: Τρωάδες Το 1982 ο Νίκος Χαραλάμπους, με την ίδια ομάδα συνεργατών, ανεβάζει στην Επίδαυρο τις Τρωάδες του Ευριπίδη, δίνοντας έμφαση στην τελετουργική διάσταση της τραγωδίας μέσα από την εκφορά του λόγου, την υποβλητική μουσική, τα σκηνικά και τα κοστούμια, που αποτελούνται από νεκρικά κα- λύμματα και σάβανα. Ο Νίκος Χαραλάμπους παίρνει τα εύσημα για την ευρηματική σκηνοθεσία, ενώ αναγνωρίζεται η υποκριτική δεινότητα των ηθοποιών, με τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη10 να κερδίζει τις εντυπώσεις ενσαρκώνοντας την τραγική μορφή της Εκάβης. 1983: Ηλέκτρα Ο διεθνώς αναγνωρισμένος Κύπριος σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης βάζει την υπογραφή του στην επόμενη πα- ραγωγή του ΘΟΚ στην Επίδαυρο, ανεβάζοντας την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, με τη σπουδαία Ειρήνη Παπά στον ομώνυμο ρόλο. Η παράσταση χαρακτηρίζεται από κλασικό ύφος και δημιουργεί- ται από τη σύμπραξη μιας ομάδας σημαντικών και αναγνωρισμέ- νων ανά το παγκόσμιο συντελεστών (μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, σκηνικά του γλύπτη Τάκη Βασιλάκη, κοστούμια της Μαρίνας Καρέλλα και μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου). 1984: Μήδεια Το 1984 ο Διαγόρας Χρονόπουλος παρουσιάζει τη Μήδεια του Ευριπίδη σε μια «αξιοπρεπή παράσταση» με «σοβα- ρότητα και επαγγελματισμό», όπως χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς, μέσα από την οποία ξεχωρίζει η ερμηνεία της Τζένης Γαϊτανοπούλου.11 1985: Δύσκολος Η δεύτερη χρονιά-ορόσημο για τον ΘΟΚ έρχεται το 1985, έτος κατά το οποίο ο Οργανισμός παρουσιάζει για πρώτη φορά, στο πλαίσιο των Επιδαυρίων, κωμωδία, κηρύσσοντας μάλιστα την έναρξη του φεστιβάλ. Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Εύης Γαβριηλίδης, επιλέγει για την παρθενική κωμική εμφάνιση 6. ΣτΕ: Για τον Ζιάκα βλ. περισσότερα στο κεφάλαιο 3.10. 7. ΣτΕ: Για τον Μιχάλη Χριστοδουλίδη βλ. το κεφάλαιο 3.44. 8. ΣτΕ: Για τις Ικέτιδες βλ. περισσότερα στο κεφάλαιο 2.2. Βλ. επίσης κεφά- λαιο 1, σημ. 35. 9. Α. Μαργαρίτης, εφ. Τα Νέα, 6 Σεπτεμβρίου 1980. 10. ΣτΕ: Για τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη βλ. το κεφάλαιο 3.26. 11. ΣτΕ: Στην Τζένη Γαϊτανοπούλου αφιερώνεται το κεφάλαιο 3.7. του ΘΟΚ στο αργολικό θέατρο να παρουσιάσει έργο του Μενάν- δρου, του μεγάλου ποιητή της Νέας Κωμωδίας.12 Η παράσταση του μενάνδρειου Δύσκολου προτείνει μια ρηξικέ- λευθη σκηνοθετική ανάγνωση, η οποία χαρακτηρίζεται από ζω- ντάνια, πληθωρικότητα, γρήγορο ρυθμό και φαντασμαγορικά θεάματα, με τη σπηλιά-διαστημόπλοιο του θεού Πανός να δε- σπόζει στη σκηνή. Αρκετά στοιχεία αυτής της πρωτοποριακής παράστασης (όπως οι Νύφες-play girls, ο ροκ θεός Παν, η ευρεία γκάμα μουσικών ηχοχρωμάτων του Χρίστου Φιλίππου και ενδυ- ματολογικών στοιχείων του Νίκου Κουρούσιη13) ξενίζουν, όπως ήταν αναμενόμενο, μία ομάδα κριτικών. Η παράσταση, όμως, στο σύνολό της εντυπωσιάζει θεατές σε Κύπρο και Ελλάδα. Η ελεύθερη μετάφραση του Λεωνίδα Μαλένη διανθίζεται με εμβό- λιμα χορικά δικής του γραφής, που ενισχύουν το χιούμορ του κειμένου. 1986: Οιδίπους Τύραννος Ο ΘΟΚ επανέρχεται στα Επιδαύρια υπό την καθοδήγηση του Νίκου Χαραλάμπους και παρουσιάζει τον Οιδίποδα Τύραννο, με τον Στέλιο Καυκαρίδη στον ομώνυμο ρόλο, σε μια παράσταση που εκθειάστηκε για τις θεατρικές αρετές της και για τα σκηνικά του Άγγελου Αγγελή.14 1987: Ορέστης Η σκηνοθεσία του Γιώργου Θεοδοσιάδη, πιστή προς το αρχαίο κείμενο, δίνει έμφαση στην ψυχογραφία των μυ- θικών προσώπων. Σκηνικά και κοστούμια υπογράφει ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης, ενώ τη μουσική συνθέτει ο Βάσος Αργυρίδης. 1988: Εκάβη Ο Νίκος Χαραλάμπους στη σκηνοθεσία και η Δέσποινα Μπεμπεδέλη στον ρόλο της Εκάβης εντυπωσιάζουν και πάλι κοινό και κριτική. Ο Κύπριος σκηνοθέτης επανέρχεται στη θεματολογία του πολέμου, όπως είχε πράξει με τις Ικέτιδες και τις Τρωάδες, παραλληλίζοντας για ακόμη μία φορά, μέσω του γκρι- ζόμαυρου σκηνικού και του καμένου δέντρου, τον αρχαιοελληνικό μύθο με την τραγωδία της Κύπρου. 1989: Βάτραχοι Την επόμενη χρονιά ο Νίκος Χαραλάμπους κάνει την πρώτη του εμφάνιση στην Επίδαυρο με κωμωδία, αποσπώ- ντας πολύ θετικά σχόλια για τη δυναμική και διασκεδαστική του παράσταση. Αξίζουν ιδιαίτερη μνεία οι πολύ καλές ερμηνείες των ηθοποιών, αλλά και η καινοτόμος τότε ιδέα του σκηνοθέτη να χρησιμοποιήσει γυναίκες ηθοποιούς ως μέλη του Χορού. 1990: Φοίνισσες Ο Νίκος Χαραλάμπους επιστρέφει στην Επί- δαυρο με τραγωδία, σε σκηνοθεσία που συνδυάζει το ρεαλιστικό και το τελετουργικό στοιχείο, το οποίο αναδεικνύεται μέσω των εξαιρετικών σκηνικών και κοστουμιών του Άγγελου Αγγελή. Κυ- ρίαρχα χαρακτηριστικά της παράστασης: το σκηνικό με το δάσος των κόκκινων δοράτων και ο ολόλευκος Χορός. 12. ΣτΕ: Για τον Εύη Γαβριηλίδη βλ. περισσότερα στο κεφάλαιο 3.6. Σύνοψη της προσφοράς του Εύη Γαβριηλίδη στην αναβίωση του Μενάνδρου στη σύγ- χρονη σκηνή προσφέρει η Κ. Διαμαντάκου-Αγάθου, «Η συμβολή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου και του Εύη Γαβριηλίδη στον θεατρικό επαναπατρισμό του Μενάνδρου», στο Το αρχαίο θέατρο και η Κύπρος. Πρακτικά Συμποσίου, επιμ. Α. Χ. Κωνσταντίνου και Ι. Χατζηκωστή, Λευκωσία: Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου 2013, σσ. 75–94. 13. ΣτΕ: Για τον Κουρούσιη βλ. το κεφάλαιο 3.16. 14. ΣτΕ: Για τον Στέλιο Καυκαρίδη βλ. το κεφάλαιο 3.14 και για τον Άγγελο Αγγελή το κεφάλαιο 3.2.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==