9 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 ΓΕΩΡΓIΑ σημαντικά το πρόβλημα, όπως προαναφέρθηκε. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι μια πρακτική που δοκιμάζεται διεθνώς προς αυτή την κατεύθυνση είναι η θερμοθεραπεία του πολλαπλασιαστικού υλικού· μια διαδικασία που μπορεί να προσφέρει υψηλά επίπεδα προστασίας μέσω της μείωσης των παθογόνων μικροοργανισμών εντός του φυτικού υλικού και κατ’ επέκταση να μειώσει ουσιαστικά το πρόβλημα στους νέους αμπελώνες. Η χρήση κληματίδων από «προσωπικούς» αμπελώνες ή «συγγενών και φίλων» και το παράχωμά τους στο έδαφος μέχρι την εποχή φύτευσης, για λόγους συντήρησης και ριζοβολίας, αποτελούν κοινές πρακτικές για τους αμπελοκαλλιεργητές της χώρας. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι οι πρακτικές αυτές, ενέχουν πολύ υψηλά επίπεδα επικινδυνότητας για την υγεία των νεοεγκατεστημένων αμπελώνων. Η επιλογή των κληματίδων δίχως την αξιολόγηση του φυτού-δότη για εγκατεστημένες μολύνσεις και στη συνέχεια το παράχωμα τους σε επιμολυσμένο υπόστρωμα (έδαφος) αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής του φυτικού υλικού, αφού αρκετά από τα παθογόνα αυτά επιβιώνουν στο έδαφος. Συστήματα διαμόρφωσης και πρακτικές κλαδέματος Τα συστήματα διαμόρφωσης των αμπελώνων και ο τρόπος διενέργειας των κλαδεμάτων επηρεάζουν σημαντικά τα επίπεδα προσβολής. Οι μολύνσεις στον αγρό συνδέονται άμεσα με την περίοδο απελευθέρωσης αερομεταφερόμενου μολύσματος και την παρουσία βροχοπτώσεων που συμπίπτουν με την περίοδο του κλαδέματος. Κατά συνέπεια, το κλάδεμα με υγρό (βροχερό) καιρό και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες πρέπει να αποφεύγεται, ώστε να επιτύχουμε ταχύτερη επούλωση των πληγών. Έρευνες έδειξαν ότι η μετάθεση της εποχής κλαδέματος, είτε αργότερα (μέσα Φεβρουαρίου έως αρχές Μαρτίου) ή νωρίτερα (τέλη φθινοπώρου), απέδωσε σημαντική μείωση των προσβολών. Αναφορικά με τα συστήματα διαμόρφωσης, προκύπτει ότι εκείνα που δημιουργούν μεγαλύτερο αριθμό κλαδευτικών πληγών (π.χ. αμφίπλευρα κορδόνια), συμβάλλουν επίσης σε υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης του φυτικού ιστού. Αφαίρεση προσβεβλημένου φυτικού ιστού και διαχείριση υπολειμμάτων κλαδέματος Τεχνικές κατά τις οποίες αφαιρούνται μολυσμένα τμήματα της αμπέλου έχουν μακρά ιστορία στον έλεγχο αυτών των ασθενειών. Η αποτελεσματικότητα αυτού του τύπου «επανορθωτικής χειρουργικής», εξαρτάται από την επιτυχή αφαίρεση των μολυσμένων τμημάτων του ξύλου της αμπέλου, συμπεριλαμβανομένου και 10-20 εκατοστών υγιούς φυτικού ιστού. Συνιστάται στους καλλιεργητές να εντοπίζουν τα μολυσμένα πρέμνα την άνοιξη ή το καλοκαίρι που τα συμπτώματα είναι ορατά επί των μολυσμένων φυτών και αφού τα σημαδεύουν να αφαιρούν το μολυσμένο ξύλο την επομένη εποχή κλαδέματος. Πρέπει να σημειωθεί ότι η επιτυχία της μεθόδου περιορίζεται στην περίπτωση που η μόλυνση έχει φτάσει πολύ κοντά στο έδαφος ή στην ένωση του υποκειμένου με το μόσχευμα. Επίσης είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ορθή διαχείριση των κλαδεμάτων του αμπελώνα αποτελεί ακόμη μια καλλιεργητική πρακτική με σημαντικά οφέλη για υγιεινή και την προστασία του εγκατεστημένου φυτικού υλικού. Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των παθογόνων κατασκευάζει καρποφόρες κατασκευές (μόλυσμα) επί των ξυλοποιημένων ιστών της αμπέλου, οι οποίες εφόσον παραμείνουν εντός του αμπελώνα αποτελούν συνεχείς πηγές μολύσματος που, με την εμφάνιση ευνοϊκών για την ανάπτυξη των μυκήτων συνθηκών, εξαπολύεται προκαλώντας νέες μολύνσεις. Γι’ αυτό τα υπολείμματα των κλαδεμάτων πρέπει ή να μεταφέρονται μακριά από τον αμπελώνα (π.χ. κομποστοποίηση) ή να μικρο-τεμαχίζονται (θρυμματισμός > 0,5 εκατοστά) και να ενσωματώνονται στην εδαφοκλίνη του αμπελώνα, ώστε να καταστρέφεται το μόλυσμα και να εμπλουτίζεται ταυτόχρονα η οργανική ουσία του εδάφους. Προστασία των πληγών κλαδέματος Οι ανοιχτές πληγές του ξύλου αποτελούν πύλες εισόδου παθογόνων. Η προστασία τους αποτελεί πολύ σημαντικό μέτρο για τον αποτελεσματικό έλεγχο των ασθενειών ξύλου. Η αξία του συγκεκριμένου μέτρου είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική αν ξεκινήσει αμέσως με την εγκατάσταση του νεαρού αμπελώνα. Η χρήση αδρανών επουλωτικών υλικών (π.χ. μαστίχη εμβολιασμού, κατάλληλη μπογιά ή πάστα) για την κάλυψη των τομών, συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των προσβολών, ιδιαίτερα όταν τα σκευάσματα αυτά εμπλουτίζονται με μυκητοκτόνες ουσίες. Η χρήση αυτής της πρακτικής προσφέρει τόσο φυσική προστασία, εμποδίζοντας τα σπόρια των μυκήτων να έρθουν σε άμεση επαφή με την εκτεθειμένη πληγή, όσο και βιοκτόνο δράση μέσω των μυκητοκτόνων ουσιών. Επειδή όμως η εφαρμογή τους γίνεται με το χέρι, το μέτρο αυτό δεν έχει τύχει υψηλής αποδοχής από τους καλλιεργητές, διότι αυξάνει σημαντικά το κόστος της καλλιέργειας. Εφαρμογή μυκητοκτόνων ουσιών και σκευασμάτων με μυκητοκτόνο δράση Πλήθος συνθετικών μυκητοκτόνων έχουν αξιολογηθεί διεθνώς για τη διαχείριση των ασθενειών του ξύλου στην άμπελο με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Στην Αυστραλία για παράδειγμα, σκευάσματα των δραστικών ουσιών tebuconazole, fluazinam και μίγμα cyproconazole με iodocarb είναι εγγεγραμμένα για χρήση κατά της μελανής νέκρωσης των βραχιόνων και της ευτυπίωσης. Στις Η.Π.Α. σκευάσματα με βάση τις δραστικές flutriafol, tetraconazole και myclobutanil χρησιμοποιούνται αντίστοιχα για τις προαναφερθείσες ασθένειες με πολύ καλά αποτελέσματα. Επίσης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ αυτών και την Ελλάδα), εγκρίθηκε πρόσφατα η χρήση σκευάσματος που είναι μίγμα των δραστικών ουσιών boscalidκαι pyraclostrobin με υγρό πολυμερές για τις ασθένειες της ίσκας, της μελανής νέκρωσης των βραχιόνων και της ευτυπίωσης. Εκτός των συνθετικών μυκητοκτόνων, πληθώρα βιολογικών παραγόντων έχουν αξιολογηθεί για τη δράση τους κατά των ασθενειών του ξύλου. Πολυάριθμες έρευνες υποστηρίζουν την αποτελεσματική δράση στελεχών των μυκοπαράσιτων Trichoderma και Pythium oligandrum, καθώς και των βακτηριακών γενών Pseudomonas, Bacillus κ.ά. Ως εκ τούτου, αριθμός βιολογικών σκευασμάτων είναι εγγεγραμμένα και χρησιμοποιούνται επιτυχώς παγκοσμίως. Συγκεκριμένα, στην Κυπριακή Δημοκρατία εγγεγραμμένα σκευάσματα για διαχείριση των συγκεκριμένων ασθενειών έχουν ως δραστικό παράγοντα στελέχη του βιολογικού παράγοντα Trichoderma.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==