A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 57 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ Η μεγάλη γενετική ποικιλομορφία που βρέθηκε στο μιτοχονδριακό DNA-D‐loop των ποντικών, με επτά διαφοροποιημένες απλοομάδες, όπως η ομάδα έχει περιγράψει στους οικόσιτους ποντικούς στην Κύπρο, είναι αποτέλεσμα της κεντρικής θέσης του νησιού ως ένα θαλάσσιο σταυροδρόμι, με πολλούς ξένους κατακτητές και επιδρομείς και εισαγωγές οικόσιτων ποντικών διαφορετικής προέλευσης. Ακανθοποντικός Acomys cahirinus nesiotes Bate, 1903. Το πέμπτο είδος τρωκτικού ή ποντικού που υπάρχει στην Κύπρο - ο ακανθοποντικός - είναι σχετικά άγνωστο στον περισσότερο κόσμο, όπως άγνωστος ήταν ο ποντικός ο Κυπριακός (Χατζηστερκώτης 2017). Αν και θεωρείται σπάνιο είδος στην Κύπρο, βρίσκεται σε αρκετές περιοχές και είναι πιο κοινός από ό,τι πιστεύεται. Πρόσφατα καταγράφηκε σε βραχώδη παραθαλάσσια περιοχή μεταξύ Αγίας Νάπας και Παραλιμνίου, κοντά στη Λευκωσία σε υψόμετρο μέχρι 600 μέτρα, αλλά και σε ορεινές περιοχές του Τροόδους, όπως στο χωριό Άγιος Κωνσταντίνος σε υψόμετρο 1.200 μέτρα. Έχει βρεθεί επίσης στο Δίκωμο, στη Βασίλια, στη Σύγκραση, στο Βουφαβέντο, στο Κάστρο της Καντάρας, στο φράγμα της Γερμασόγειας και αλλού. Αρχικά ο ακανθοποντικός της Κύπρου καταγράφηκε ως ξεχωριστό είδος Acomys nesiotes από τη Βρεττανή ζωολόγο Dorothea Bate (1903) και το όνομά του διατηρήθηκε από αρκετούς ερευνητές. Οι Kryštufek and Vohralίk το 2009 τον κατέγραψαν υποείδος του Acomys cahirinus. Είναι πιο μεγάλος από τον Acomys cahirinus και έχει σχετικά κοντή ουρά που είναι περίπου το 84.1% του μήκους της κεφαλής και του σώματος. Πρόσφατες έρευνες του συγγραφέα στο Ι.Γ.Ε. με συνεργάτες τους Sabrina Renaud, Emilie A. Hardouin Pascale Chevret, Katerina Papayiannis, Petros Lymberakis, Ferhat Matur, Oxala Garcia-Rodriguez, Demetra Andreou, Ortaç Çetintaş, Mustafa Sözen και George P. Mitsainas, έδειξαν ότι ο ακανθοποντικός Acomys cahirinus group παρουσιάζει σύνθετη γεωγραφική δομή στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως φαίνεται από προηγούμενες γενετικές και χρωμοσωματικές μελέτες. Προκειμένου να διασαφηνισθούν καλύτερα οι εξελικτικές σχέσεις των νησιωτικών πληθυσμών από την Κρήτη και την Κύπρο με τους ηπειρωτικούς από τη Βόρεια Αφρική και την Κιλικία στην Μικρά Ασία, διερευνήθηκαν γενετικές και μορφομετρικές παραλλαγές, με βάση τις μιτοχονδριακές ακολουθίες D-loop, καθώς και το μέγεθος και το σχήμα του πρώτου ανώτερου γομφίου. Ο ακανθοποντικος της Κύπρου και ο ακανθοποντικός της Κιλικίας παρουσιάζουν ιδιοσυγκρασιακή απόκλιση στο μοριακό μέγεθος και σχήμα, ενώ αυτός της Κρήτης παρουσιάζει μια γεωγραφική δομή με τουλάχιστον τρεις διαφοροποιημένους υπο-πληθυσμούς. Βιβλιογραφία Antoniou M, Psaroulaki A, Toumazos P, Mazeris A, Ioannou I, Papaprodromou M, Georgiou K, Hristofi N, Patsias A, Loucaides F, Moschandreas J, Tsatsaris A, Tselentis Y (2010) Rats as indicators of the presence and dispersal of pathogens in Cyprus: ectoparasites, parasitic helminths, enteric bacteria, and encephalomyocarditis virus. Vector Borne Zoonotic Dis 10(9): 867-873 Bate DMA (1903) On the occurrence of Acomys in Cyprus. Ann Mag Nat Hist 7th Ser 11:565-567 Bonhomme F, Orth A, Cucchi T, Hadjisterkotis E, Vigne J-D, Auffray J-C (2004) Découverte d’une nouvelle espèce de souris sur l’île de Chypre. Comptes Rendus Biologies 327: 501507. Cucchi T, Orth A, Auffray J-C, Renaud S, Fabre L, Catalan J, Hadjisterkotis E, Bonhomme F, Vigne J-D (2006) A new endemic species of the subgenus Mus (Rodentia, Mammalia) on the island of Cyprus. Zootaxa 1241: 1-36 Florou M, Leontides L, Kostoulas P, Billinis C (2007) Isolation of Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis from non-ruminant wildlife living in the sheds and on the pastures of Greek sheep and goats https://doi.org/10.1017/S095026880700893X Χατζηστερκώτης Ε (2017) Χερσαία προϊστορικά και σύγχρονα θηλαστικά της Κύπρου. Εις: Δημητριάδης Κ, Σοφοκλέους Α, Αργυρίδης Π (επιμέλεια έκδοσης) Γεωγραφία της Κύπρου, Γεωγραφικός Όμιλος Κύπρου, Λευκωσία, σελ. 321-354 Hadjisterkotis E, Konstantinou G, Sanna D, Pirastru M, Mereu P (2019) The first record of Rattus norvegicus on the island of Cyprus and the expected effect on agriculture and local biota. In: Proceedings of the X International Scientific Agricultural Symposium “Agrosym 2019” Jahorina, October 03 - 06, pp 236-241 Hadjisterkotis E, Konstantinou G, Sanna D, Pirastru M, Mereu P (2020) First mtDNA Sequences and Body Measurements for Rattus norvegicus from the Mediterranean Island of Cyprus. Life 10(136):1-16, doi:10.3390/life10080136 Kryštufek B, Vohralík V (2009) Mammals of Turkey and Cyprus. Rodentia II: Chricetinae, Muridae, Spalacidae, Calamyscidae, Capromyidae, Hystricidae, Castoridae. Zalozba Annales. Univerza na Primorskem, Znanstveno-raziskovalno središče Koper Zgodovinsko drustvo za južno Primorsko. Koper Moysi M, Christou M, Goutner V, Kassinis N, Iezekiel S (2018) Spatial and temporal patterns in the diet of barn owl (Tyto alba) in Cyprus J Biol Res (Thessalon). Published online 2018 May 31. doi: 10.1186/s40709-018-0080-8 Nicolaou H, Hadjisterkotis E, Sparrow DJ, Sparrow R (2016) Mammals. (Pages 773-843) In: Sparrow D.J. and John E. (Eds.). An introduction to the wildlife of Cyprus. Terra Cypria, Cyprus Palmer MV, Stoffregen WC, Carpenter JG, Stabel JR (2005). Isolation of Mycobacterium avium subsp. paratuberculosis (Map) from feral cats on a dairy farm with Map-infected cattle. Journal of Wildlife Diseases, 41: 629-635 Psaroulaki A, Antoniou M, Papaeustathiou A, Toumazos P, Loukaides F, Tselentis Y, (2006) First detection of Rickettsia felis in Ctenocephalides felis fleas parasitizing rats in Cyprus. Am J Trop Med Hyg 74(1): 120-122 García-Rodríguez O, Andreou D, Herman JS, Mitsainas GP, Searle GB, Bonhomme F, Hadjisterkotis E, Schutkowski H, Stafford R, Stewart JR, Hardouin EA (2018) Cyprus as an ancient hub for house mice and humans. Journal of Biogeography. 1-12 Qumsiyeh MB (1996) Mammals of the Holy Land. Texas Tech University Press. Lubbock, Texas Yiğit N, Çolak E, Sözen M (1998) The Taxonomy and Karyology of Rattus norvegicus (Berkenhout, 1769) and Rattus rattus (Linnaeus, 1758) (Rodentia: Muridae) in Turkey. Tr J of Zoology 22: 203-212 Ακανθοποντικός Acomys cahirinus nesiotes
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==