A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 56 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ R. norvegicus σε ταΐστρα άγριων πτηνών σε κήπο στο Γέρι στην επαρχία Λευκωσίας (Φωτογραφία: Ε. Χατζηστερκώτης). Μέσα από αυτή την αμφισβήτηση της ύπαρξης της καφέ ποντίκας ζητήθηκε από το Ι.Γ.Ε. η ταυτοποίηση μιας θηλυκιάς ποντίκας που επισκεπτόταν ταΐστρα άγριων πτηνών στο Γέρι. Το εν λόγω ζώο παγιδεύτηκε και αφού εξετάστηκε κρανιολογικά και σωματομετρικά, αλλά και με επιπρόσθετες αναλύσεις DNA από συνεργάτες του Ι.Γ.Ε. στην Ιταλία, διαπιστώθηκε χωρίς καμιά αμφιβολία η παρουσία της καφέ ποντίκας στην Κύπρο (Hadjisterkotis 2019, 2020). Ως εκ τούτου, ξεκίνησε η συλλογή και μελέτη της διασποράς των δύο ειδών ποντίκας στην Κύπρο. Μέχρι τώρα, συλλέχθηκαν 225 μαύροι αρουραίοι (Rattus rattus) και 13 καφέ (R. norvegicus) και έγινε η πρώτη στην Κύπρο μοριακή και μορφολογική μελέτη για το είδος R. norvegicus (Hadjisterkotis et al. 2020). Ποντικός ο κυπριακός Εκτός από τα πιο πάνω δύο είδη αρουραίων, στην Κύπρο υπάρχουν και δύο είδη ποντικών. Ο ποντικός ο κυπριακός (Mus cypriacus) και ο ποντικός ο οικόσιτος (Mus musculus domesticus) (Χατζηστερκώτης 2017). Ο ποντικός ο κυπριακός είναι ίσως η πιο πρόσφατη σημαντική ζωολογική ανακάλυψη που έγινε στην Ευρώπη, διότι είναι το μοναδικό νέο ενδημικό θηλαστικό που έχει ανακαλυφθεί στην ήπειρο κατά τα τελευταία 100 χρόνια. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2004 από τον συγγραφέα μαζί με συνεργάτες από τη Γαλλία, τους François Bonhomme, Annie Orth, Thomas Cucchi, J-D. Vigne και Jean-Christophe Auffray (Bonhomme 2004). Η περιγραφή του έγινε το 2006 από τους ερευνητές Thomas Cucchi, Annie Orth, Jean-Christophe Auffray, Sabrina Renaud, Laurent Fabre, Josette Catalan, Eleftherios Hadjisterkotis, François Bonhomme, and JeanDenis Vigne (Cucchi et al. 2006). Συγκριτικές μοριακές μελέτες που έγιναν από τους συνεργάτες από τη Γαλλία, κατέδειξαν ότι ο κυπριακός ποντικός είχε εγκατασταθεί στο νησί πριν από 500 χιλιάδες με ένα εκατομμύριο χρόνια. Ποντικός ο κυπριακός (Φωτογραφία: Ε. Χατζηστερκώτης). Το κυπριακό ποντίκι φαίνεται να είναι αρκετά κοινό στην Κύπρο. Συναντάται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι 1.605 μέτρα υψόμετρο. Συνήθως αποφεύγει τις κατοικημένες περιοχές, όπου κυριαρχεί ο ποντικός ο οικόσιτος. Παρόλο που είναι αρκετά κοινό, δεν είχε εντοπιστεί διότι ακόμη και οι ειδικοί το συνέχεαν με τον ποντικό τον οικόσιτο. Ποντικός ο οικόσιτος (Mus musculus domesticus) O ποντικός ο οικόσιτος είναι το δεύτερο ποντίκι που έχει καταφέρει να έρθει στην Κύπρο μετά τον ποντικό τον κυπριακό. Αν και ο πρώτος κατάφερε να έρθει στην Κύπρο κατά πάσα πιθανότητα ως ναυαγός σε επιπλέουσα βλάστηση ή κορμούς δένδρων που παρασύρθηκαν από πλημμύρες στις απέναντι ακτές, ο δεύτερος πρέπει να έχει μεταφερθεί από τον άνθρωπο ως «λαθρεπιβάτης» στα πλοιάρια/κανό μέσα στα προϊόντα που μετέφεραν οι άνθρωποι μαζί τους από τις απέναντι ακτές από τη Νεολιθική Εποχή. Λαμβάνοντας υπόψη την αξιοσημείωτη σταθερότητα της οδοντικής μορφολογίας στα γηγενή ποντίκια κατά τη διάρκεια της 10ης και της 9ης χιλιετίας, όταν θα πρέπει να είχε διαφοροποιηθεί αρκετά γρήγορα λόγω της απομόνωσης, λόγω της γονιδιακής ροής από την απέναντι ήπειρο η εξέλιξη σταμάτησε ή επιβραδύνθηκε. Βάσει των πρόσφατων επιστημονικών εργασιών στο Ι.Γ.Ε. μαζί με Έλληνες και Βρεττανούς Συνεργάτες, με βάση σύγχρονα δεδομένα σχετικά με την ταχύτητα των μορφολογικών μεταλλάξεων σε απομονωμένους πληθυσμούς αυτού του είδους, συμπεραίνεται ότι, την περίοδο εκείνη υπήρχαν τουλάχιστον κάθε χρόνο δύο νέες επιτυχημένες αφίξεις ποντικιών στο νησί, τα οποία προστίθεντο στον ήδη γηγενή πληθυσμό, κάτι που καθιστά αδύνατη την εξέλιξη αυτού του είδους σε ενδημικό. (García-Rodríguez et al. 2018). Ποντικός ο οικόσιτος (Φωτογραφία: Ε. Χατζηστερκώτης). Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι, οι μελέτες του συγγραφέα και συνεργατών έδειξαν ότι η Κύπρος είναι το πρώτο νησί της Μεσογείου που αποικίστηκε από ποντίκια. Καταγραφές από τον αρχαιολογικό χώρο Μυλούθκια κοντά στην Πάφο, έδειξε ότι η πρώτη εισαγωγή του οικόσιτου ποντικιού παρουσιάστηκε κατά τη Νεολιθική Εποχή. Η ιστορία αποικισμού του οικόσιτου ποντικού πρέπει επομένως να αντικατοπτρίζει τη μετανάστευση των ανθρώπων της Νεολιθικής εποχής και της μετέπειτα εποχής, δηλαδή, των Μυκηναίων και των υπόλοιπων Ελλήνων, των φοινίκων, των Ρωμαίων, των φράγκων και των Οθωμανών.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==