33 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Η τιμολόγηση του γάλακτος από τις γαλακτοβιομηχανίες βασίζεται στην περιεκτικότητα του κυρίως σε λίπος και πρωτεΐνη, την απόδοση του γάλακτος δηλαδή σε γαλακτοκομικά προϊόντα (τυρί). Η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος, που είναι και το αντικείμενο του παρόντος άρθρου, επηρεάζεται από αριθμό παραγόντων που παρατίθενται στη συνέχεια. Το γάλα που παράγεται από ένα ζώο προορίζεται να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες των νεογνών του είδους του κατά τα πρώτα στάδια της ζωής τους μέχρι τον απογαλακτισμό. Έτσι όσο πιο γρήγορος είναι ο ρυθμός ανάπτυξης των νεογνών ενός είδους, τόσο πιο πλούσιο είναι το μητρικό γάλα σε θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, για σκοπούς κάλυψης των αναγκών των αμνών, το πρόβειο γάλα περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό λίπους, πρωτεΐνης και μετάλλων από ότι το αιγινό. Οι διάφορες φυλές ενός είδους παρουσιάζουν συχνά σημαντικές διαφορές στις αναλογίες των συστατικών του γάλακτος. Για παράδειγμα το γάλα του ντόπιου παχύουρου προβάτου έχει μεγαλύτερη λιποπεριεκτικότητα από το γάλα των υπόλοιπων φυλών προβάτων, που εκτρέφονται στην Κύπρο. Αντίστοιχα, το γάλα που παράγεται από την Αίγα της φυλής Μαχαιρά έχει μεγαλύτερη λιποπεριεκτικότητα (5 - 5,5 %) από το γάλα που παράγεται από την Αίγα της φυλής Δαμασκού (4 - 4,6%), της Saanen (3,2-3,4 % - αναφέρθηκαν και υψηλότερες τιμές) και της Alpine (3,4% κατά μέσο όρο), οι οποίες είναι φυλές υψηλής γαλακτοπαραγωγής. Αυτό συμβαίνει λόγω της γενετικής αρνητικής συσχέτισης μεταξύ της γαλακτοπαραγωγής και της λιποπεριεκτικότητας του γάλακτος. Ζώα του ίδιου είδους και φυλής, κάτω από τις ίδιες συνθήκες ενσταυλισμού και διατροφής ενδέχεται να παρουσιάσουν σημαντικές διαφορές στη λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος. Αυτό οφείλεται στο ότι η λιποπεριεκτικότητα είναι χαρακτήρας που κληρονομείται. Γι’ αυτό κατά την επιλογή ζώων για αναπαραγωγή θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος των προγόνων τους. Επιπρόσθετα, τη λιποπεριεκτικότητα φαίνεται να επηρεάζει το στάδιο της γαλακτικής περιόδου, καθώς αυξημένο ποσοστό λίπους παρατηρείται στην αρχή (πρωτόγαλα) και στο τέλος της γαλακτικής περιόδου. Για τη σύνθεση του λίπους στον μαστό είναι απαραίτητα κυρίως τα πτητικά λιπαρά οξέα τα οποία παράγονται στους προστομάχους των αιγοπροβάτων από τη δράση των βακτηρίων (συμβιωτική πέψη). Από αυτά το οξικό οξύ διαδραματίζει τον σημαντικότερο ρόλο και ακολούθως το βουτυρικό. Το είδος των υδατανθράκων που επικρατεί στο σιτηρέσιο σε συνδυασμό με τη σκληρότητα/ τεμαχισμό των ζωοτροφών που το αποτελούν, επηρεάζει την ποσότητα και την αναλογία των παραγόμενων οξέων. Για την ομαλή διεξαγωγή των συμβιωτικών φαινομένων και την αύξηση/ διατήρηση της τιμής του λίπους στο γάλα σύμφωνα πάντα με τις γενετικές δυνατότητες ενός ζώου, θα πρέπει το Οι ανάγκες σε συμπυκνωμένες ζωοτροφές των αιγοπροβάτων που εκτρέφονται στην Κύπρο καλύπτονται κατά πολύ μεγάλο ποσοστό από τις εισαγωγές και το ενδοκοινοτικό εμπόριο. Οι διαταραχές που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα επιφέρουν περαιτέρω αύξηση στο ήδη υψηλό κόστος διατροφής των αιγοπροβάτων. Πέραν οποιασδήποτε οικονομικής ενίσχυσης που ενδέχεται να καταβληθεί στους αιγοπροβατοτρόφους για μετριασμό των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, οι τελευταίοι για να καταφέρουν να παραμείνουν βιώσιμοι και να αυξήσουν το εισόδημα τους θα πρέπει να προχωρήσουν στην ποιοτική βελτίωση του σημαντικότερου παραγόμενου προϊόντος της κτηνοτροφικής τους εκμετάλλευσης, του γάλακτος. Παράγοντες που επηρεάζουν τη λιποπεριεκτικότητα του αιγοπρόβειου γάλακτος Χρύσω Δημητρίου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==