26 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 ΓΕΩΡΓIΑ Ανατροπή γεωργικού ελκυστήρα Αντρέας Μουσουλιώτης Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Τα θύματα που θρηνούνται κάθε χρόνο από τις ανατροπές των γεωργικών ελκυστήρων οφείλονται τόσο στον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά και στον ίδιο τον γεωργικό ελκυστήρα, το περιβάλλον και τις συνθήκες εργασίας. Δυστυχώς οι πλείστοι από τους χειριστές έχουν παντελή έλλειψη γνώσεων ως προς τα αίτια που τις προκαλούν. Είναι επομένως αναγκαίο να γνωρίζει κανείς τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν ολοκληρωμένα το πρόβλημα. Η ευστάθεια του ελκυστήρα, αλλά και η ασφαλής οδήγηση του, που αποτελούν τα σημεία εκείνα που πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα, διαταράσσονται αμέσως μόλις παρουσιασθούν συνθήκες που ευνοούν την ανατροπή του μηχανήματος, είτε προς τα πίσω, είτε πλευρικά. Τα αίτια των ανατροπών είναι πολλά και μερικά εξ’ αυτών δεν γίνονται εύκολα κατανοητά. Ανατροπή του γεωργικού ελκυστήρα προς τα πλάγια Πλευρική ανατροπή του ελκυστήρα συμβαίνει είτε εξαιτίας της μεγάλης κλίσεως του εδάφους, είτε διότι η κατακόρυφος η οποία διέρχεται από το κέντρο βάρους του, πέφτει έξω από τη βάση στήριξής του. Η βάση στήριξης στην περίπτωση των τροχοφόρων ελκυστήρων, αποτελείται από το τετράπλευρο που σχηματίζεται από την ένωση των τεσσάρων σημείων επαφής των τροχών με το έδαφος. Για να στηρίζεται με ευστάθεια ο ελκυστήρας πρέπει η κατακόρυφη ευθεία γραμμή που διέρχεται από το κέντρο βάρους του ελκυστήρα να συναντά τη βάση στηρίξεως του. Αν κάποιος κάνει μια αναζήτηση στο διαδίκτυο ή σε σελίδες εφημερίδων με τη φράση «ανατροπή γεωργικού ελκυστήρα», θα παρατηρήσει δυστυχώς ότι αυτές είναι συχνό φαινόμενο με σχεδόν πάντα μοιραία αποτελέσματα για τους χειριστές. Είναι επίσης η σοβαρότερη μορφή ατυχήματος κατά τη χρήση του γεωργικού ελκυστήρα. Σύμφωνα με παγκόσμιες στατιστικές, 1 στους 10 χειριστές ανατρέπει ένα τρακτέρ στη διάρκεια της ζωής του, το 80% των θανάτων που προκαλούνται από ανατροπές τρακτέρ αφορούν έμπειρους χειριστές, 1 στους 7 αγρότες που εμπλέκονται σε ανατροπές τρακτέρ είναι μόνιμα ανάπηροι και 7 από τις 10 εκμεταλλεύσεις θα βγουν εκτός λειτουργίας εντός 5 ετών μετά από θάνατο που σχετίζεται με τρακτέρ. Όταν δεν συμβαίνει αυτό ο ελκυστήρας ανατρέπεται. Η θέση του κέντρου βάρους δεν είναι σταθερή και μεταβάλλεται ανάλογα με τον τύπο και την πίεση των ελαστικών, τα πρόσθετα βάρη (αντίβαρα) που φέρει ο ελκυστήρας και τα εργαλεία που συνδέονται σ’ αυτόν. Πλάγιες ανατροπές είναι εύκολο να συμβούν στους ελκυστήρες σε κλειστές στροφές δρόμων, όταν η ταχύτητα κίνησής τους είναι αυξημένη, όταν σέρνουν σημαντικά βάρη και όταν έχουν το κέντρο βάρους τους ψηλά, λόγω των φυγόκεντρων δυνάμεων που αναπτύσσονται. Η σταθερότητα κινήσεως στις στροφές σε οριζόντια εδάφη είναι τόσο μικρότερη, όσο μικρότερη είναι η βάση στήριξης ή όσο ψηλότερα βρίσκεται το κέντρο βάρους του ελκυστήρα. Η ευστάθεια μειώνεται στις στροφές, όταν μειώνεται η πίεση του αέρα στους αεροθαλάμους των εξωτερικών τροχών καθώς και κατά την υπερπήδηση εμποδίων. Πλάγιες ανατροπές παρατηρούνται ακόμη από διάρρηξη του πίσω αλλά κυρίως του μπροστινού αεροθαλάμου, λόγω της ροπής στρέψης που δημιουργείται. Στους πιο κάτω πίνακες φαίνονται τα αποτελέσματα της ευστάθειας ενός γεωργικού ελκυστήρα σε σχέση με την ταχύτητα και τα αποτελέσματα της ευστάθειας σε σχέση με τις τιμές του ύψους εφαρμογής του κέντρου βάρους (Yg), και κατ΄ επέκταση η ευστάθεια ή ανατροπή του στις στροφές.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==