22 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 ΓΕΩΡΓIΑ Η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» δρ Μαργαρίτα Χατζηστυλλή Λειτουργός Γεωργίας Α΄ Τμήμα Γεωργίας Στις 20 Μαΐου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη Στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», που στοχεύει στο «πρασίνισμα» της αλυσίδας τροφίμων, από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση. Η Στρατηγική αποτελεί μια ομολογουμένως φιλόδοξη προσπάθεια για βελτίωση του τρόπου παραγωγής, επεξεργασίας, συσκευασίας, διάθεσης, παρουσίασης και κατανάλωσης των τροφίμων, καθιστώντας τον πιο βιώσιμο, δίκαιο, υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον. Η προσπάθεια αυτή εμπίπτει στις επιδιώξεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και θέτει υψηλούς στόχους μέσα από μια σειρά νομοθετημάτων, ενεργειών και πρωτοβουλιών που αγγίζουν όλα τα στάδια του συστήματος τροφίμων, με ορίζοντα το 2030. Γράφημα 1. Ποσοστιαία αλλαγή μεταξύ 2011 και 2019 στις πωλήσεις γεωργικών φαρμάκων σε 18 κράτη μέλη της ΕΕ. Η υψηλότερη αύξηση στις πωλήσεις καταγράφηκε στην Κύπρο (+101%). Πηγή: Eurostat Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προσβλέποντας σε ένα πιο βιώσιμο και φιλοπεριβαλλοντικό σύστημα τροφίμων προωθεί δράσεις και ενέργειες που αφορούν σε όλα τα στάδια της αλυσίδας τροφίμων, από το αγρόκτημα του γεωργού μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. Μέχρι το 2023 στοχεύει να υποβάλει μια νέα νομοθετική πρόταση - πλαίσιο για ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων ώστε να ενσωματωθούν πρόνοιες βιωσιμότητας σε όλες τις πολιτικές που σχετίζονται με τα τρόφιμα. Πρόσθετα, μέσα από το Σχέδιο Δράσης της Στρατηγικής, θέτει τους πιο κάτω στόχους μέχρι το 2030: • Να μειωθεί κατά 50% η χρήση χημικών φυτοφαρμάκων, ιδιαίτερα των πιο επικίνδυνων, καθώς και οι κίνδυνοι από τη χρήση τους. Για τον στόχο αυτό η ΕΕ αναθεωρεί μια σειρά νομοθεσιών που σχετίζονται με τα φυτοφάρμακα, προσβλέποντας σε αυστηρότερους κανόνες για την ορθολογική χρήση τους, προώθηση και ενίσχυση εναλλακτικών μεθόδων μέσω ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας και καλύτερη αξιοποίηση στατιστικών δεδομένων για χάραξη πολιτικής. • Να περιοριστεί η απώλεια θρεπτικών ουσιών από το έδαφος κατά 50% και ταυτόχρονα να μειωθεί η χρήση λιπασμάτων κατά 20%. Για τον σκοπό αυτό προωθείται Σχέδιο Δράσης για την ολοκληρωμένη διαχείριση θρεπτικών ουσιών ώστε να αντιμετωπιστεί η ρύπανση και να αυξηθεί η βιωσιμότητα του κτηνοτροφικού κλάδου. • Να μειωθούν οι πωλήσεις αντιμικροβιακών φαρμάκων για τα εκτρεφόμενα ζώα και τις υδατοκαλλιέργειες κατά 50%. Η ΕΕ προωθεί νέους κανονισμούς για τα κτηνιατρικά φάρμακα και τις φαρμακούχες ζωοτροφές και προώθηση της προσέγγισης «Μια υγεία». Στο πλαίσιο αυτό, αναθεωρεί τη νομοθεσία για την καλή μεταχείριση των ζώων βελτιώνοντας κανόνες μεταφοράς και σφαγής τους ώστε να επιτευχθεί υψηλότερο επίπεδο καλής διαβίωσης. Η ανάγκη για μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE) σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο προέκυψε από την αναγνώριση των αρνητικών επιπτώσεων της γεωργοκτηνοτροφίας στο περιβάλλον: η γεωργία συνεισφέρει στο 10,3% των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου με την κτηνοτροφία να ευθύνεται για το 70% του ποσοστού αυτού λόγω εκπομπών μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου. Έχει επίσης εκτιμηθεί ότι το 68% της γεωργικής γης της ΕΕ χρησιμοποιείται για σκοπούς ζωικής παραγωγής. Επιπρόσθετα, η εντατική χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων κατά τη φυτική παραγωγή, αλλά και αντιβιοτικών κατά τη ζωική παραγωγή, επηρεάζουν αρνητικά την υγεία του εδάφους και την ποιότητα του νερού, και έχουν δυσμενείς επιδράσεις στη βιοποικιλότητα και στην ανθρώπινη υγεία. Ταυτόχρονα, οι μεταφορές των τροφίμων από την παραγωγή στην κατανάλωση έχουν τεράστιο αντίκτυπο στο περιβάλλον: το 2017 σύμφωνα με τη Eurostat μεταφέρθηκαν περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι πρωτογενών γεωργικών, δασοκομικών και αλιευτικών προϊόντων μέσω του οδικού δικτύου. Παράλληλα, ένα 20% των τροφίμων που παράγονται οδηγείται σε σπατάλη, που ισοδυναμεί με τουλάχιστο 227 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος - αυτό κατά το 2012 αντιστοιχούσε στο 6% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ. Και ενώ τα τρόφιμα παράγονται με ένα τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος, ένα σημαντικό ποσοστό Ευρωπαίων πολιτών δεν έχει πρόσβαση σε υγιή, θρεπτικά και οικονομικά προσιτά γεύματα. Εκτιμάται ότι πέραν του 50% του πληθυσμού ενηλίκων στην ΕΕ υποφέρει από παχυσαρκία, ενώ ένας στους πέντε θανάτους συνδέονται με ανθυγιεινή διατροφή, που οφείλονται κυρίως σε καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνους.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==