18 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 2 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 4 ΓΕΩΡΓIΑ Τριανταφυλλιά η δαμασκηνή Αριστόδημος Ιωάννου Λειτουργός Γεωργικής Ασφάλισης Τμήμα Γεωργίας Περιγραφή φυτού Η τριανταφυλλιά η δαμασκηνή, της οποίας το επιστημονικό όνομα είναι Rosa damascena, είναι το είδος της τριανταφυλλιάς που καλλιεργείται για παραγωγή αιθέριου ελαίου, του γνωστού ροδοστάγματος, έπειτα από τη συγκομιδή και επεξεργασία των πετάλων της. Το φυτό είναι φυλλοβόλος πολυετής θάμνος που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 2 με 2,5 μέτρα ανάλογα με την ευρωστία του. Έχει ευλύγιστους βλαστούς, και διάρκεια ζωής μέχρι και 25 χρόνια. Τα φύλλα της είναι αυγοειδή, με χαρακτηριστικό του φυτού το πλήθος των αγκαθιών και τα πολλά πέταλα χρώματος απαλού ροζ, καθώς και το έντονο άρωμα τους. Αποτελεί υβρίδιο άλλων ποικιλιών τριανταφυλλιάς και λόγω ακριβώς της ευωδίας των πετάλων της, το αιθέριο έλαιο από την εν λόγω τριανταφυλλιά χρησιμοποιείται ευρέως σε καλλυντικά, ενώ τα άνθη αξιοποιούνται και ως εδώδιμο υλικό σε διάφορες παρασκευές. Ιδανικές καλλιεργητικές συνθήκες / Νέες φυτείες Έχοντας μερική αντοχή στις ακραίες θερμοκρασίες και λοιπές κλιματολογικές συνθήκες, το είδος αυτό φύεται σε συστηματική βάση στα εύκρατα κλίματα, με βορειότερο σημείο παραγωγής του τη Βουλγαρία. Το βέλτιστο ίσως υψόμετρο για το φυτό στο νησί μας είναι γύρω στα 1000 μέτρα. Οι κρίσιμες περίοδοι κατά τη διάρκεια των οποίων ενδεχόμενα να επηρεαστεί και η παραγωγή, είναι η περίοδος Μαρτίου, που εμφανίζονται τα μπουμπούκια όπως επίσης και η περίοδος της ανθοφορίας (Μάιο με Ιούνιο). Κατά την περίοδο Μαρτίου, θερμοκρασίες παγετού, κάτω από 0° Κελσίου, ενδεχόμενα να επηρεάσουν τα νεοεμφανιζόμενα μπουμπούκια. Αντίστοιχα, θερμό και ξηρό περιβάλλον επηρεάζει αρνητικά τόσο την ποιότητα όσο και την ποσότητα των πετάλων του φυτού κατά την περίοδο της ανθοφορίας. Η τριανταφυλλιά η δαμασκηνή αρέσκεται σε πλούσια και υγρά εδάφη, αλλά τα φυτά μπορούν να επιβιώσουν και σε φτωχότερα μέρη. Μια τεχνική προ της φύτευσης ή και ενδιάμεσα της καλλιεργητικής περιόδου όταν αυτό ενδείκνυται, είναι η ενσωμάτωση καλά χωνεμένης κοπριάς ή και φυλλοχώματος, γιατί αυτό προσδίδει ιδιαίτερη ανάπτυξη στο φυτό, βοηθώντας το να παράξει στο μέγιστο. Όταν πρόκειται για νέα φύτευση, ο παραγωγός θα πρέπει να προσέξει το έδαφος να μην είναι υπερβολικά υγρό ή λασπώδες, γιατί αλλιώς εμφανίζεται ανάπτυξη διαφόρων παθογόνων οργανισμών στο ριζικό σύστημα της τριανταφυλλιάς. Οι νέες συστηματικές φυτείες είναι γραμμικές για καλύτερη διαχείριση των καλλιεργητικών φροντίδων και τη συγκομιδή της φυτείας, ενώ οι αποστάσεις φύτευσης ποικίλλουν ανάλογα με τη διαθέσιμη έκταση του αγροτεμαχίου. Γενικά συστήνεται η καλλιέργεια της τριανταφυλλιάς να γίνεται σε υπαίθριο χώρο, χωρίς ακραίες θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου όπου είναι εφικτό και με απόσταση τουλάχιστον 60 με 80 εκατοστά μεταξύ των φυτών, αναλόγως του συστήματος φύτευσης, με στόχο τον πλήρη αερισμό και γενικά μια σωστότερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση. Πολλαπλασιασμός Η τριανταφυλλιά η δαμασκηνή είναι ένας θάμνος που εύκολα μπορεί να πολλαπλασιαστεί εάν επικρατούν έστω και οι ελάχιστες συνθήκες επιβίωσης και ανάπτυξης της. Ο ενδεικνυόμενος τρόπος πολλαπλασιασμού είναι είτε με παραφυάδες είτε με μοσχεύματα. Τα μοσχεύματα (μονοετείς/διετείς βλαστοί του χειμώνα μήκους περίπου 20 εκατοστών), τοποθετούνται σε ορμόνη ριζοβολίας και μετέπειτα σε περλίτη ή άμμο, όπου αφήνονται να ριζοβολήσουν. Ιδανικές συνθήκες περιβάλλοντος για να ριζώσει ένα φυτό τριανταφυλλιάς είναι μέση θερμοκρασία περίπου 10° Κελσίου. Μόλις ριζώσει το μόσχευμα και οι εξωτερικές κλιματολογικές συνθήκες το επιτρέπουν τα μοσχεύματα είναι έτοιμα για φύτευση. Ιδανικά η εγκατάσταση των νέων φυτών γίνεται πάντοτε τον χειμώνα. Ο παραγωγός που θέλει να ριζώσει τα δικά του φυτά πρέπει να γνωρίζει ότι τα μοσχεύματα με τον σωστό χειρισμό έχουν πιθανότητα περίπου 50% να ριζώσουν, ενώ εάν πρόκειται για φύτευση άρριζων μοσχευμάτων απευθείας στο χωράφι, οι πιθανότητες μειώνονται περαιτέρω. Κλάδεμα Το κλάδεμα μόρφωσης (σχηματικό κλάδεμα) της τριανταφυλλιάς γίνεται όταν έχουν πέσει όλα τα φύλλα του φυτού, από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Μάρτιο. Αναλόγως του συστήματος φύτευσης και των αποστάσεων μεταξύ των φυτών, αφήνονται και τα ανάλογα «μάτια». Συνήθως τα κλαδιά κόβονται ώστε το φυτό να χαμηλώσει, στο σημείο που είναι επιθυμητό να αρχίσει η διακλάδωση των βραχιόνων, αφήνοντας το 1/3 έως και τα 2/3 του αρχικού ύψους. Ακολούθως απομακρύνονται τα ξερά και αδύναμα κλαδιά, για να μείνουν τα ζωηρά και εύρωστα που θα δώσουν την επιθυμητή παραγωγή. Ενίοτε, και πάντοτε μετά τη συγκομιδή των πετάλων την άνοιξη, πραγματοποιείται και το ελαφρό κλάδεμα, δηλαδή η εκ νέου απομάκρυνση των αδύναμων ή και «λαίμαργων» βλαστών, η βράχυνση και η αραίωση τους όπου αυτό χρειάζεται, ειδικά σε αρδευόμενες και δυνατές φυτείες. Ασθένειες / Εχθροί Η κυριότερη ασθένεια που πλήττει την τριανταφυλλιά, είναι το ωίδιο, μύκητας που προκαλεί την ασθένεια γνωστή στην Κύπρο ως «στάχτη». Η ασθένεια αυτή εμφανίζεται με τη μορφή άσπρου χνουδιού αρχικά στα φύλλα του φυτού, ενώ χωρίς αντιμετώπιση εξαπλώνεται με γοργούς ρυθμούς και εξελίσσεται στη σοβαρότερη της μορφή όπου καλύπτει μπουμπούκια και βλαστούς, εξασθενίζοντας σημαντικά το φυτό. Στους εχθρούς της τριανταφυλλιάς της δαμασκηνής συμπεριλαμβάνονται τα απομυζητικά έντομα, οι αφίδες (ψώρα), καθώς και ο τετράνυχος. Για τη διαχείριση των εχθρών και ασθενειών της καλλιέργειας οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί προτείνεται όπως απευθύνονται σε σύμβουλους γεωπόνους και στα κατά τόπους Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία. Άρδευση / Λίπανση Οι απαιτήσεις της τριανταφυλλιάς της δαμασκηνής σε νερό είναι ψηλές σε όλα τα στάδια, τόσο της βλαστικής ανάπτυξης, όσο και της ανθοφορίας. Φυσικά οι ανάγκες της κάθε φυτείας εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα τις εποχικές κλιματικές συνθήκες,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==