Η Κύπρος μας #22

8 ΑΝΑΚΟΊΝΩΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΊΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΤΡΌΠΟΥ ΠΡΟΕΔΡΊΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΜΈΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΓΛΏΣΣΑΣ «Η σημερινή μέρα, που έχει καθιερωθεί παγκόσμια ως Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, είναι παράλληλα και ημέρα μνήμης του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού. Καμία άλλη γλώσσα δεν αναγνωρίζεται όσο αυτή για τη συμβολή της στην ανάπτυξη του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού. Ο ρόλος της υπήρξε θεμελιώδης ανά τους αιώνες. Από την αρχαιότητα κατέστη φορέας μορφοποίησης και διάδοσης σημαντικών επιστημονικών θεωριών, φιλοσοφικών θεωρήσεων και λογοτεχνικών κειμένων. Στο διάβα δε των αιώνων, η ελληνική γλώσσα είχε καθοριστική συμβολή στην αποθησαύριση και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, επιβιώνοντας ως τις μέρες μας, με τη νεότερή της εκδοχή, ως μια από τις μακροβιότερες ζωντανές γλώσσες παγκοσμίως. Είναι η γλώσσα στην οποία μάς άφησαν το έργο τους σπουδαίοι φιλόσοφοι, ποιητές και συγγραφείς, όπως ο Όμηρος, ο Θουκυδίδης και άλλοι. Είναι η γλώσσα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, των Ευαγγελιστών και των άλλων Πατέρων της Εκκλησίας μας. Είναι, ακόμα, η γλώσσα με τη μοναδική συμβολή στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου άλλων γλωσσών, των βυζαντινών χρονογραφημάτων, του Σολωμού, του Καβάφη, του Ελύτη, του Ρίτσου, του Βασίλη Μιχαηλίδη. Η γλώσσα που τεκμηριώνει και αντικατοπτρίζει τη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Για μας ειδικά τους Έλληνες της Κύπρου, η ελληνική γλώσσα είναι το πρώτο και πιο σπουδαίο γνώρισμά μας, αυτή που δίνει ξεχωριστή δύναμη στην ύπαρξή μας και μας οπλίζει με σθένος και αποφασιστικότητα στον αγώνα μας για διασφάλιση της επιβίωσης του Ελληνισμού στην εσχατιά αυτή της Ανατολικής Μεσογείου. Η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μέλλον του Ελληνισμού. Είναι επιτακτική ανάγκη οι Έλληνες και οι ομογενείς να τιμούν και να στηρίζουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία, ιδιαίτερα εκεί όπου επιζούν παροικίες και ιστορικές εστίες της ομογενειακής Διασποράς, οι οποίες διατηρούν το πρώτιστο αυτό στοιχείο της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Είναι στο πλαίσιο αυτό που με ειδικά προγράμματα εκμάθησης και διάδοσης προωθούμε την ελληνική γλώσσα στους απανταχού αποδήμους μας, συνεργαζόμενοι με πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα, όπως βέβαια και με τις οργανώσεις των όπου γης αποδήμων μας. Δέκτες ιδιαίτερα των προγραμμάτων μας είναι οι νεότεροι των αποδήμων μας, τους οποίους οφείλουμε να κρατήσουμε κοντά στις ρίζες μας και να μεταλαμπαδεύσουμε σε αυτούς τις αρχές και αξίες της ιστορίας, του πολιτισμού και των παραδόσεών μας. Πέραν της οργάνωσης διαδικτυακών προγραμμάτων και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων που προσφέρουν πανεπιστήμια με τα οποία συνεργαζόμαστε, προσφέρουμε επίσης στους νέους αποδήμους μας προγράμματα εκπαίδευσης και πρακτικής άσκησης στην Κύπρο. Οι απόδημοί μας αποδεικνύουν έμπρακτα την αγάπη τους για την ελληνική γλώσσα διοργανώνοντας πληθώρα δράσεων και εκδηλώσεων για να την τιμήσουν. Με την ελληνική γλώσσα και τη διάδοσή της κρατούμε ανόθευτο τον εθνικό μας πολιτισμό και από κοινού με τους αποδήμους μας πορευόμαστε στο μέλλον με πίστη στις αρχές και αξίες που μας διακρίνουν». ΜΑΝΔΡΑΓΌΡΑΣ, ΤΟ ΦΥΤΌ ΜΕ ΤΙΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΈΣ ΙΔΙΌΤΗΤΕΣ Πριν από μερικές δεκαετίες, ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε ευρέως διάφορα είδη χλωρίδας για την κάλυψη των βασικών του αναγκών, όπως για τροφή, θέρμανση και στέγη. Σε κάποια από αυτά απέδιδε μαγικές, μυθικές και υπερφυσικές ιδιότητες. Ένα τέτοιο φυτό είναι ο μανδραγόρας. Ο μανδραγόρας είναι γνωστός για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Ασίας, γι’ αυτό και αποκαλείται και ως μανδραγόρας ο φαρμακευτικός. Περιέχει μικρό ποσοστό αλκαλοειδών, ιδιαίτερα στην πασσαλώδη ρίζα του, τα οποία είναι πολύτιμα φαρμακευτικά συστατικά με αντισπασμωδικές, καταπραϋντικές, διεγερτικές και ναρκωτικές ιδιότητες. Ωστόσο, θεωρείται τοξικό φυτό που σε μεγάλες, μη ελεγχόμενες δόσεις, μπορεί να προκαλέσει παραλήρημα, ακόμη και θάνατο. Το γένος Mandragora ανήκει στην οικογένεια των Στρυχνοειδών (Solanaceae) και περιλαμβάνει πέντε είδη σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Κύπρο συναντούμε μόνο το είδος Mandragora officinarum. Ο μανδραγόρας ή καλάνθρωπος ή μηλοπηπωνιά, είναι κοινό ιθαγενές φυτό της Κύπρου, με ευρεία εξάπλωση στην Ευρώπη και στην Ασία. Φυτρώνει σε μεγάλο εύρος ενδιαιτημάτων, κατά μήκος δρόμων, σε χέρσα εδάφη, σε οπωρώνες και σπανιότερα σε αμμώδεις παραλίες, σε υψόμετρο από 0 έως 650μ. Το είδος αυτό περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙV της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ ΕΟΚ), γεγονός που συνεπάγεται ότι αποτελεί φυτό κοινοτικού ενδιαφέροντος που χρήζει αυστηρής προστασίας. Στην Κύπρο έχει ευρεία εξάπλωση, ιδιαίτερα σε χαμηλά και μέσα υψόμετρα, ενώ μέρος του πληθυσμού του βρίσκεται σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 και σε εθνικά δασικά πάρκα ή άλλη κρατική δασική γη με ελεγχόμενες δραστηριότητες. Ομανδράγορας ανά τους αιώνες Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τον μανδραγόρα ως υπνωτικό και ηρεμιστικό, ενώ κατά τον Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν το φυτό ως αναισθητικό στις εγχειρήσεις. Πέραν από μαγικές, μυθικές, υπερφυσικές και θρησκευτικές ιδιότητες που κατά καιρούς αποδίδονταν στον μανδραγόρα, χρησιμοποιείτο, επίσης, και ως φυλακτό για προστασία από τις ασθένειες και τον θάνατο. Πίστευαν ότι η παρουσία του οφειλόταν σε φαινόμενα μετεμψύχωσης ατόμων που είχαν αυτοκτονήσει στο συγκεκριμένο σημείο και πως όταν ξεριζωθεί το φυτό ακούγεται μια δυνατή κραυγή. Γι΄αυτόν τον λόγο, ξερίζωναν τα φυτά κατά τη διάρκεια της νύκτας με πανσέληνο, με τη συνοδεία ιεροτελεστιών και με τη βοήθεια ενός μαύρου σκύλου, τον οποίο έδεναν πάνω στο φυτό με σχοινί. Επιπλέον, κατά τους βιβλικούς χρόνους, πίστευαν ότι οι καρποί του μανδραγόρα διευκολύνουν τη σύλληψη. Στην Παλαιά Διαθήκη γίνεται αναφορά στους καρπούς του, που όταν φαγωθούν λύνουν τη στείρωση. Στον μανδραγόρα αποδόθηκαν ακόμη και αφροδισιακές ιδιότητες, με αποτέλεσμα η θεά Αφροδίτη, μεταξύ άλλων, να αποκαλείται και Μανδραγορίτις Αφροδίτη. Επίσης, εικόνα από το βιβλίο «Περί ύλης ιατρικής», από χειρόγραφο του 512 μ.Χ., παριστάνει τη θεά των ανακαλύψεων, Εύρεσις, να παραδίνει στον Διοσκορίδη τη θαυματουργή ρίζα του μανδραγόρα, η οποία έχει ανθρώπινη μορφή. Λίγα λόγια για τοφυτό Πρόκειται για πολυετή πόα, χωρίς βλαστό, συνήθως μέχρι 10 εκ. ύψος, με χοντρή, σαρκώδη ρίζα, απλή ή διακλαδισμένη, που πολλές φορές έχει ανθρωπόμορφο σχήμα. Τα φύλλα είναι μεγάλα, παράριζα σε ρόδακα. Τα άνθη του εκφύονται από το κέντρο του ρόδακα των φύλλων και έχουν κυανό ή πορφυρό χρώμα και σπανιότερα λευκό με κυανές νευρώσεις. Οι καρποί του μανδραγόρα είναι σαρκώδεις, σφαιρικές ή ωοειδείς ράγες με κίτρινο πορτοκαλί χρώμα. Ανθίζει από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο.