Η Κύπρος μας #22

12 Έως τα μέσα του 16ου αιώνα ο οικισμός απαντάται στις πηγές ως Καρπάσι ή Carpasse ή Carpasso, ενώ προς τα τέλη της βενετικής κυριαρχίας για πρώτη φορά απαντάται ως Ριζοκάρπασο. Κατά τη Λατινοκρατία η βυζαντινή ονομασία της χερσονήσου από Ακρωτίκη μετονομάστηκε σε Καρπασία. Επί βασιλείας Ιακώβου Β’ των Λουζινιάν το Ριζοκάρπασο, μαζί με δύο άλλους γειτονικούς οικισμούς που εξέλιπαν, έγινε κομητεία. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας λόγω της κατάργησης του Αυτοκεφάλου της Ορθόδοξης Εκκλησίας από τους Λατίνους, ο ορθόδοξος επίσκοπος Αμμοχώστου είχε ως επισκοπική έδρα το Ριζοκάρπασο, με επισκοπικό ναό τον Άγιο Συνέσιο Ριζοκαρπάσου. Υπήρξε σημαντικό φέουδο κατά τη Λατινοκρατία για τις εύφορες πεδιάδες του και τα πλούσια νερά της Ποταμιάς, όπου εκεί ήδη από τον 16ο αιώνα Βενετοί φεουδάρχες οικοδόμησαν τρεις υδρόμυλους. Υπήρξε πολυπληθής οικισμός, και στην απογραφή του 1565 είχε τον μεγαλύτερο πληθυσμό από όλους τους οικισμούς της Κύπρου, αφού μόνο οι αρσενικού γένους ελεύθεροι καλλιεργητές κάτοικοί του ανέρχονταν στους 776. Η κωμόπολη Ριζοκαρπάσου αποτελείται από τρεις ενορίες, την Αγία Τριάδα, το Λεκό και την Ανάβρυση. Στην Αγία Τριάδα σώζονται βυζαντινές εκκλησίες, όπως αυτή της Αγίας Μαύρης, της Αγίας Μαρίνας κ.ά. Το Ριζοκάρπασο φημίζεται για τον λαϊκό πολιτισμό του και πρωτίστως για τη λαϊκή ενδυμασία του, τη ριζοκαρπασίτικη σαγιά, το δουμπλέττι (επενδύτης) και τα υφαντά με χάντρες. Ιδιαίτερος και πλούσιος είναι, επίσης, ο γαστρονομικός πολιτισμός του Ριζοκαρπάσου. Στο Ριζοκάρπασο σήμερα διαβιούν οι περισσότεροι εγκλωβισμένοι συμπατριώτες και συμπατριώτισσές μας. Σύμφωνα με στοιχεία του 2021 ο πληθυσμός τους ανέρχεται στους 241. Τα σχολεία του Ριζοκαρπάσου Στο Ριζοκάρπασο λειτουργούν υπό την ευθύνη και εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού τρία δημόσια εκπαιδευτήρια για τις ανάγκες των εγκλωβισμένων παιδιών. Πρόκειται για το Νηπιαγωγείο του Ριζοκαρπάσου, το Δημοτικό Σχολείο Ριζοκαρπάσου και το εξατάξιο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού φροντίζει, σε συνεργασία με την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας και την Υπηρεσία Εγκλωβισμένων/Ανθρωπιστικών Θεμάτων, να αποστέλλει κάθε χρόνο το κατάλληλο διδακτικό προσωπικό για τη στελέχωση των τριών σχολείων, καθώς και του Ολοήμερου Σχολείου. Μεριμνά, επίσης, ώστε να στέλνονται έγκαιρα όλα τα απαραίτητα υλικά και μέσα, βιβλία και γραφική ύλη και όλος ο υπόλοιπος εξοπλισμός που αποστέλλεται στα σχολεία στις ελεύθερες περιοχές. Τα σχολεία του Ριζοκαρπάσου είναι εξοπλισμένα με όλα τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα, με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με φωτοτυπικές μηχανές, με κλιματιστικά, ενώ έχει επιτευχθεί σχετικά εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο και έχει κατασκευαστεί γήπεδο μίνι ποδοσφαίρου. Η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στο Ριζοκάρπασο παρακολουθείται στενά με πολύ συχνές επισκέψεις και αρμόδιους λειτουργούς και επιθεωρητές/ επιθεωρήτριες του Υπουργείου και δίνονται οι κατάλληλες οδηγίες έτσι ώστε αυτή να βελτιώνεται και τα προβλήματα να επιλύονται άμεσα, στο μέτρο του δυνατού. Το Υπουργείο παρακολουθεί, επίσης, στενά τη γενικότερη κατάσταση των μαθητών/μαθητριών και φροντίζει ώστε ειδικοί εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι να μεταβαίνουν τακτικά στα τρία σχολεία για παρακολούθησή τους. Συνδρομή της Υπηρεσίας παρέχεται και στους μαθητές/μαθήτριες που επιθυμούν να συνεχίσουν σε πανεπιστήμια ή κολέγια των ελεύθερων περιοχών. Το Γραφείο του Επιτρόπου Προεδρίας διοργανώνει τακτικές συσκέψεις με συμμετοχή του Υπουργείου Παιδείας, των Διευθυντών/Διευθυντριών των Σχολείων και της Σχολικής Εφορίας για επίλυση διαφόρων προβλημάτων. Στο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο λειτουργεί προαιρετικό ολοήμερο με όλα τα παιδιά να συμμετέχουν σε αυτό, ενώ στο Γυμνάσιο συχνά γίνονται απογευματινά ιδιαίτερα μαθήματα ενίσχυσης των μαθητών/μαθητριών. Στα σχολεία απασχολούνται, επίσης, καθαρίστριες, επιμελήτρια, συντηρητής, μάγειρας για το ολοήμερο σχολείο και βοηθητικό γραμματειακό προσωπικό. σ τ η ν κ α τ ε χ ό μ ε ν η γ η μ α ς Το Ριζοκάρπασο είναι διάδοχος οικισμός της αρχαίας πόλης Καρπασίας, από όπου προέρχεται και η ονομασία του. Η πόλη καταστράφηκε περί τον 8ο αιώνα από τις αραβικές επιδρομές και η βασιλική του Αγίου Φίλωνος αποτελεί κατάλοιπο από την αρχαία πόλη. Μετά την καταστροφή της πόλης όσοι επέζησαν δημιούργησαν στην ενδοχώρα την κωμόπολη Ριζοκαρπάσου. Ριζοκάρπασο ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Γραφείο Επιτρόπου Προεδρίας Λεωφ. Κυριάκου Μάτση 56, 1082 Λευκωσία T +357 22400102 , 22400238 Φ +357 22400173 Ε cyprusdiaspora@presidency.gov.cy www.PresidentialCommissioner.gov.cy ΓΤΠ 28/2022 ISSN 1986-2407 Έκδοση: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Φωτογραφικό Υλικό: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. Το λευκαρίτικο κέντημα αποτελεί το χαρακτηριστικότε- ρο είδος κεντητικής τέχνης της Κύπρου. Συμπεριλαμβάνεται στον παγκόσμιο Αντιπρο- σωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO Κύπρου. * Πηγή κειμένων και φωτογραφιών: Έκδοση ΓΤΠ 253/2019 Μνήμες Κατεχόμενης Γης- Εκτοπισμένοι Δήμοι και Κοινότητες Επιτροπή Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επιτροπή Κατεχόμενων Δήμων Κύπρου www.presidentialcommisssioner.gov.cy