A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 60 ΓΕΩΡΓΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ «Στήριξη για την Τοπική Ανάπτυξη LEADER: Τοπική ανάπτυξη με την πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων» Ελένη Μυτιληναίου Ιωάννου Λειτουργός Γεωργίας Α’ Τμήμα Γεωργίας Το LEADER είναι μια από τις πιο μακροχρόνιες, επιτυχημένες και δημοφιλείς ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Η μέθοδος LEADER κλείνει φέτος 30 χρόνια εφαρμογής στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το LEADER ξεκίνησε να υλοποιείται το 1991, μέσω 217 πρωτοπόρων Oμάδων Tοπικής Δράσης (ΟΤΔ). Σήμερα το LEADER εφαρμόζεται από ένα δίκτυο ΟΤΔ που ανέρχονται περίπου στις 2.800, καθεμία από τις οποίες στηρίζεται σε εκατοντάδες ενεργούς πολίτες, καλύπτοντας το 61% του αγροτικού πληθυσμού στην ΕΕ. H μέθοδος LEADER, την προγραμματική περίοδο 2014 - 2020, έχει μετονομαστεί σε Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων - ΤΑΠΤΚ (Community-led local development - CLLD). Ως τοπική ανάπτυξη, η ΤΑΠΤΚ μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης καθώς και από άλλα ταμεία της ΕΕ, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας. Την προγραμματική περίοδο 2014 - 2020, το LEADER μπορεί να καλύπτει και τις πόλεις εκτός από τις αγροτικές και τις παράκτιες περιοχές. Η επιτυχία στην εφαρμογή της μεθόδου LEADER έχει οδηγήσει και άλλες χώρες, εκτός ΕΕ, να την δοκιμάσουν και έχει ήδη εφαρμοστεί στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική και στην Κίνα. Το LEADER χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα επτά στοιχεία: α) Τις Ομάδες Τοπικής Δράσης. Στις ΟΤΔ μετέχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τον τοπικό πληθυσμό μιας περιοχής όπως είναι οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι αγροτικές οργανώσεις, οι σύλλογοι γυναικών, οι σύνδεσμοι νέων, οι εκκλησιαστικοί φορείς κ.λπ. β) Τον σχεδιασμό και την εφαρμογή Στρατηγικών Τοπικής Ανάπτυξης. Οι ΟΤΔ καλούνται να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν στην περιοχή τους μια Στρατηγική Τοπικής Ανάπτυξης. γ) Την προσέγγισηεκ τωνκάτωπρος ταάνω. ΗΣτρατηγική Τοπικής Ανάπτυξης θα πρέπει να σχεδιαστεί μετά από διαβούλευση με τον τοπικό πληθυσμό. Το μέλλον των αγροτικών περιοχών στηρίζεται στους ίδιους τους ανθρώπους που μένουν στην ύπαιθρο. Οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες, τα δυνατά και τα τρωτά τους σημεία και μπορούν να προτείνουν αποτελεσματικότερες λύσεις. δ) Τον πολυτομεακό σχεδιασμό της στρατηγικής, με βάση την αλληλεπίδραση μεταξύ φορέων και των τομέων της τοπικής οικονομίας. Η Στρατηγική θα πρέπει να σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παραγωγικούς τομείς που υπάρχουν σε μια περιοχή ώστε οι προκλήσεις που παρουσιάζονται να μπορούν να επιλυθούν πιο ολοκληρωμένα και πιο αποτελεσματικά. ε) Την εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων. Δίνεται η δυνατότητα μέσω της προσέγγισης LEADER να χρηματοδοτηθούν πιλοτικές δράσεις, με στόχο τη διεύρυνση του πεδίου για εύρεση λύσεων. Οι άνθρωποι των αγροτικών περιοχών καλούνται να σκεφτούν δημιουργικά και να βρουν πρακτικές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους. στ) Την εφαρμογή έργων συνεργασίας. Η συνεργασία είναι διάχυτη σε όλο το φάσμα των δράσεων του LEADER. Οι ΟΤΔ μπορούν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο, συνδέοντας τους ανθρώπους με νέες ιδέες και προσεγγίσεις και ενθαρρύνοντας την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα προωθώντας την ένταξη και την παροχή τοπικών υπηρεσιών. ζ) Τη δικτύωση των τοπικών εταιρικών σχέσεων. Οι ΟΤΔ μέσω της δικτύωσης μπορούν να στηρίξουν τον τοπικό πληθυσμό και να συμβάλουν στη διάδοση γνώσεων και στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών και καινοτομίας. Η επιτυχημένη πορεία του LEADER στο πέρασμα των 30 αυτών χρόνων έδειξε πως είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αποτελεσματική εφαρμογή στην πράξη των επτά του χαρακτηριστικών. Συνεπώς, το LEADER δεν είναι απλώς ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης έργων, είναι μια ενεργή μεθοδολογία μέσω της οποίας οι άνθρωποι, στηριγμένοι στις δικές τους δυνάμεις, αναπτύσσουν την περιοχή τους. Στην Κύπρο το LEADER εφαρμόστηκε για πρώτη φορά κατά την προγραμματικήπερίοδο 2007-2013, όταν ενσωματώθηκε στη συνολική πολιτική αγροτικής ανάπτυξης και αποτέλεσε τον Άξονα Προτεραιότητας 4 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). Κατά την προγραμματική περίοδο 20072013 εγκρίθηκαν τέσσερις ΟΤΔ οι οποίες υλοποίησαν Στρατηγικές που χρηματοδοτήθηκαν από το ΠΑΑ 20072013. Συνολικά δαπανήθηκαν για τον Άξονα LEADER γύρω στα 7,6 εκατομμύρια ευρώ (το ποσοστό απορρόφησης των διαθέσιμων κονδυλίων ανήλθε στο 98%). Μέσω του ΠΑΑ 2014-2020, την προγραμματική περίοδο 2014-2020 δίνονται νέες ευκαιρίες στην απασχόληση και στη βιώσιμη ανάπτυξη του αγροτικού τομέα. Ένα από τα Μέτρα του ΠΑΑ αφορά την εφαρμογή της προσέγγισης LEADER (Μέτρο 19). Το Μέτρο 19 στοχεύει κυρίως στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης, στη μείωση της φτώχειας και στην οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Στο πλαίσιο του Μέτρου LEADER δίνεται η δυνατότητα να υλοποιηθούν παρεμβάσεις δημόσιου ή ιδιωτικού χαρακτήρα. Το Μέτρο υλοποιείται υπό την επίβλεψη του Τμήματος Γεωργίας και της Διαχειριστικής Αρχής του ΠΑΑ, που είναι το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Οι Δράσεις που χρηματοδοτούνται μέσω του Μέτρου 19 - LEADER αφορούν στην Προπαρασκευαστική Υποστήριξη των ΟΤΔ (Καθεστώς 19.1), στην εφαρμογή Στρατηγικών Τοπικής Ανάπτυξης (Καθεστώς 19.2), στην υλοποίηση Έργων Συνεργασίας (Καθεστώς 19.3) και στη λειτουργία των ΟΤΔ και συντονισμό της Στρατηγικής Τοπικής Ανάπτυξης (Καθεστώς 19.4). Ο συνολικός προϋπολογισμός του Μέτρου ανέρχεται στα €13 εκ. (δημόσια δαπάνη). Η κατανομή των πιστώσεων ανά Καθεστώς του Μέτρου 19 παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 1. Link bEtween Actοrs for the DEvelopment of the Rural economy
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==