32 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Αρμόδια Αρχή στην Κύπρο για τον έλεγχο των ζωοτροφών είναι το Συμβούλιο Ζωοτροφών και Προσθετικών των Ζωοτροφών. Το Συμβούλιο εκχώρησε τις αρμοδιότητες ελέγχων στο Τμήμα Γεωργίας. Ο έλεγχος των ζωοτροφών διέπεται από αριθμό Ενωσιακών Κανονισμών, καθώς επίσης και από την εθνική νομοθεσία. Οι Ενωσιακοί Κανονισμοί αφορούν κατά βάση στην ασφάλεια και υγιεινή των ζωοτροφών. Η εθνική νομοθεσία ουσιαστικά συμπληρώνει την ενωσιακή και περιλαμβάνει πρόνοιες εκεί που οι Κανονισμοί το προβλέπουν. Βάσει αυτής της νομοθεσίας, καταρτίζεται πολυετές πρόγραμμα ελέγχων το οποίο αφορά τόσο τους ελέγχους που πραγματοποιούνται σε επιχειρήσεις ζωοτροφών όσο και σε υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ζώων. Όπως αναφέρθηκε στο άρθρο του προηγούμενου τεύχους, ως υλικά που προορίζονται για τη διατροφή των ζώων ορίζονται οι πρώτες ύλες όπως ο αραβόσιτος, το σιτάρι, το κριθάρι κ.λπ., οι πρόσθετες ύλες όπως οι βιταμίνες καθώς και τα μεταξύ τους μίγματα. Τα πολυετή προγράμματα ελέγχων καταρτίζονται βάσει εκτίμησης κινδύνου η οποία λαμβάνει υπόψη την αποκτηθείσα εμπειρία της αρμόδιας Αρχής, τον αντίκτυπο που έχουν τα οποιαδήποτε υλικά στη ζωική παραγωγή και τον όγκο χρήσης τους, καθώς και γνωστοποιήσεις που υπάρχουν στο σύστημα RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed) για προβλήματα που παρουσιάστηκαν σε διάφορα υλικά στην επικράτεια της Ένωσης. Σκεπτικό για τη διενέργεια των ελέγχων ΗαρμόδιαΑρχή τηςΚύπρου εφαρμόζει ίσως τοαυστηρότερο πρόγραμμα ελέγχων σε ζωοτροφές σε όλη την Ευρώπη, γεγονός που διαφάνηκε και από πρόσφατη επιθεώρηση από τη Γενική Διεύθυνση Υγείας της ΕΕ (DG Sante) η οποία σημείωσε ότι οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται είναι πάνω και πέραν των απαιτούμενων. Τονίζεται ότι όλοι οι έλεγχοι πραγματοποιούνται πάντα με τη σύμφωνη γνώμη και τη συνεργασία των ενδιαφερόμενων μερών, ήτοι των εισαγωγέων και διακινητών των υλικών αυτών. Το σκεπτικό για τη διενέργεια ελέγχων είναι η πρόληψη παρά η καταστολή ενός προβλήματος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το όποιο οικονομικό κόστος επωμίζεται το κράτος. Οι οικονομικές επιπτώσεις οι οποίες μπορεί να προκύψουν από ενδεχόμενο πρόβλημα σε επόμενο βήμα της διατροφικής αλυσίδας μπορεί να είναι πολλαπλάσιες, πέραν των κινδύνων που μπορεί να προκληθούν στην υγεία τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων. Για τον λόγο αυτό, τα υλικά τα οποία έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στη ζωική παραγωγή, αλλά δύνανται να προκαλέσουν υγειονομικά προβλήματα στη διατροφική αλυσίδα, ελέγχονται σε ποσοστό 100%. Αυτά κατά βάση είναι ο αραβόσιτος και τα υποπροϊόντα του και το σογιάλευρο, το καθένα αντίστοιχα με διαφορετικό παράγοντα κινδύνου. Στο Γράφημα 1 φαίνεται ο αριθμός δειγμάτων που λήφθηκε ανά έτος την τελευταία τετραετία. Σε προηγούμενο τεύχος (482) του περιοδικού, στο άρθρο με τίτλο «Ζωοτροφές: Τα δεδομένα της Κύπρου» αναλύθηκε το γενικότερο θέμα των ζωοτροφών και η κατάσταση που ισχύει στη Κυπριακή Δημοκρατία. Στο άρθρο διαφάνηκε η εξάρτηση της Κύπρου από τις εισαγωγές ή διακινήσεις ζωοτροφών, καθώς και οι τεράστιες ποσότητες οι οποίες απαιτούνται για να καλύψουν την ζωική παραγωγή στο σύνολό της. Επίσημοι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στις ζωοτροφές στην Κύπρο Κωνσταντίνος Ζιντίλας Κτηνοτροφικός Λειτουργός Τμήμα Γεωργίας 0 50 100 150 200 250 300 2017 2018 2019 2020 Συνολικός Αριθμός Δειγμάτων ανά έτος Πρώτες Ύλες Συμπληρωματικές Ζωοτροφές/ Προμίγματα Πλήρεις Ζωοτροφές Γράφημα 1: Συνολικός αριθμός δειγμάτων που ελέγχθηκαν κατά την τετραετία 2017 - 2020. Ανεπιθύμητες ουσίες και κίνδυνοι από τις ζωοτροφές Οι ανεπιθύμητες ουσίες καθώς και οι κίνδυνοι που προέρχονται από τις ζωοτροφές διαχωρίζονται σε εννιά κατηγορίες. Αυτές περιλαμβάνουν τα βαρέα μέταλλα (ανόργανοι ρύποι), τις μυκοτοξίνες, τις φυτικές τοξίνες, τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, τις διοξίνες, τις βοτανικές προσμίξεις, τα κοκκιδιοστατικά, τα οποία εάν χορηγηθούν σε ζώα για τα οποία δεν προορίζονται μπορεί να αφήσουν υπολείμματα στα παραγόμενα προϊόντα ή και να προκαλέσουν θανάτους, τη σαλμονέλα και, τέλος, μη επιτρεπόμενους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς. Οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν να προκύψουν από διάφορες πηγές όπως περιβαλλοντικοί παράγοντες, καλλιεργητικές τεχνικές ή συνθήκες αποθήκευσης ή ακόμα και κατά την επεξεργασία ενός προϊόντος. Επίσης, οι διάφοροι κίνδυνοι εξαρτώνται και από τη φύση του υλικού. Ανάλογα με το είδος της ανεπιθύμητης ουσίας προκύπτει και η ομοιομορφία στην κατανομή της εντός της ζωοτροφής. Στον Πίνακα 1 φαίνονται οι κίνδυνοι ανά είδος υλικού αλλά και η πιθανή κατανομή τους εντός αυτού.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==